سوزش سر دل نوعی تحریک مری ناشی از اسید معده است. اسید معده منجر به ایجاد احساس سوزش در قسمت بالایی شکم یا در پشت جناغ قفسه سینه می شود.

برخی از علایم سوزش سر دل مشابه علایم حمله قلبی یا بیماری های قلبی است.

علایم

سوزش سر دل همانند نامش (heartburn)، احساس سوزش در پشت جناغ سینه، وسط قفسه سینه و یا در گلو می باشد.

• هنگام خم شدن یا دراز کشیدن درد قفسه سینه بیشتر می شود؛
• احساس طعم تلخ یا اسیدی، و احساس گرما در دهان؛
• احتمال بروز مشکل در بلع.

سوزش سر دل چقدر طول می کشد؟

مدت زمان سوزش سر دل در افراد مختلف متفاوت بوده و می تواند از چند دقیقه تا چندین ساعت متغیر باشد.

سوزش سر دل در زنان باردار شایع است.

علل سوزش سر دل و عوامل خطر

علایم سوزش سر دل می توانند به دلیل بروز مشکل در دریچه عضلانی به نام اسفنکتر تحتانی مری (LES) ایجاد شوند.

اسفنکتر تحتانی در جایی قرار دارد که مری به معده می رسد. به طور معمول این اسفنکتر با کمک نیروی جاذبه اسید معده را در مسیر درست هدایت می کند.

در صورت عملکرد مناسب این دریچه به موقع باز می شود تا غذا وارد معده شود و سپس دوباره بسته می شود.

اما اگر اسفنکتر تعداد دفعات بیشتری باز شود یا به طورکامل بسته نشود، می تواند باعث برگشت اسید معده به مری شده و منجر به احساس سوزش شود.

پرخوری، چاقی، بارداری و یبوست می توانند باعث فشار بیش از حد به معده شده و از علل برگشت اسید معده به مری باشند.

هم چنین مصرف برخی از غذاها و یا داروها نیز می توانند باعث افزایش ترشح اسید معده و سوزش معده شوند.

• گوجه فرنگی؛
• مرکبات؛
• سیر و پیاز؛
• شکلات؛
• قهوه یا محصولات کافئین دار؛
• الکل؛
• نعناع.

وعده های غذایی چرب، استرس و کمبود خواب نیز می تواند میزان ترشح اسید معده را افزایش داده و موجب سوزش سر دل شود.

افزایش میزان هورمون پروژسترون در بارداری می تواند باعث شل شدن اسفنکتر تحتانی و در نتیجه منجر به سوزش سر دل شود.

سیگار کشیدن نیز می تواند باعث شل شدن اسفنکتر تحتانی و افزایش ترشح اسید معده شود.

تشخیص

اگر سوزش سر دل برای مدت طولانی ادامه داشته باشد، ممکن است نشانه ای از یک بیماری جدی تر تحت عنوان بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) باشد.

در اغلب موارد پزشک با بررسی علایم، علت سوزش سر دل را تشخیص می دهد اما ممکن است برای تشخیص شدت بیماری، نیاز به انجام آزمایش های بیشتری باشد، از جمله:

• بررسی رادیوگرافی
•  اندوسکوپی
• پایش pH مری
• تست تحرک مری (مانومتری مری)
• نوار قلب (ECG)

درمان

درمان سوزش سر دل اغلب با تجویز داروهای بدون نسخه (OTC) انجام می شود.

این داروها عبارتند از:

• آنتی اسیدها: با کاهش میزان اسید معده، درد را کاهش می دهند. در برخی موارد این داروها می توانند به برطرف شدن سوء هاضمه و نفخ نیز کمک کنند.
• مسدود کننده های اسید و مهارکننده های پمپ پروتون: این داروها میزان اسید تولید شده توسط معده را کاهش می دهند و موجب تسکین علایم سوء هاضمه می شوند.

در صورت عدم اثر بخشی این دسته از داروها، ممکن است سایر درمان های دارویی توسط پزشک تجویز شوند.

عوارض

سوزش سر دل اغلب خطرناک نیست، اما ریفلاکس معده گاهی اوقات می تواند منجر به مشکلات جدی شود، مانند:

• سرفه طولانی مدت؛
• لارنژیت؛
• التهاب یا زخم مری؛
• مشکلات بلع به دلیل باریک بودن مری؛
• مری بارت (وضعیتی که می تواند احتمال ابتلا به سرطان مری را افزایش دهد).

پیشگیری

برای کمک به پیشگیری از بروز سوزش سر دل، به نکات زیر توجه کنید:

• حفظ وزن مناسب؛
• پرهیز از خوردن غذاها و نوشیدنی هایی که علایم را تشدید می کنند؛
• عدم استفاده از لباس های خیلی تنگ؛
• پرهیز از پرخوری و مصرف وعده های غذایی کوچک تر؛
• عدم استعمال سیگار؛
• پیشگیری از بروز یبوست؛
• خواب کافی و کاهش سطح استرس؛
• عدم دراز کشیدن و خوابیدن تا 3 ساعت بعد از صرف غذا؛
• بالاتر قرار دادن سر نسبت به بدن در هنگام خواب.