از 0 تا 6 ماهگی

شیر مادر بهترین ماده غذایی است که کودک می تواند در 6 ماه اول زندگی خود از آن تغذیه کند.

شیر مادر رایگان و همیشه در دسترس است و بهترین دما برای مصرف را دارد و برای کودک شما ساخته شده است.‎

اگر نمی خواهید نوزاد را با شیر مادر تغذیه کنید یا به دنبال مکملی در کنار تغذیه با شیر مادر هستید، تنها جایگزین مناسب برای نوزادان شیرخشک است.

سایر انواع شیر، از جمله شیر گاو، نباید تا 12 ماهگی به عنوان غذای اصلی به نوزاد داده شود.

در زمان تهیه شیرخشک دقت کنید که شیر خشک مناسب سن کودک را تهیه کنید(در ایران شیر خشک ها با شماره مشخص می شود و برای نوزادان زیر 6 ماه معمولا از شماره 1 برای نامگذاری شیر خشک مناسب این دوره استفاده می شود).

از شیر خشک های اولیه (شماره 1) باید برای نوزادان در 6 ماه اول زندگی استفاده کرد  و می توان حتی از این  شیر خشک تا یک سالگی نیز برای کودک مصرف کرد.

شیر خشک با شماره های بالاتر اصلا برای کودکان زیر 6 ماه توصیه نمی شود. با توجه به شبیه بودن بسته بندی قوطی های شیر خشک به این نکته دقت کنید.

نوزادان در این سن نیازی به هیچ نوع غذای کمکی از جمله غذاهای کمکی حاوی برنج و … ندارند تا به آنها کمک کند با غذاهای جامد آشنا شوند یا بهتر بخوابند.‎

هنگام استفاده از شیشه شیر، به غیر از شیر مادر یا شیر خشک، هیچ چیز دیگری (مانند شکر یا غلات یا غذای کمکی ) در آن نریزید.

ویتامین برای نوزادان

توصیه می شود به نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند، از بدو تولد روزانه یک مکمل حاوی 5/8 تا 10 میکروگرم (340 تا 400 واحد) ویتامین D داده شود؛ بدون در نظر گرفتن این که مادر  مکمل حاوی ویتامین D مصرف می کند یا نه.

به نوزادانی که روزانه 500 میلی‌لیتر یا بیشتر شیر خشک مصرف می‌کنند، نباید مکمل‌های ویتامین داده شود؛ زیرا شیر خشک با ویتامین D و سایر مواد مغذی غنی شده است.

به همه کودکان ۶ ماهه تا ۵ ساله باید روزانه مکمل های حاوی  ویتامین A، C و D داده شود.

تغذیه کودک: از حدود 6 ماهگی

هنگامی که نوزادان برای اولین بار شروع به خوردن غذاهای جامد می کنند، نیازی به 3 وعده غذایی در روز ندارند.

حجم معده نوزاد کوچک است؛ بنابراین با وعده های کوچک غذا (فقط چند تکه یا قاشق چایخوری غذا) شروع کنید.

زمانی را انتخاب کنید که برای هر دوی شما مناسب باشد، زمانی که عجله ندارید و کودکتان خسته نیست.‎

قبل از زمان شیر خوردن به کودک غذا دهید؛ زیرا اگر سیر شود ممکن است علاقه ای به خوردن غذا نداشته باشد؛ اما منتظر نمانید تا کودک خیلی گرسنه شود.

زمان زیادی برای غذا دادن به کودک در نظر بگیرید و بگذارید کودکتان با سرعت خودش غذا را بخورد.‎

غذاهای مختلفی را امتحان کنید، حتی غذاهایی که کودک قبلا آنها را دوست نداشته است.‎

ممکن است 10 بار یا بیشتر طول بکشد تا کودک غذا یا بافت غذایی جدیدی را بپذیرد.

کودک هم چنان بیشتر انرژی و مواد مغذی خود را از شیر مادر یا شیر خشک دریافت می کند.

شیر مادر یا شیر خشک شیرخوار باید نوشیدنی اصلی آنها در سال اول زندگی  باشد. تا 1 سالگی شیر کامل گاو (یا بز یا گوسفند) را به عنوان نوشیدنی اصلی به آنها ندهید.

از حدود 6 ماهگی یک لیوان یا فنجان  کوچک برایش در نظر بگیرید و کنار غذا به کودک آب بدهید.

استفاده از لیوان یا قمقمه های مخصوص آبخوری (قمقمه یا شیشه هایی که برای آب خوردن کودکان طراحی شده است) به کودک کمک می کند تا نوشیدن مایعات را به صورت جرعه جرعه یاد بگیرد.

این روش برای دندان هایش نیز بهتر است.

اولین غذاها

ممکن است بخواهید با یک نوع از سبزیجات یا میوه ها شروع کنید.

جعفری، کلم بروکلی، سیب زمینی، سیب زمینی شیرین، هویج، سیب یا گلابی له شده را امتحان کنید.

از سبزیجاتی که شیرین نیستند، مانند کلم بروکلی، گل کلم و اسفناج نیز استفاده کنید.

با این کار کودک با طیف وسیعی از طعم ‌ها  آشنا می شود و احتمالا در بزرگسالی بدغذا نمی شود.

قبل از این که غذای پخته شده را به کودک بدهید، مطمئن شوید که به اندازه کافی خنک شده است.

غذاهایی که ممکن است در نوزادان ایجاد حساسیت کند  (مانند بادام زمینی، تخم مرغ، گلوتن و ماهی) را از حدود ‏6 ماهگی، هر بار فقط یک نوع و به مقدار کم به کودک بدهید تا بتوانید واکنشش را نسبت به هر ماده غذایی تشخیص دهید.

شیر گاو را می توان از حدود 6 ماهگی در پخت و پز یا مخلوط با غذا استفاده کرد، اما نباید به عنوان نوشیدنی تا یک سالگی مصرف شود

لبنیات پرچرب مانند پنیر پاستوریزه و ماست ساده  را می توان از حدود 6 ماهگی مصرف کرد. از محصولاتی استفاده کنید که فاقد شکر افزوده باشند.

به یاد داشته باشید، نوزادان نیازی به نمک یا شکر ندارند که به غذایشان اضافه شود.

غذاهای انگشتی (فینگر فود)

به محض اینکه کودک مصرف غذاهای جامد را شروع کرد، او را تشویق کنید تا در وعده های غذایی همراه شما باشد و از لمس کردن، در دست گرفتن و اکتشاف غذا لذت ببرد.

بگذارید هر وقت خواست با دست غذا بخورد. این کار به رشد مهارت های حرکتی ظریف و هماهنگی دست و چشم ها کمک می کند.

کودک می‌تواند به شما نشان دهد که می‌خواهد چقدر غذا بخورد. با این کار او با طعم ها و بافت های مختلف مواد غذایی آشنا می شود.

با این روش کودک یاد می گیرد چگونه باید غذا بخورد.

فینگر فود باید به اندازه ای باشد که کودک بتواند به راحتی آن را در مشت خود نگه دارد.

با فینگر فودهایی شروع کنید که به راحتی در دهان خرد می شوند. فینگرفود باید به اندازه ای باشد که کودک بتواند آن را در دست بگیرد.

برای کاهش خطر خفگی، از غذاهای سفت مانند آجیل، هویج و سیب خام خودداری کنید.

نمونه هایی از فینگر فود های مناسب عبارت است از:

• سبزیجات نرم کاملا پخته شده، مانند هویج، کلم بروکلی، گل کلم ، کدو حلوایی؛
• میوه (نرم، یا پخته شده بدون افزودن شکر)، مانند سیب، گلابی، هلو، موز؛
• غذاهای نشاسته ای پخته شده، مانند سیب زمینی، سیب زمینی شیرین، پاستا، نودل، برنج؛
• حبوبات، مانند لوبیا و عدس؛
• ماهی بدون استخوان؛
• تخم مرغ آب پز؛
•  گوشت بدون استخوان، مانند مرغ و بره؛
• پنیر پرچرب پاستوریزه (گزینه های کم نمک را انتخاب کنید).

از 7 تا 9 ماهگی

از حدود 7 ماهگی، کودک علاوه بر وعده هایی که قبلا شیر می خورده (که ممکن است حدود 4 وعده در روز باشد، مثلاً هنگام بیدار شدن، بعد از ناهار، عصر و قبل از خواب)، به تدریج به سمت خوردن 3 وعده غذایی در روز (صبحانه، ناهار و شام) می رود.

از آن جایی که کودک غذاهای جامد بیشتری می خورد، ممکن است در هر بار شیر خوردن شیر کمتری بخواهد یا حتی یک وعده شیر را به طور کامل حذف شود.

اگر به کودک شیر می‌دهید، کودک مقدار شیر را با مقدار غذایی که می خورد تطبیق می دهد.

به عنوان یک راهنمایی کلی، نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می شوند ممکن است به حدود 600 میلی لیتر شیر در روز نیاز داشته باشند.

به تدریج مقدار و تنوع مواد غذایی را بیشتر کنید تا اطمینان حاصل کنید که انرژی و مواد مغذی مورد نیاز خود را دریافت می کند.

سعی کنید در هر وعده غذایی از مواد غذایی حاوی آهن مانند گوشت، ماهی، غلات صبحانه غنی شده، سبزیجات سبز تیره، لوبیا و عدس استفاده کنید.

رژیم غذایی کودک باید شامل موارد زیر باشد:

• میوه و سبزیجات، از جمله آنهایی که طعم شیرین ندارند، مانند کلم بروکلی، گل کلم، اسفناج و کلم؛
• سیب زمینی، نان، برنج، ماکارونی و سایر غذاهای نشاسته ای؛
• لوبیا، حبوبات، ماهی، تخم مرغ، گوشت و سایر منابع غیر لبنی حاوی پروتئین؛
• محصولات لبنی پرچرب پاستوریزه، مانند ماست ساده و پنیر (گزینه های کم نمک را انتخاب کنید)‏.

ارائه غذاهای انگشتی در هر وعده غذایی به نوزادان کمک می کند تا یاد بگیرند خودشان غذا بخورند، تکه های غذای نرم را گاز بگیرند، بجوند و قورت دهند. هم چنین هماهنگی دست و چشم در آنها تقویت می شود.

به یاد داشته باشید، نوزادان نیازی به نمک یا شکر ندارند که به غذایشان اضافه شود.

در شماره بعد به تغذیه کودک از 10 ماهگی تا 12 ماهگی خواهیم پرداخت.