در سراسر جهان 10 درصد  از زنان باردار و 13درصد  از زنانی که به تازگی زایمان کرده اند ممکن است افسردگی یا اختلال روانی را تجربه کنند.

گاهی در موارد حاد، ناراحتی مادران چنان شدید می شود که حتی ممکن است منجر به خودکشی شود.

در یک سال اول پس از زایمان، از هر ده زن یک نفر به  افسردگی پس از زایمان مبتلا می شود.

اختلالات سلامت روان مادران طیف وسیعی از اختلالات است.

این اختلالات شامل  افسردگی، اختلال اضطراب، اختلال دو قطبی، روان پریشی در حین بارداری و روان پریشی بعد از زایمان می شود.

این اختلالات می توانند در زمان بارداری یا پس از بارداری رخ دهند.

چنان چه هر کدام از این اختلالات درمان نشوند، می توانند عواقب ویران کننده ای روی مادر، کودک، خانواده و جامعه بگذارند.

دلایل تغییرات روحی پیش از بارداری و اختلال اضطراب چیست؟

به نظر می رسد دلایل آن چند وجهی است.

محتمل ترین فرضیه این است که تغییرات هورمونی در حین بارداری به شدت بر تغییرات روحی و روانی مادر تاثیر گذار است.

کمبود خواب هم می تواند در تشدید علایمی که ممکن است با تغییرات هورمونی شروع شده باشد تاثیر بسزایی بگذارد.

کمبود خواب بعد از به دنیا آمدن نوزاد بیشتر هم می شود، چرا که مادر باید از نوزاد مراقبت کند.

زنان، در تمام اقشار جامعه، می توانند تحت تاثیر بیماری های روانی دوران بارداری قرار بگیرند.

عوامل مرتبط با افزایش خطر ابتلا به بیماری روانی در دوران بارداری عبارتند از:

• سابقه قبلی و یا سابقه خانوادگی
• نبود همسر (والد تنها)
• روابط خانوادگی ضعیف
• سطح پایین حمایت اجتماعی
• حوادث ناگوار اخیر یا استرس زا در زندگی
• مشکلات اقتصادی و اجتماعی
• بارداری در نوجوانی
• سابقه کودک آزاری
• بارداری ناخواسته

پیامدهای اختلالات روانی مادر چیست؟

• خشونت خانوادگی
• اختلاف زناشویی
• اختلال در مدیریت سلامت کودکان
• رنج شخصی مادر
• رفتار تکانشی مادر
• پرخاشگری فیزیکی
• پس خوردگی اجتماعی
• غم و اندوه شدید
• تاثیر بر روی برآیند روابط عاطفی خانواده
• خودکشی

طبق مطالعات، برخی از عواملی که ممکن است پی گیری این تغییرات را سخت تر بکنند شامل موارد زیر می شود:

ممکن است درخواست کمک سخت باشد

27 درصد از خانم ها با علم به این موضوع که مشکلات سلامت روان ناشی از بارداری طبیعی است، درخواست کمک برایشان دشوار است.

32درصد از خانم ها نمی دانند که چگونه و از چه کسانی می توانند کمک بگیرند.

28درصد از خانواده های درگیر این مشکل، نگران بدنامی و انگ اجتماعی بر روی فرد دچار مشکل هستند.

نقش همسر در کنار خانم مبتلا به مشکلات سلامت روان ناشی از باردار

برای کاهش مرگ و میر نوزادان و مادران، مشارکت مردان در سلامت روان مادر و کودک بسیارحائز اهمیت است.

پدر و مادر شدن کار سختی است، اما برای همسر شما هم تغییرات جسمی و هم عاطفی در دوران زایمان و بعد از زایمان بسیار زیاد است.

نکته مثبت این است که به پدران فرصت عالی می دهد تا نقش پدری خود را ایفا  کنند؛ نه فقط برای فرزندشان، بلکه در جهت حمایت از همسرشان.

تا زمانی که مادر بتواند اعتماد به نفس لازم را پیدا کند به کمک و تشویق شما وابسته است.

چگونه بعد از زایمان از همسرتان حمایت کنید؟

• آماده باشید.

به عنوان یک پدر، شما باید بدانید به مرور و در طول بارداری با تغییرات هورمونی در بدن همسرتان چه اتفاقی می افتد.

نقش شما در طول بارداری همسرتان پر اهمیت است.

بنابراین اطلاع از برنامه زمان بندی زایمان و روند پزشکی آن به شما کمک می کند تا از همسرتان در طی مراحل زایمان حمایت کنید.

• درباره آن چه انتظار دارید صحبت کنید.

پزشکان به زوج ها توصیه می کنند تا در طول دوران بارداری در مورد نگرانی های خود با یکدیگر صحبت کنند و نظرات خود را در مورد نقش ها و وظایف پدر و مادری با هم در میان بگذارند.

• قبول کردن مسئولیت در خانه مهم است

با یکدیگر در مورد کار های مهم خانه صحبت کنید و تصمیم بگیرید چه کسی باید آن ها را انجام بدهد.

زمانی که نقش هر کدام نامشخص باشد، موجب به وجود آمدن تعارض در رابطه می شود.

با به دنیا آمدن نوزاد ممکن است تعداد دید و بازدید ها بیشتر شود، اما شما باید تعداد آن را کنترل کنید.

اگر پدر و مادر هر کدام از طرفین قصد دارند تا مدتی پیش شما بمانند، از بحث های غیر ضروری اجتناب کنید تا از مداخله آن ها در تصمیم گیری های مربوط به کودک جلوگیری کنید.

• همه چیز را بر عهده مادر نگذارید.

یکی از بزرگ ترین سوءتفاهم ها در این زمینه این است که همسر شما، به عنوان یک مادر به طور خودکار می داند که باید چه کارکند.

اما در حقیقت این طور نیست. او هم مانند شما در حال یادگیری است. تمام متخصصان توصیه می کنند تا شما هم تا حد ممکن، خود را درگیر امور نوزاد کنید.

اگر برنامه کاری شما منعطف و قابل تغییر نیست، آخر هفته ها مسئولیت نوزاد را قبول کنید. اگر فرزند دیگری هم دارید نگهداری از او را به عهده بگیرید تا همسرتان تمام تمرکزش را روی نوزاد جدید بگذارد.

• حواستان به احوالات روحی همسرتان باشد.

افسردگی بعد از زایمان تا حدی طبیعی است. اما اگر بعد از گذشت چند هفته از زایمان مادر هم چنان آشفته است، گریه می کند، ناراحت است و یا دچار اختلال خواب شده است (به جر مواقعی که به خاطر نوزاد است)، او را تشویق کنید تا در این زمینه با یک متخصص صحبت کند.

• یک پدر تمام و کمال باشید.

زمانی که پدر و مادر هر دو در خانواده حضور دارند، وظایف پدر و مادری بر عهده هر دو نفر است.

تمام وظایف و امور مربوط به کودک را به طور مساوی با یکدیگر تقسیم کنید (عوض کردن پوشک، حمام کردن، لالایی خواندن و ….) .

نگران این موضوع نباشید که مهارت کافی را برای این کار ندارید. هیج فردی از بدو تولد نمی داند چطور باید آروغ نوزاد را بگیرد.

• زندگی جدید خود را بپذیرید.

قطعاً بسیاری از امور در خانه شما تغییر کرده است. شما اکنون یک کودک به دنیا آورده اید! لطفا طوری رفتار نکنید که انگار هیچ چیز تغییر نکرده است.

همانند گذشته، صرفا به دنبال تفریحات و امور شخصی خود نباشید. همسرتان هم اکنون به شما احتیاج دارد و زندگی او به شدت تغییر کرده است.