دکتر شبنم شعبانی (داروساز)

کودکان نیاز های تغذیه ای متفاوت با بزرگسالان دارند و از آنجایی که غذا تمام نیازهای تغذیه ای را تامین نمی کند نیاز به استفاده از ویتامین ها در کنار مواد غذایی وجود دارد.  

بر اساس دستورالعمل وزارت بهداشت ایران لازم است کلیه کودکان زیر 2 سال مکمل های آهن و ویتامین های آ و دی  را مصرف نمایند.

این نشان از نقش مهم این مواد در رشد کودک دارد اما سایر مکمل ها نیز بنا بر نیاز باید برای آنها استفاده شود.

برخی از مهم ترین این مواد معدنی و ویتامین ها عبارتند از:

ویتامین آ

ویتامین آ برای نوزادن و کودکان بسیار ضروری است و اغلب از مواد غذایی کامل دریافت نمی گردد.

این ویتامین به تقویت سیستم ایمنی، تقویت دید درتاریکی و سلامت پوست آنها کمک می کند.

برخی منابع غذایی حاوی این ویتامین عبارتند از:

• لبنیات
• هویج، سیب زمینی شیرین و عنبه
• سبزیجات با رنگ سبز تیره همانند اسفناج، کلم برگ و بروکلی

مصرف ویتامین آ در نوزادانی که شیر مادر مصرف می کنند یا میزان مصرف شیرخشک آنها کمتر از 500 سی سی (نیم لیتر) در روز است از ابتدای تولد تا 5 سالگی و به صورت روزانه توصیه می شود.

بر اساس دستورالعمل وزارت بهداشت در ایران، تمامی نوزادان از ابتدای تولد تا حداقل 12 ماهگی بصورت روزانه باید قطره ی آ+دی را استفاده کنند. این میزان روزانه باید برابر با 1500 واحد بین المللی ویتامین آ باشد.

ویتامین دی

ویتامین دی به کلسیم در رشد و تقویت بافت استخوانی کمک می کند.

این ویتامین هم چنین احتمال ابتلا به برخی بیماری های مزمن در بزرگسالی را نیز کاهش می دهد.

منبع این ویتامین غذاهایی همانند ماهی های روغنی و تخم مرغ می باشد ولی بهترین منبع آن نور خورشید است.

این ویتامین در برخورد نور مستقیم خورشید (نه از پشت شیشه)در پوست تولید می شود.

هم چنین این ویتامین به برخی محصولات غذایی نیز افزوده می شود (غذاهای غنی شده).

تمامی نوزادانی که تنها از شیر مادر تغذیه می کنند باید این ویتامین را روزانه و از بدو تولد دریافت کنند تا زمانی که نیاز روزانه ی خود را به طور کامل از مواد غذایی دریافت کنند.

هم چنین کودکانی که شیر خشک مصرف می کنند اگر کمتر از 500 سی سی (نیم لیتر) در روز از شیر خشک استفاده کنند باید این ویتامین را نیز به صورت مکمل و روزانه دریافت نمایند.

این ویتامین به صورت قطره برای نوزادان و کودکان در ایران در دسترس است.

نیاز روزانه به این ویتامین در کودکان روزانه 400 واحد بین المللی است. دستورالعمل استفاده در ایران نیز به صورت روزانه 400 واحد بین المللی از بدو تولد تا حداقل 12 ماهگی است.

ویتامین های خانواده  بی

ویتامین های خانواده ی بی برای سوخت و ساز بدن، سلامت عصبی و قلبی مهم هستند.

یکی از مهم ترین این ویتامین ها ویتامین B12 است. این ویتامین می تواند در قالب مکمل در شربت ها و قطره های مولتی ویتامین برای کودکان و نوزادان استفاده شود.

مصرف این ویتامین در کودکان شیرخواری که مادران گیاه خوار دارند و یا شیر خشک آنها حاوی این ویتامین نیست توصیه می شود.

این ویتامین نیز از بدو تولد تا حداقل 12 ماهگی باید روزانه استفاده شود.

آهن

آهن به رشد و نمو کودک و عملکرد گلبول های قرمز کمک می کند.

منبع اصلی آهن محصولات حیوانی همانند گوشت است اما به صورت غیرهم در سبزیجات به خصوص سبزیجات با برگ های سبز تیره مانند اسفناج وجود دارد.

بر اساس دستورالعمل وزارت بهداشت در ایران این مکمل در نوزادان سالمی که با وزن طبیعی به دنیا می آیند، اعم از آنهایی که از شیر مادر یا شیر خشک استفاده می کنند، از 6 ماهگی و به میزان 1 میلی گرم به ازای کیلوگرم وزن بدن (1mg/kg/day) تا حداکثر میزان 15 میلی گرم آهن المنتال در روز به صورت روزانه و تا پایان دوسالگی استفاده می شود.

این ماده ی معدنی نیز به اشکال قطره و شربت خوراکی برای نوزادان و کودکان در ایران در دسترس است.

کلسیم

کلسیم نقش مهمی را در ساخت و تقویت بافت استخوانی و دندانی ایفا می کند.

منبع اصلی این ماده لبنیات است.

این ماده به صورت طبیعی در کودکان زیر یک سال استفاده نمی شود زیرا که اکثر نیاز کودک از شیر مادر یا شیر خشک تامین می شود ولی از یک سالگی به بعد می تواند به صورت مکمل در تغذیه کودک قرار گیرد.

این ماده نیز به صورت شربت خوراکی در ایران در دسترس است.

لازم به ذکر است که تمامی ویتامین ها و مواد معدنی جایگاه مهمی در رشد و نمو کودکان دارند.

از این رو باید در صورت کمبود هرکدام، تحت نظر پزشک بصورت مکمل و در کنار تغذیه ی روزانه ی کودک قرار بگیرند.