خشونت خانگی واقعیتی آزار دهنده و غیر قابل انکار در دنیای امروز است،

در جهانی که محیط خانه میباید پناهگاهی باشد تا ساکنانش در آن بیاسایند و خستگی ها و رنج های ناشی از دشواری های محیط بیرون خانه را به فراموشی بسپارند، متاسفانه برای بسیاری از مردم، خانه به جهنمی می ماند که آتش دشمنی، خشم، خشونت، کینه و انتقام در آن هر لحظه شعله ورتر می شود.

خشنونت علیه کودکان به چه معنا است؟

خشونت علیه کودکان شامل انواع خشونت علیه افراد زیر ۱۸ سال است که توسط والدین یا مراقبان کودک، همسالان، همسران دوم و یا غریبه‌ها ایجاد می‌شود.

بر اساس آمار ارائه شده در سال گذشته در جهان یک میلیارد نفر در سنین 2 تا ۱۷ سال خشونت جسمی، جنسی، یا عاطفی را تجربه کرده‌اند.

تجربه خشونت در دوران کودکی بر سلامت مادام العمر کودکان تاثیر بسزایی می‌گذارد.

انواع خشونت علیه کودکان

خشونت علیه کودکان به چندین نوع تقسیم می‌شود، ولی عنصر اصلی که آن ها را به هم پیوند می‌دهد اثرات عاطفی/روانی آن ها بر روی کودک است.

خشونت روانی:

تحقیر کردن، شرمنده کردن، اهانت کردن، و خوار کردن مداوم کودک، نام گذاری روی طفل و مقایسه کردن او به‌صورت منفی با کودکان دیگر/ بی‌اعتنایی و بی‌توجهی به کودک به‌عنوان نوعی از مجازات، و یا صحبت نکردن با وی/تماس محدود جسمی ، خودداری از به آغوش گرفتن و نوازش کردن  او، خودداری از بوسیدن کودک یا دیگر رفتاری که نشان دهنده عدم توجه عاطفی به کودک باشد/ مواجه کردن کودک با خشونت اِعمال شده توسط دیگران، یا عدم توجه به خشونتی که توسط دیگران بر کودک اِعمال می‌شود.

خشونت در قالب بی‌اعتنایی:

نوع دیگر خشونت علیۀ طفل، بی‌اعتنایی به نیازمندی‌های اولیه (جسمی و روانی) اوست

بدرفتاری:

 شامل خشونت جسمی، جنسی، روحی و عاطفی و غفلت از نوزادان، کودکان و نوجوانان توسط والدین، مراقبان و دیگر افراد در خانه، مدرسه و مراکز نگهداری از کودکان است.

تهدید:

 رفتار تهاجمی ناخواسته توسط یک کودک دیگر یا گروهی از کودکان است و شامل آزار جسمی، روانی یا اجتماعی است و اغلب در مدارس و گروه‌های کودکان مشاهده می‌شود

خشونت شریک زندگی :

شامل خشونت جسمی و عاطفی توسط والدین  جدید یادر صورت طلاق والدین  سابق است.

خشونت جنسی:

 شامل آزار و اذیت جنسی کودک بی‌دفاع است.

خشونت عاطفی یا روانی:

شامل محدودیت حرکات کودک، خشونت، تهدید وتبعیض و دیگر اشکال غیر جسمی خصمانه است.

تاثیر خشونت خانگی بر آینده کودکان

از دست دادن اعتماد خود به دنیا

زمانی که کودکان که به وسیله نزدیک ترین افراد از نظر عاطفی مثل پدر و مادر مورد خشونت قرار می گیرند، اطمینان و اعتماد خود را به تمام دنیا از دست می دهند.

کودک به دنبال این آسیب، اعتماد خود را به دنیا از دست می دهد و این موضوع گاهی تا آخر عمر فرد نیز غیرقابل جبران است.

اضطراب، ترس های اجتماعی و رفتارهای بازگشتی

اضطراب از دیگر عوارض روان شناختی شایع در کودکان قربانی آزار است.

در این کودکان سطح اضطراب و گوش به زنگی بالاست و این اضطراب را خصوصا در ارتباط با فرد آزارگر و در مورد سایر افراد به صورت عمومی تر می توان دید.

ترس های اجتماعی هم در این کودکان بیشتر است و حتی ممکن است شاهد رفتارهای بازگشتی باشیم.

یعنی کودکی که کنترل ادرار و مدفوع داشته بعد از خشونت های جسمی ممکن است دچار ناتوانی در کنترل ادرار و مدفوع شود.

ضعف در فرزندپروری

  وقتی این کودکان در بزرگسالی نقش مادر و پدر می گیرند، ارتباط خوبی با فرزندانشان نخواهند داشت.

کودکان دختر مهارت های فرزندپروری را از مادر و کودکان پسر از پدر دریافت می کنند.

با وجود اینکه کودک از این آزار آسیب دیده و رنج کشیده و از نظر ذهنی شکنجه شده، ممکن است شیوه های فرزندپروری مشابه والدین خود را در پیش بگیرد و خشونت گرا شود و حتی در تربیت فرزندانش از خشونت جسمی استفاده کند

افسردگی

افسردگی از دیگر عوامل روان شناختی شایع در کودکان مورد آزار جسمی است. این افسردگی ممکن است طی دوره و بعد از دوره آزار جسمی دیده شود یا در سال های بعد یعنی در نوجوانی و بزرگسالی بروز کند.

ناتوانی در برقراری ارتباط

متاسفانه این کودکان در آینده در برقراری ارتباط با همسالان و بزرگسالان مشکل پیدا می کنند.

این کودک تجربه هایی کسب کرده که کودکان همسن او در مدرسه یا مهد تجربیات مشابه آن را ندارند و این مساله باعث می شود کودک خود را از دیگر کودکان جدا حس کند و نتواند ارتباط خوبی داشته باشد و در بازی ها و فعالیت های گروهی با آنها همراه نشود.

راه حل چیست؟

آسیب‌شناسان بر این باورند که افزایش پدیده‌ کودک آزاری همگام با رشد نابسامانی‌های اقتصادی (گرانی و کاهش قدرت خرید مردم)، فرهنگی (ماهواره‌ها و جراید) و اجتماعی (اعتیاد و طلاق والدین) امری انکارناپذیر است.

 از آنجا که مشکل خشونت علیه کودکان  پیچیده و چندجانبه است، راه‌حل‌های آن نیز باید به همین ترتیب دارای جوانب مختلف باشد و باید به طور هماهنگ به کار گرفته شوند.

آموزش و تربیت از طریق رسانه‌ها

عملکرد مسئولانه رسانه‌ها در زمینه‌ خشونت با کودکان در محیط خانه بسیار مهم است.

از این رو رسانه‌های همگانی و به ‌ویژه رادیو و تلویزیون از مهم‌ترین و مؤثرترین اهرم‌های تغییر نگرش و آموزش و تربیت همگانی در امر مبارزه با خشونت هستند.

 انتشار کتابچه های آگاهی‌دهنده‌ به خانواده ها یا نصب پوستر در وسایل حمل و نقل عمومی و ادارات و اماکن عمومی  اقدامات دیگری است که می‌تواند در کاهش امر خشونت در خانواده کارساز باشد.  

اقدامات پیشگیرانه خانواده

اطلاع از ویژگی‌های هر مرحله از رشد، تقویت رفتارهای اجتماعی فرزندان مانند همکاری کردن، مشارکت کردن، ابراز همدلی و هم‌دردی و گوشزد کردن عواقب احتمالی رفتار پرخاشگرانه می‌تواند کمک‌کننده باشد

راهکارهای حمایتی

توانمندسازی پزشکان و کارکنان کادر درمان و روانشناسان کودک و نوجوان برای مدیریت موارد خشونت خانگی علیه کودکان مورد توافق کارشناسان است تاکید بر برنامه‌های آموزشی مهارت‌های زندگی شامل مهارت مواجهه با خشم علیه کودکان در زمان‌های بحرانی و اجتناب از ایجاد زمینه خشونت  از جمله مهم‌ترین راهکارهای پیشنهادی است.

برگزاری کلاس ها و آموزش والدین

استراتژی های فرزندپروری وآموزش پیشگیری از کودک آزاری یکی از بهترین راهکارها است. هنگامی که والدین و خانواده ها در هنگام مراقبت از کودکان مجهز به استراتژی، حمایت و مهارت باشند، خشونت علیه کودکان می تواند کاهش یابد.

حمایت از کودکان

اغلب کودکان، تقلید کننده های بزرگ هستند. آنها اغلب آنچه را که از بزرگسالان یاد می گیرند و تجربه می کنند، الگو برداری می کنند.

بزرگترین الگوی فرزند اغلب پدر و مادر است. آن دسته از کودکان که در حال تماشای والدین خشن هستند، این رفتار را در بزرگسالی خود با همسران یا فرزندانشان تکرار می کنند.

برای جلوگیری از تکرار این چرخه ، ما باید برای این کودکان، حمایت، روان درمانی و مشاوره خانواده داشته باشیم.

  افزایش آگاهی

دانش قدرت است و آگاهی دفاع به ارمغان می آورد. کودکان باید در مورد سوء استفاده و خشونت خانگی آموزش ببینید. آنچه که در مورد پیشگیری از کودک آزاری می دانید را به دوستان و اطرافیانتان آموزش دهید.

در صورت مواجهه با کودک آزاری سریعا گزارش کنید

اگر شما مظنون به سوءاستفاده و یا خشونت علیه کودکی هستید، تعلل نکنید.

زمان، تاریخ، محل، و اطلاعات بسیار مهم است، به محض شک در موارد آزار کودکان با پلیس و یا اورژانس اجتماعی تماس بگیرید. این کار کمک بسیاری به پیشگیری از کودک آزاری و همچنین حمایت از کودکان می کند.