ویتیلیگو (لک و پیسی) یک بیماری پوستی است که در آن بخش‌هایی از پوست رنگ طبیعی خود را از دست می‌دهند.

قسمت هایی که دچار تغییر رنگ شده اند، معمولا با گذشت زمان بزرگتر می شوند. این عارضه می تواند پوست هر قسمت از بدن را تحت تاثیر قرار دهد. این بیماری هم چنین می تواند روی مو و داخل دهان نیز تاثیر بگذارد.

به طور معمول رنگ مو و پوست توسط ملانین (رنگدانه اصلی پوست و مو) تعیین می شود. ویتیلیگو زمانی اتفاق می‌افتد که سلول های تولید کننده ملانین از بین می روند یا از کار می‌افتند.

ممکن است علت ویتیلیگو، یکی از موارد زیر باشد:

• اختلال در سیستم ایمنی (شرایط خود ایمنی)؛
• سابقه خانوادگی (وراثت)؛
• یک عامل محرک، مانند استرس، آفتاب سوختگی شدید یا آسیب دیدگی پوستی، مانند تماس با یک ماده شیمیایی.

افراد با انواع پوست می توانند به این بیماری مبتلا شوند؛ اما ممکن است در افراد با پوست قهوه ای یا سیاه بیشتر قابل توجه باشد. این بیماری تهدید کننده زندگی یا مسری نیست.

علایم

• لکه های پوستی بدون رنگ، که اغلب در ابتدا روی پوست دست، صورت و اطراف ناحیه تناسلی ظاهر می شود؛
• سفید یا خاکستری شدن زودرس موهای سر، مژه ها، ابروها یا ریش؛
• از دست دادن رنگ در بافت هایی که داخل دهان و بینی را پوشانده اند (غشاهای مخاطی).

ویتیلیگو می تواند در هر سنی بروز کند؛ اما اغلب قبل از 30 سالگی شروع می شود.

دو نوع ویتیلیگوی غیرسگمنتال و سگمنتال وجود دارد.

1. ویتیلیگوی غیرسگمنتال

اگر لکه‌های سفید متقارن باشند، ویتیلیگو غیرسگمنتال نامیده می‌شود. رایج‌ترین نوع ویتیلیگو، غیرسگمنتال است و حدود 90درصد افراد به این نوع مبتلا می‌شوند. لکه‌ها معمولا در هر دو طرف بدن به یک اندازه ظاهر می‌شوند. آن‌ها اغلب روی قسمت‌هایی از پوست که در معرض آفتاب قرار دارند، مانند صورت، گردن و دست‌ها دیده می‌شوند.

انواع ویتیلیگوی غیرسگمنتال:

• ویتیلیگوی بسیار وسیع (یونیورسال)

 معمولا تمام سطح پوست را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و آن را بی‌رنگ می‌کند.

• ویتیلیگوی عمومی (جنرال)

رایج‌ترین نوع پیسی است و شامل لکه‌های بزرگِ تغییرِ رنگ یافته‌ای است که روی قسمت‌های مختلف بدن به‌طور متقارن پیشرفت می‌کند.

• ویتیلیگوی موضعی(لوکال)

تنها قسمت کمی از بدن را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و بسیار نادر است. 

• ویتیلیگوی آکروفیشال

پوست صورت و دست‌ها و اطراف چشم، بینی و گوش را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.

• ویتیلیگوی مخاطی(موکوزال)

بر غشاهای مخاطی دهان یا دستگاه تناسلی تاثیر می‌گذارد.

• ویتیلیگو سگمنتال(کانونی)

ویتیلیگوی سگمنتال با سرعت بیشتری گسترش می‌یابد؛ اما نسبت به نوع غیرسگمنتال ثابت‌تر، پایدار و منظم‌تر است و به یک طرفِ بدن یا یک ناحیه مانند دست یا صورت محدود می‌شود. این مورد، کمتر رایج است و فقط 10درصد به این نوع پیسی مبتلا می‌شوند، بیشتر در سنین جوانی رخ می‌دهد و به مدت یک یا دو سال پیشرفت می‌کند و پس از آن متوقف می‌شود.

عوامل خطر

شما ممکن است در معرض افزایش خطر ابتلا به ویتیلیگوی غیر سگمنتال باشید اگر:

• سایر اعضای خانواده شما به این بیماری مبتلا هستند.
• به یک بیماری خود ایمنی دیگر مبتلا هستید.
• به ملانوما (نوعی سرطان پوست) یا سرطان سیستم لنفاوی مبتلا هستید.
• تغییرات خاصی در ژن های خود دارید.

عوارض

افراد مبتلا به ویتیلیگو ممکن است بیشتر در معرض خطر:

• پریشانی اجتماعی یا روانی؛
• آفتاب سوختگی؛
• مشکلات چشمی؛
• از دست دادن شنوایی

باشند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر مناطقی از پوست، مو یا غشاهای مخاطی رنگ خود را از دست داد، باید به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص

پزشک در مورد سابقه پزشکی شما سوالاتی می پرسد و احتمالا پوست شما را با یک لامپ مخصوص معاینه می کند. هم چنین ممکن است به نمونه برداری از پوست و آزمایش خون نیز نیاز باشد.

درمان

انتخاب روش درمان بستگی به سن، میزان درگیر شدن پوست و محل بروز علایم، سرعت پیشرفت بیماری و تأثیر آن بر زندگی شما دارد.

دارو ها و درمان ‌های مبتنی بر نور برای کمک به بازیابی رنگ پوست یا حتی از بین بردن رنگ پوست در دسترس هستند. حتی اگر درمان برای مدتی موفقیت‌آمیز باشد، ممکن است همیشگی نباشد یا لکه های جدیدی ظاهر شوند.

داروها

هیچ دارویی نمی تواند روند بیماری را متوقف کند؛ اما برخی از داروها، به تنهایی یا به صورت ترکیبی با نور درمانی، می توانند به بازگرداندن بخشی از رنگ پوست کمک کنند؛ مثل:

• داروهایی که التهاب را کنترل می کنند؛
• داروهایی که بر سیستم ایمنی تأثیر می گذارند. ‏

روش های درمان

• نور درمانی: نوررمانی با فرابنفش B برای متوقف یا کند کردن پیشرفت ویتیلیگو تاثیرگذار است . ‏
• حذف رنگ باقیمانده (دپیگمانتاسیون). اگر ویتیلیگوی شما گسترده است و سایر روش های درمانی برای شما موثر نباشند، این روش می تواند گزینه مناسبی باشد. با این روش به تدریج پوست روشن می شود؛ به طوری که با نواحی بدون رنگ ترکیب می شود. درمان یک یا دو بار در روز و به مدت نه ماه یا بیشتر انجام می شود.

عمل جراحی

اگر نور درمانی و دارو ها موثر نبودند، ممکن است نیاز به عمل جراحی باشد.

شیوه زندگی و درمان های خانگی

• از پوست خود در برابر نور خورشید و منابع مصنوعی اشعه فرا بنفش محافظت کنید. از ضدآفتاب با طیف وسیع و مقاوم در برابر آب با SPF حداقل 30 استفاده کنید و هر دو ساعت یک بار آن را تجدید کنید.
•  قسمت دارای ویتیلیگوی پوست را با کمک محصولات آرایشی بپوشانید. محصولات آرایشی و برنزه کننده می توانند در به حداقل رساندن تفاوت رنگ پوست به شما کمک کنند.
• خالکوبی نکنید. آسیب به پوست، مانند آسیبی که در اثر خالکوبی ایجاد می‌شود، ممکن است باعث ایجاد لکه جدیدی از ویتیلیگو در عرض دو هفته شود.