تبخال دهانی، عفونتی است که به دلیل ویروس هرپس سیمپلکس،  بر روی لب‌ ها، دهان یا لثه ها ظاهر می شود و تاول های کوچک و دردناکی ایجاد می کند.

دلایل

تبخال دهانی، عفونت شایعی است که به دلیل ویروس هرپس سیمپلکس نوع یک (HSV-1) در ناحیه دهانی ایجاد می شود.

پس از اولین عفونت، ویروس در بافت های عصبی صورت، به حالت نهفته و غیرفعال در می آید. 

فعال شدن دوباره  این ویروس، تاول های تبخالی ایجاد می کند. ویروس های تبخال، به آسانی از شخصی که  تاول یا  زخم های تبخالی فعال دارد (زخم یا تاول ترشح دهنده)، به دیگران سرایت می کند.

ممکن است به دلایل زیر این ویروس وارد بدن شما شود:

• برقراری تماس نزدیک با فرد آلوده به ویروس.
• لمس کردن زخم باز تبخال یا استفاده از وسایلی مانند تیغ ریش تراشی، حوله، ظروف و… که به این ویروس آلوده شده اند.

علایم

برخی افراد، پس از اولین تماس با ویروس HSV-1، دچار زخم دهانی می شوند؛ اما  ممکن است این بیماری در سایر افراد، علامت خاصی نداشته باشد.

علایم بیماری ممکن است ملایم تا شدید باشند. بیشتر این علایم، غالبا  1 تا 3 هفته پس از تماس با ویروس، ظاهر شده و ممکن است تا 3 هفته به طول بینجامند.

علایم هشدار این بیماری عبارتند از:

• خارش لب ها یا پوست اطراف دهان
• سوزش کنار لب ها یا دهان
• احساس مورمور شدن نزدیک لب ها یا ناحیه دهان

ممکن است تاول ها یا زخم ها در لثه ها، لب ها، دهان یا گلوی شما ایجاد شوند.

 بروز تاول ها ممکن است به صورت زیر باشد:

• تاول های قرمز که باز شده و ترشحاتی از آنها خارج می شود.
• تاول های کوچکی که با مایعاتی به رنگ زرد شفاف پر شده اند.
• چندین تاول کوچک تر که درمجموع، تاول بزرگ تری را تشکیل می دهند.
• تاول های زرد و پوسته مانند که با التیام به رنگ صورتی درمی آیند.

ممکن است علایم تبخال به دلایل دیگر نیز بروز کنند، دلایلی مانند:

• قاعدگی یا تغییرات هورمونی
• قرار گرفتن در معرض خورشید
• تب
• استرس

درمان

علایم بیماری ممکن است ظرف یک تا دو هفته، خود به خود از بین بروند. استفاده ازکرم های ضدویروس پوستی نیز موثر است. این کرم ها ارزان قیمت هستند. 

استفاده از آنها قبل از بروز تاول موثر است، ولی مصرف آنها بعد از پیدایش علایم معمولا فقط زمان بهبود زخم ها را کوتاه تر می کند.

در مواردی پزشک ممکن است داروهایی برای مقابله با ویروس تبخال برای شما تجویز کند که داروهای ضدویروس خوانده می شوند. این کار در کاهش درد و از بین رفتن سریع تر علایم تبخال موثر می باشد.

دنبال کردن مراحل زیر به شما کمک می کند که احساس بهتری پیدا کنید:

• قرار دادن یخ یا دستمال پاکیزه گرم بر روی زخم ها، در کاهش درد به شما کمک می کند.
• با استفاده از صابون ضدعفونی کننده و آب، به آرامی تاول ها را بشویید. این کار از انتشار ویروس به بخش های مختلف بدن، پیشگیری می کند.
•  آب سرد غرغره کنید یا بستنی یخی بخورید.
• دهان خود را با آب نمک بشویید.
• از مُسکن هایی مانند استامینوفن استفاده کنید.

چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت مشاهده علایم زیر به پزشک مراجعه کنید:

• بروز علایم شدید یا علایمی که پس از 2 هفته از بین نمی روند
• بروز زخم ها یا تاول هایی در نزدیکی چشم ها
• علایم تبخال در فرد با سیستم ایمنی ضعیف شده به دلیل بیماری های خاص یا مصرف دارو

پیشگیری

در اینجا چند راهکار برای پیشگیری از زخم های دهانی ارائه می شود:

• قبل از خارج شدن از منزل، از ضدآفتاب یا نرم کننده های لب  حاوی اکسید روی ، استفاده کنید.
• از تماس مستقیم با زخم های تبخال خودداری کنید.
• وسایلی مانند حوله و پارچه های نخی را پس از استفاده، در آب جوش بشویید.
• از ظروف، نی، عینک و سایر وسایل کسی که به تبخال مبتلا شده، استفاده نکنید.