دکتر سینا قانعان (متخصص جراحی دهان، فک و صورت)

در حرفه دندانپزشکی، بهداشت دهان و دندان، هم برای بیمار و هم برای دندانپزشک بسیار حایز اهمیت است.

از نظر دندانپزشکان، سلامت دهان و دندان، نه تنها به سلامتی و عملکرد مناسب دندان و ساختارهای داخلی دهان کمک می‌کند، بلکه به عنوان جزئی جدایی ناپذیر از سلامت کل بدن محسوب می‌شود.

در خصوص حفظ سلامت دهان و دندان و تاثیرات عواملی مانند جمله جویدن آدامس های بدون قند، گفتگویی داشتیم با دکتر سینا قانعان، متخصص جراحی دهان، فک و صورت که شرح آن را در ادامه می خوانید.

اهمیت ارتباط سلامت دهان با سلامت  سیستمیک بدن بر کسی پوشیده نیست.

شرایط سالم و مناسب دندان‌ها با کاهش التهاب ناشی از تجمع اسیدهای پلاک و میکروب‌ها به سلامت کل بدن کمک می‌کند.

کاهش التهاب دهان با استفاده مرتب از مسواک، نخ دندان، شستشوی دهان، جویدن آدامس‌های بدون قند و مراجعه منظم به دندانپزشک امکان پذیر است.

سلامت دندان از مهم‌ترین کارهایی است که هر فرد باید به آن توجه داشته باشد؛ یکی از مواردی که در سلامت دندان‌ها تاثیرگذار است، استفاده از آدامس‌های بدون قند می‌باشد.

جویدن آدامس‌های بدون قند برای افرادی که روزانه 2 بار مسواک می‌زنند، اگر به مدت 2 دقیقه انجام شود، می‌تواند به کاهش پوسیدگی دندان‌ها کمک کند.

جویدن آدامس بدون قند موجب افزایش جریان بزاق می‌شود.

باید به بیماران یادآوری کرد که جویدن آدامس نمی‌تواند جایگزین کنترل بهداشت روزانه با مسواک زدن مناسب، استفاده از نخ دندان و شستشوی دهان شود.

عمل جویدن باعث تحریک تولید بزاق و ایجاد یک پوشش محافظ بر روی دندان‌ها می‌شود.

غذاهایی که می‌خوریم، از جمله مرکبات، گوجه فرنگی و محصولات تولید شده از آن، قهوه، نوشیدنی‌های انرژی‌زا، نوشابه و سایر غذاهای بسیار اسیدی باعث تجمع اسید بر روی دندان‌ها می شود.

درست است که قادر به کنترل کلیه غذاهای مورد استفاده در افراد نیستیم، اما می‌توانیم به آنها توصیه کنیم که از آدامس‌های بدون قند نیز در رژیم غذایی روزانه خود استفاده کنند.

در سال 1975 اولین آدامس حاوی زایلیتول در فنلاند و آمریکا مورد استفاده قرار گرفت.

این قند پنج کربنه مانع از چسبیدن باکتری استرپتوکوک به مولکول ساکاروز می شود. هم چنین باکتری ها قادر به استفاده غذایی از قند زایلیتول نیستند؛ بنابراین زایلیتول به توقف پوسیدگی ها کمک می کند.

بر اساس اطلاعات موجود از ترکیبات آدامس های بدون قند می توان نتیجه گرفت که پس از صرف غذا، جویدن آدامس بدون قند، اسیدزایی پلاک دندان را کاهش می دهد؛ زیرا ترشح بزاق را تحریک کرده و فرآیند کاهش بزاق را که پس از صرف هر وعده غذا رخ می دهد خنثی می کند.

 

 

جویدن آدامس بدون قند به خنثی سازی پلاک‌ها و کاهش شرایط اسیدی محیط دهان از طریق تحریک بزاق کمک می‌کند.

کاهش ترشـح بـزاق مـی‌توانـد شخص را نسبت به بروز پوسیدگی دندان، بیماری‌های لثه، نازک شدن و التهاب مخاط، افزایش جرم دندان و احساس سوزش در دهان مستعد کند.

با افزایش بزاق، یون‌های کلسیم و فسفات بیشتری آزاد می‌شوند که موجب تقویت مواد معدنی دندان خواهد شد.  

جویدن آدامس بدون قند موجب کاهش بوی بد دهان می‌شود.

اغلب افراد نگران بوی بد دهان خود هستند. علت اصلی بوی بد دهان وجود پلاک‌های بین دندانی، جرم و باکتری‌های پنهان در بین پرزهای زبانی، یا به عبارتی دیگر بهداشت نامناسب دهان و دندان است.

از جمله علل دیگر بوی بد دهان، باقی ماندن غذا در بین دندان‌ها، مصرف برخی از نوشیدنی‌ها، مشتقات تنباکو، مصرف برخی از داروها و وجود عفونت است.

جویدن آدامس بدون قند از طریق تحریک جریان بزاق به تمیز کردن دندان‌ها و حذف پلاک و باقی مانده مواد غذایی کمک می‌کند. 

جویدن آدامس‌های بدون قند باعث تحریک جریان بزاق می‌شود که برای بیماران مبتلا به خشکی دهان مفید است.

روش های مختلفی برای درمان خشکی دهان وجود دارد که تا حد زیادی حمایتی هستند. به طور مثال برای تسکین عوارض و ناراحتی ناشی از خشکی دهان می توان اب را در تمام طول روز مزه مزه کرد یا حتی تکه ای یخ را در دهان قرار داد تا کم کم آب شود.

درمان هایی مانند استفاده از بزاث مصنوعی، تجویز برخی داروها، شستشوی دهان با جوش شیرین و استفاده از دهانشویه های سدیم فلوراید، عدم استعمال دخانیات، محدود کردن مصرف کافئین، عدم مصرف نوشابه های الکلی و عدم استفاده از دهانشویه های حاول الکل، استفاده از آب نبات های بدون قند و آدامس های بدون قند نیز توصیه می شود.

عوامل ایجاد خشکی دهان شامل طیف وسیعی از داروها، پرتودرمانی، یائسگی، سیگار کشیدن و کمبود آب بدن است.

خشکی دهان می‌تواند مشکلاتی از جمله افزایش خطر پوسیدگی، عفونت قارچی دهان، بوی بد دهان و افزایش خطر التهاب لثه را به وجود آورد که همگی تاثیرات منفی بر کیفیت زندگی بیمار دارند.

به علاوه خشکی دهان می‌تواند بر تکلم، عادات غذایی، حس چشایی و میزان تحمل پروتزهای دندانی اثر منفی بگذارد. میزان ترشح روزانه بزاق از غدد بزاقی 500 تا 1500 میلی لیتر است.

میزان پایه ترشح بزاق 4/0 میلی لیتر در دقیقه است که با جویدن آدامس بدون قند و تحریک جریان بزاق توسط آن، ترشح پایه بزاق می‌تواند به 1 تا 2 میلی لیتر در دقیقه برسد.