نارکولپسی یک اختلال مزمن خواب است و نشانه آن، خواب آلودگی طاقت فرسا و حملات ناگهانی خواب در طول روز است.

صرف نظر از شرایط، بیدار ماندن برای مدت طولانی برای افراد مبتلا به نارکولپسی دشوار است.

نارکولپسی می تواند اختلالات جدی در برنامه روزانه شما ایجاد کند.

گاهی اوقات نارکولپسی می تواند باعث کاهش کنترل روی عضلات (کاتاپلکسی) شود، که در اثر احساسات شدید ایجاد می شود.

به نارکولپسی ای که با کاتاپلکسی رخ می دهد، نارکولپسی نوع 1 گفته می شود.

نارکولپسی ای که بدون کاتاپلکسی اتفاق می افتد به عنوان نارکولپسی نوع 2 شناخته می شود.

نارکولپسی یک بیماری مزمن است که هیچ درمانی برای آن وجود ندارد.

با این حال مصرف داروها و تغییر سبک زندگی می توانند به شما در مدیریت علایم کمک کنند.

علایم

علایم و نشانه های نارکولپسی ممکن است در چند سال اول بدتر شوند و سپس تا آخر عمر ادامه پیدا کنند.

• خواب آلودگی مفرط در طول روز. افراد مبتلا به نارکولپسی بدون هشدار قبلی، در هر مکان و هر زمان می خوابند.

هم چنین ممکن است در طول روز کاهش هوشیاری و تمرکز را نیز تجربه کنند.

• کاهش ناگهانی تون عضلانی. این وضعیت، که کاتاپلکسی نامیده می شود، می تواند باعث ایجاد تغییرات فیزیکی، از حالت لکنت زبان تا ضعف کامل اکثر عضلات، شود و ممکن است تا چند دقیقه ادامه داشته باشد.
• فلج خواب. زمانی که افراد مبتلا به نارکولپسی به خواب می روند و یا از خواب بیدار می شوند، اغلب دچار ناتوانی در حرکت و صحبت می شوند. این اپیزود ها معمولا کوتاه هستند، چند ثانیه یا چند دقیقه طول می کشند، اما می توانند ترسناک باشند.
• تغییر در حرکت سریع چشم در خواب(REM). این مرحله از خواب معمولا زمانی است که بیشتر رویاها اتفاق می افتد. در افراد مبتلا به نارکولپسی، این مرحله خواب می تواند در هر ساعتی از روز رخ دهد. افراد مبتلا به نارکولپسی معمولا به سرعت و در عرض 15 دقیقه بعد از خوابیدن، وارد مرحله REM می شوند.
• توهم. ممکن است هنگام خوابیدن یا بیدار شدن اتفاق بیفتد.

سایر ویژگی ها

افراد مبتلا به نارکولپسی ممکن است دچار سایر اختلالات خواب، مانند آپنه انسدادی خواب (وقفه های تنفسی در طول شب)، سندرم پای بی قرار و حتی بی خوابی شوند.

برخی از افراد مبتلا به نارکولپسی، در طی اپیزود های کوتاه نارکولپسی، رفتارهای غیرارادی را تجربه می کنند.

برای مثال ممکن است آن ها در حین انجام امور عادی و همیشگی، مانند نوشتن، به خواب روند. زمانی که بیدار می شوند، به یاد نمی آورند که چه کاری انجام داده اند.

علت نارکولپسی

علت دقیق نارکولپسی ناشناخته است.

در افراد مبتلا به نارکولپسی نوع 1 ، میزان  یک ماده شیمیایی مهم در مغز  که به تنظیم بیداری و خواب REM کمک می کند، کم می باشد. گمان می رود دلیل آن یک واکنش خود ایمنی باشد.

این احتمال وجود دارد که ژنتیک در ایجاد نارکولپسی نقش داشته باشد.

الگوی خواب طبیعی در مقابل نارکولپسی

روند طبیعی خوابیدن، با فازی به نام خواب بدون حرکات سریع چشم (NREM) آغاز می شود.

در طول این مرحله، امواج مغزی به طور قابل توجهی کند می شوند.

بعد از یک ساعت یا بیشتر از خواب NREM، فعالیت مغز تغییر می کند و خواب REM شروع می شود. اغلب افراد در مرحله خواب REM، رویا می بینند.

در صورتی که،  افراد مبتلا به نارکولپسی، چه در شب و چه در روز، بدون اینکه مرحله خواب NREM را تجربه کنند، ناگهان وارد خواب REM می شوند.

عوامل خطر

• سن. نارکولپسی به طور معمول در افراد 10 تا 30 سال شروع می شود.
• سابقه خانوادگی. اگر یکی از اعضای خانواده دچار نارکولپسی است، خطر ابتلا به نارکولپسی در شما 20 تا 40 برابر بیشتر است.

عوارض

• سوء تفاهم عموم از وضعیت فرد. ممکن است دیگران شما را فردی تنبل یا بی حال تصور کنند. ممکن است عملکرد شما در مدرسه یا محل کار دچار مشکلاتی شود.
• تداخل در روابط صمیمی. احساسات شدید، مانند خشم یا شادی می تواند باعث تحریک علایم نارکولپسی، مانند کاتاپلکسی شود.
• آسیب جسمی. در افراد مبتلا به نارکولپسی حملات خواب ممکن است باعث آسیب جسمی در آنها شود. اگر هنگام رانندگی دچار حمله خواب شوند، بیشتر در معرض خطر تصادف هستند.
• چاقی. افراد مبتلا به نارکولپسی بیشتر دچار اضافه وزن می شوند. افزایش وزن ممکن است مربوط به متابولیسم کم باشد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت احساس خواب آلودگی بیش از حد در طول روز، که باعث مختل شدن زندگی شخصی یا شغلی شما شود، باید به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص

پزشک ممکن است بر اساس میزان خواب آلودگی بیش از حد روزانه و از دست دادن ناگهانی تون عضله، تشخیص اولیه نارکولپسی را بدهد.

ممکن است پزشک پس از تشخیص اولیه، شما را به یک متخصص خواب معرفی کند.

برای تشخیص اصلی، باید یک شب در یک مرکز خواب بمانید تا متخصصان خواب، خواب شما را  تجزیه و تحلیل کنند.

روش های تشخیص نارکولپسی و تعیین شدت آن شامل موارد زیر است:

• سابقه خواب. پزشک از شما سوابق دقیق خواب را می خواهد.
• ثبت جزئیات خواب. ممکن است از شما خواسته شود به مدت یک یا دو هفته جزئیات دقیقی در مورد الگوی خواب خود را ثبت کنید.

اغلب پزشک از شما می خواهد که استیگراف بزنید.

این دستگاه از لحاظ ظاهری مانند ساعت مچی است که دوره های فعالیت و استراحت را اندازه گیری می کند.

هم چنین به صورت غیر مستقیم، چگونگی و زمان خواب شما را نیز اندازه گیری می کند.

• تست خواب یا پلی سومنوگرافی. این آزمایش با استفاده از الکترودهایی که روی پوست سر شما قرار گرفته است، انواع سیگنال ها را در هنگام خواب اندازه گیری می کند. برای این آزمایش شما باید یک شب را در یک مرکز درمانی سپری کنید. این آزمایش فعالیت الکتریکی مغز و قلب، حرکت عضلات، چشم ها و تنفس شما را اندازه گیری می کند.
• آزمایش تأخیر خواب چندگانه. این آزمایش در طول روز، مدت زمانی که طول می کشد تا به خواب بروید را اندازه گیری می کند. از شما خواسته می شود با فاصله دو ساعت، چهار یا پنج بار در روز چرت بزنید. افرادی که نارکولپسی دارند به راحتی می خوابند و به سرعت وارد خواب REM می شوند.

داروها

• داروهایی که سیستم عصبی مرکزی را تحریک می کنند، درمان اصلی برای کمک به افراد مبتلا به نارکولپسی است تا در طول روز بیدار بمانند.
• برخی از داروهای ضد افسردگی.

برخی از داروهای خاص بدون نسخه، مانند داروهای آلرژی و سرماخوردگی می توانند باعث خواب آلودگی شوند.

اگر دچار نارکولپسی هستید، احتمالا پزشک به شما توصیه می کند که از مصرف این داروها خودداری کنید.

شیوه زندگی و درمان های خانگی

• طبق یک برنامه عمل کنید. هر روز، حتی در تعطیلات آخر هفته، در یک ساعت مشخص بخوابید و بیدار شوید.
• چرت بزنید. در فواصل مشخص در طول روز چرت های کوتاه بزنید. چرت زدن 20 دقیقه ای در زمان های مشخص در طول روز ممکن است طراوت بخش باشد و خواب آلودگی را به مدت یک تا سه ساعت کاهش دهد.
• از مصرف نیکوتین و الکل خودداری کنید. استفاده از این مواد، به ویژه در شب، می تواند علایم و نشانه های شما را بدتر کند.
• به طور منظم ورزش کنید. ورزش متوسط و منظم حداقل چهار تا پنج ساعت قبل از خواب ممکن است به شما کمک کند در طول روز بیدار باشید و شب بهتر بخوابید.