برخی از افراد هنگام استرس یا ناراحتی شدید صورت‌شان تاول می‌زند و برخی دیگر دچار اگزمای پوستی می‌شوند.

حتی گروهی از افراد زمانی که استرس شدید دارند، موهای خود را می‌کَنند؛ به این دلیل که ذهن و جسم به هم وابسته و پیوسته‌اند و هر گونه آسیب ذهنی بر جسم و بدن انسان تاثیرگذار است.

در واقع ارتباطی تنگاتنگ میان استرس‌های عصبی و پوست برقرار است و برخی بیماری‌های پوستی مانند آکنه، اگزما، کهیر، رزاسه، پسوریازیس، آلوپسیا، ویتیلیگو (پیسی)، تریکوتایلومانیا (کشیدن وکندن موها) و یا حتی بیماری آسیب زدن به خود ریشه در ناراحتی‌ها واسترس‌های روحی دارند.

متخصصان، این شاخه از علم پزشکی را سایکودرماتولوژی ( psychodermatology ) می‌نامند که بیانگر تاثیر استرس‌ها و هیجانات فردی بر روی پوست است.

در واقع پوست و اعصاب در سطوح مختلفی با هم مرتبطند.

از یک سو پایانه‌های تعداد زیادی از رشته‌های عصبی که اندام‌های مختلف بدن را در برگرفته‌اند، در پوست قرار دارد و از سوی دیگر استرس‌های هیجانی در نهایت بر نرون‌ها تاثیر می‌گذارند؛ به این ترتیب هیجانات روحی در اندام‌های مختلف بدن با علایم مربوط به آن بروز پیدا می‌کنند.

همان گونه که استرس گاهی باعث علایم گوارشی می‌شود، می‌تواند علایم پوستی هم ایجاد کند.

به عنوان مثال درمورد آکنه، وقتی شما تحت استرس هستید، بدن هورمون‌هایی مثل کورتیزول ترشح می‌کند که باعث افزایش میزان چربی پوست شده و پوست را مستعد آکنه می‌سازد.

حتی دانشمندان ثابت کرده‌اند که در بیماری‌های خودایمنی مانند ویتیلیگو وآلوپسیا، یک استرس شدید عصبی می‌تواند واکنش خودایمنی بدن  و در نتیجه بیماری را  فعال کند.

از سوی دیگر در برخی بیماران وقتی مسائل جدی عصبی باعث بروز علایم پوستی مانند جویدن ناخن، کندن مو، تیک‌های عصبی و توهم وجود حشرات می‌شود، بیمار این علایم را به وجود پارازیت‌هایی مانند مایت، شپش ،کک، عنکبوت یا کرم‌ها و باکتری‌ها نسبت داده و مایل به پذیرش عامل زمینه‌ای نخواهد بود.

برخی متخصصان بر این باورند که آسیب‌های ناشی از استرس به سمت هدف یا ارگان ویژه‌ای هدایت می‌شوند؛ این آسیب‌های روحی در افراد مختلف در اندام‌های متفاوتی بروز خواهد کرد.

به عنوان مثال در برخی از افراد استرس باعث ایجاد زخم معده، در برخی دیگر باعث بروز سردردهای میگرنی و در گروهی دیگر نیز باعث بروز راش‌های پوستی خواهد شد؛ به همین دلیل افرادی که با مشکلات پوستی ناشی از استرس‌های روحی به پزشکان مراجعه می‌کنند در ابتدا به روانشناس یا روانپزشک یا حتی متخصص طب سوزنی ارجاع داده می‌شوند.

البته با همکاری متخصصان مختلف و بهره‌گیری از تکنولوژی‌های درمانی جدید مانند لیزر، پزشکان بهتر می‌توانند هم بیماری پوستی و هم استرس‌های ایجادکننده آن را کنترل و درمان کنند.

اما وقتی ظاهر فرد به دلیل شرایط پوستی آسیب دیده، باید حتما به کشمکش میان مسائل مربوط به اعتماد به نفس و شرم از حضور در اجتماع پایان دهد و درمان را آغاز کند؛ چرا که بی‌توجهی به درمان می‌تواند به تشدید عامل زمینه‌ای منجر شود.

زمانی ‌که افسردگی یا اضطراب یا سایر اختلالات عصبی در فردی تشخیص داده می‌شود، درمان دارویی یا حتی دوره‌های رفتاردرمانی یا CBT  و حتی آموزش ریلکسیشن می‌تواند واکنش‌ها و رفتارهای فرد را نسبت به استرس تغییر دهد.

تحقیقی که در این زمینه در موسسه تحقیقاتی میامی انجام شده حاکی از آن بوده که ماساژ کودکانی که مشکلات پوستی دارند هم باعث بهبود مشکلات پوستی و هم بهبود خُلق و فعالیت‌های آنها می‌‌شود، ضمن اینکه در کاهش اضطراب والدین نیز موثر است.

آموزش رفتاردرمانی معکوس به بیماران یا ایجاد راه حل‌های موازی، روش درمانی دیگری است که توسط متخصصان مطرح شده است.

به عنوان مثال زمانی که یک جوش و آکنه را دستکاری می‌کنیم  و باعث بدتر شدن آن می‌شویم، نیاز به ایجاد یک مشغولیت ذهنی دیگر داریم تا دستانمان را مشغول و فکرمان را به سمت دیگری معطوف کند.

هنگامی که کودکان مشکلات پوستی ناشی از استرس را تجربه می‌کنند، والدین موظفند که به دنبال عوامل و شرایط ایجادکننده استرس بگردند، چرا که مشکلات پوستی آنها در واقع واکنشی به استرس‌های روحی است.

حداقل 30 درصد بیماری‌های پوستی ریشه در مشکلات و استرس‌های عصبی دارند و در ویزیت اول مورد توجه قرار نمی‌گیرند ولی اگر بررسی و درمان شوند نقش موثری در التیام و بهبود بیماری پوستی خواهند داشت.

دانشمندان معتقدند دلیل این که پوست منعکس‌کننده مشکلات فکری و عصبی است، ریشه مشترک سلولی بین سلول‌های مغزی و پوستی در دوران جنینی می‌باشد.

گاهی استرس‌ها به صورت دوره‌ای وکوتاه مدت هستند و باعث تظاهرات پوستی خواهند شد؛ مانند امتحانات آخر ترم که باعث بروز شدید آکنه می‌شوند.

اما در صورتی که استرس‌های فرد طولانی مدت‌تر و مزمن باشند، مانند یک ازدواج ناموفق و از کار بیکار شدن یا نداشتن شغل، متخصص پوست و درمانگر را کاملا درگیر مشکلات اجتماعی بیمار خواهند کرد؛ چراکه درمان بیماری با حل مشکلات فکری بیمار گره خورده است.

در این موارد یک مشاور ازدواج یا فعال اجتماعی نقش بسیار موثری در درمان بیمار خواهد داشت.

چنان چه عامل ایجاد استرس به حدی طولانی و قوی باشد که باعث ایجاد افسردگی در فرد یا اختلال اضطرابی، وسواس و یا سایکوز گردد و بیماری پوستی فرد ناشی از آن باشد، در این صورت درمان بیماری زمینه‌ای با داروهای مناسب و همزمان با درمان پوستی کاملا الزامی است.

وقتی بیمار و متخصص پوست هر دو به وجود عامل زمینه‌ای که باعث بیماری پوستی شده، آگاهند بهتر می‌توانند با مشکلات تعامل کنند و در صدد رفع آنها برآیند.

اما اگر در این زمینه صحبتی نشود عامل زمینه‌ای هیچ وقت شناسایی و درمان نخواهد شد.

پس به بیماران توصیه می‌شود در مورد نگرانی‌ها و مشکلات خود با پزشک صحبت کنند.