سندرم شوگرن چیست؟

سندرم شوگرن یک بیماری سیستم ایمنی است.

در این بیماری سیستم ایمنی دچار اختلال شده و به جای حمله به ویروس ها و باکتری ها به سلول های سالم حمله می کند.

گلبول های سفید به غدد برون ریز همانند غدد ترشح کننده بزاق و اشک حمله می کنند؛ در نتیجه اشک و بزاقی تولید نشده و دهان و بینی و سایر قسمت های بدن خشک می شوند.

علل و عوامل خطر سندرم شوگرن

تاکنون علت اصلی این بیماری شناخته نشده است.

این بیماری ممکن است ناشی از عوامل ژنتیکی باشد و یا یک عفونت باکتریایی یا ویروسی می تواند محرکی برای شروع بیماری باشد.

برای مثال، تصور کنید شما یک ژن معیوب دارید که به این بیماری مرتبط است. زمانی که عفونتی وارد بدنتان می شود می تواند سیستم ایمنی را علیه بدنتان تحریک کند و بیماری را ایجاد کند.

 گلبول های سفید به طور طبیعی باید به عفونت ها و عوامل مهاجم حمله کنند، اما به دلیل همان ژن معیوب، گلبول های سفید به سلول های طبیعی که مسئول تولید اشک یا بزاق هستند حمله می کنند و سندروم شوگرن را به وجود می آورند.

 سایر عواملی که می تواند خطر ابتلا به سندرم شوگرن را افزایش دهد عبارت است از:

• سن. سندرم شوگرن معمولا افراد بالای 40 سال را درگیر می کند اما کودکان و نوجوانان نیز می توانند به آن مبتلا شوند.
• جنسیت. احتمال ابتلا به این سندرم در زنان ده برابر بیشتر از مردان است.
• سایر بیماری های سیستم ایمنی. تقریبا نیمی از افراد مبتلا به سندرم شوگرن، دچار یک بیماری دیگر مرتبط با سیستم ایمنی، مانند لوپوس یا آرتریت روماتوئید هستند.

علایم سندرم شوگرن

علایم این سندرم در هر فرد متفاوت است. ممکن است فقط یک یا دو علامت را داشته باشید و فرد دیگری علایم بیشتری را تجربه کند.

شایع ترین علایم این بیماری عبارتند از:

• خشکی دهان؛
• خشکی چشم که ممکن است باعث سوزش یا خارش نیز شود؛
• خشکی بینی؛
• تغییر در حس چشایی و بویایی؛
• تورم غددی که در صورت و گردن هستند؛
• بثورات پوستی و حساسیت به نور ماوراء بنفش؛
• سرفه خشک یا تنگی نفس؛
• احساس خستگی؛
• مشکل در تمرکز و به یادآوردن وقایع؛
• سر درد؛
• خشکی واژن؛
• تورم، درد و یا خشکی مفاصل؛
• سوزش معده؛
• بی حسی یا گزگز در بعضی از بخش های بدن؛

تشخیص بیماری

پزشک برای تشخیص در کنار معاینه بالینی ممکن است سوال های زیر را بپرسد:

• آیا چشمهایتان سوزش یا خارش دارد؟
• آیا پوسیدگی های دندانتان بیشتر شده است؟
• آیا دهان و لبهایتان خشک می شود؟
•  آیا مفاصل خشک یا دردناکی دارید؟

ممکن است پزشک از شما بخواهد تا آزمایش خون دهید.

در این آزمایش سطح انواع مختلف سلول های خونی شما اندازه گیری می شود و می تواند نشان دهد که آیا آنتی بادی هایی که بسیاری از افراد مبتلا به شوگرن دارند در خون شما وجود دارد یا خیر.

به علاوه به کمک این آزمایش می توان التهاب بدن را اندازه گیری کرد.

‏ هم چنین پزشک ممکن است آزمایش های تکمیلی  مربوط به چشم و دهان را توصیه کند. در برخی موارد ممکن است آزمایش تصویربرداری نیز توصیه شود.

درمان های خانگی سندرم شوگرن

روش های خانگی زیادی برای مدیریت علایم وجود دارد.

برای خشکی دهان:

• به طور مرتب آب بنوشید.
• آدامس بجوید یا از آبنبات استفاده کنید تا ترشح بزاق تحریک شود و دهانتان مرطوب بماند. از محصولات بدون قند استفاده کنید تا به دندانهایتان آسیبی نرسد.
•  از ژل یا اسپری بزاق مصنوعی استفاده کنید؛ به خصوص قبل از خواب.
• از پزشک، دندان پزشک یا داروساز در خصوص دهان شویه یا اسپری هایی که می توانند خشکی دهان را برطرف کنند راهنمایی بگیرید. ممکن است نیاز باشد چند محصول مختلف را امتحان کنید تا مناسب ترین آنها برای خود پیدا کنید.
• بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید تا از پوسیدگی دندان ها پیشگیری شود.
• به طور مرتب برای معاینه به دندان پزشک مراجعه کنید.

برای خشکی چشم، بینی و پوست:

• شب ها از دستگاه بخور استفاده کنید. دستگاه بخور می تواند به خشکی دهان و بینی نیز کمک کند.
• برای رفع خشکی بینی از اسپری بینی سدیم کلراید استفاده کنید.
• در صورت داشتن پوست خشک هنگام استحمام یا دوش گرفتن از آب گرم به جای آب داغ استفاده کنید. برای خشک کردن بدن از حوله استفاده نکنید، تا پوست رطوبت حاصل از حمام را جذب کند.

عوارض سندرم شوگرن

از آنجایی که بزاق کافی ندارید تا از دندان های شما در برابر پوسیدگی محافظت کند، این احتمال وجود دارد که بیشتر از افراد دیگر دچار پوسیدگی دندان شوید.

هم چنین ممکن است دچار التهاب لثه یا عفونت‌های دهانی شوید. ممکن است عمل بلع  برای شما سخت باشد.

خشکی بینی می تواند منجر به مشکلاتی مانند خونریزی بینی یا سینوزیت شود.

خشکی چشم می تواند احتمال ابتلا به عفونت های اطراف چشم را افزایش دهد؛ عفونت می تواند به قرنیه شما آسیب رساند.

هم چنین ممکن است متوجه برخی مشکلات جدید در بینایی خود شوید.

سایر بیماری های کمتر رایج مرتبط با سندرم شوگرن عبارتند از:

• سندرم روده تحریک پذیر (IBS)؛
• سیستیت بینابینی (سندرم مثانه دردناک)؛
• مشکلات کبد، مانند هپاتیت خودایمنی فعال مزمن ؛
• شرایطی مانند برونشیت یا ذات الریه که بر ریه ها تأثیر می گذارد؛
• التهاب در ریه ها، کبد و کلیه ها؛
• لنفوم یا سرطان غدد لنفاوی؛
• مشکلات عصبی.

زندگی با سندرم شوگرن

برای تسکین علایم باید در تمام طول زندگی خود دارو مصرف کنید.

تجربه هر فرد مبتلا به این سندرم متفاوت است.

با مراقبت صحیح می توانید یک زندگی فعال داشته باشید. برقراری ارتباط با سایر افرادی که شرایطی مشابه شما دارند، می تواند برایتان کمک کننده باشد.

می توانید با آنها در خصوص بیماری خود تبادل نظر داشته باشید و در مورد آنچه باعث تسکین علایم می شود ایده بگیرید. ‏