مگس پران چشم لکه هایی در دید شما هستند که  ممکن است به نظر مانند لکه های سیاه یا خاکستری، رشته یا تار عنکبوت باشد که وقتی چشم خود را حرکت می دهید یا  می خواهید مستقیما به آن نگاه کنید، انگار دور می شوند.

بیشتر موارد مگس‌پران بر اثر تغییرات سنی بروز پیدا می‌کنند که موجب می‌شود زجاجیه، ماده‌ ژله مانندی که بخش اعظم داخل کره چشم را پر کرده، قوام خود را از دست داده و حالت آبکی و شلی پیدا کند.

رشته‌های ریز زجاجیه به هم چسبیده یا ضخیم شده و موجب ایجاد سایه‌هایی روی شبکیه‌ چشم می‌شوند. به این سایه‌ها «مگس‌پران یا لکه‌های شناور» گفته می‌شود.

اگر متوجه افزایش ناگهانی تعداد مگس پران چشم شدید، بلافاصله به یک متخصص چشم پزشک مراجعه کنید؛ مخصوصا اگر جرقه های نور نیز همراه آن  می بینید و یا دید محیطی خود را از دست داده اید؛ این علایم می تواند از جمله علایم اورژانسی باشد که نیاز به توجه فوری دارند.

علایم

علایم مگس‌پران چشم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• مشاهده اشکال کوچکی در میدان دید به صورت لکه‌ یا نقطه و یا رشته‌های شفاف و شناور؛
• لکه‌هایی که با حرکت چشم حرکت کرده و به سرعت از میدان دید خارج می‌شوند؛
• لکه‌هایی که با خیره شدن به زمینه‌های روشن مانند آسمان یا دیوار سفید، واضح ‌تر می‌شوند؛
• اشکال کوچکی که نهایتا ساکن شده و از دید خارج می‌شوند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت مشاهده موارد زیر بلافاصله به چشم پزشک مراجعه کنید:

• مشاهده تعداد زیادی مگس پران؛
• مشاهده ناگهانی مگس پران های جدید؛
• مشاهده جرقه در همان چشمی که مگس پران دارد؛
• تاری در یک یا هر دو چشم (از دست دادن دید محیطی).

این علایم بدون درد می تواند در اثر پارگی شبکیه، با یا بدون جداشدگی شبکیه ایجاد شود؛ که یک وضعیت تهدید کننده بینایی است و نیاز به توجه فوری دارد.

علت های ایجاد  مگس پران چشم

 مگس پران چشم ممکن است به علت فرآیند عادی پیری و یا در نتیجه بیماری ‌ها و عوارض دیگر باشد؛ که عبارتند از:

• بیماری‌های چشم مربوط به افزایش سن: با بالا رفتن سن، زجاجیه، مایع شفاف و ژله‌ مانند که کره چشم را پر کرده و به حفظ شکل کروی آن کمک می‌کند نیز تغییر پیدا می‌کند. با گذشت زمان زجاجیه بیشتر به حالت مایع در می‌آید. این فرایند باعث می‌شود که از سطح داخلی کره چشم دور شود. برخی از قسمت های زجاجیه که به شکل رشته ای درآمده، از ورود برخی نورها به داخل چشم ممانعت کرده و باعث مشاهده سایه‌های کوچک بر روی شبکیه یا همان مگس پران  می‌شود. 
• التهاب بافت خلفی چشم:  این بیماری باعث تجمع سلول‌ های التهابی در زجاجیه می‌شود که به صورت مگس پران در میدان دید مشاهده می‌شوند. این التهاب می تواند ناشی از عفونت، بیماری های التهابی و یا علت های دیگری باشد.
• خونریزی داخلی چشم: خونریزی داخل زجاجیه دلایل زیادی دارد؛ از جمله دیابت، فشار خون بالا، انسداد رگ‌های خونی، جراحت و آسیب‌دیدگی. سلول‌های خونی ناشی از خونریزی  به شکل مگس پران دیده می‌شوند.
• پارگی شبکیه:  وقتی پارگی شبکیه اتفاق بیفتد و درمان برای آن صورت نگیرد، ممکن است منجر به جدا شدن شبیکه شود ( تجمع مایعات در پشت شبکیه که باعث جدا شدن آن از پشت چشم شما می شود). جداشدگی شبکیه درمان نشده می تواند باعث از بین رفتن دائمی بینایی شود.

• عمل جراحی چشم و داروها: تزریق برخی داروها درون زجاجیه موجب ایجاد حباب هوا در آن می‌شود. این حباب‌های هوا پیش از اینکه جذب چشم شوند، به صورت سایه دیده می‌شوند. در برخی عمل‌های جراحی چشم حباب گاز یا روغن سیلیکون تزریق می‌شود که ممکن است به صورت مگس پران دیده شود.

عوامل خطر

عواملی که می توانند خطر مگس پران چشم را افزایش دهند عبارتند از:

• سن بالای 50 سال؛
• نزدیک بینی؛
• ضربه به چشم؛
• عوارض ناشی از جراحی آب مروارید؛
• آسیب به عروق چشم در اثر دیابت ؛
• التهاب چشم.

تشخیص

چشم پزشک، چشم بیمار را به صورت کامل معاینه می‌کند؛ از جمله ممکن است برای مشاهده بهتر ته چشم و زجاجیه از قطره‌ های گشادکننده مردمک استفاده کند تا علت مگس پران های  چشم را تشخیص دهد.

درمان

 بیشتر مگس پران هایی که در چشم اتفاق می افتد  نیازی به درمان ندارند؛ اما علل زمینه‌ ای مگس‌پران، مانند خونریزی ناشی از دیابت یا التهاب، قابل درمان است.

مگس‌پران چشم می‌تواند آزاردهنده باشد و وفق پیدا کردن با آن ممکن است زمان ‌بر باشد.

در صورتی که لکه ‌های شناور چشمی مشکل خاصی را ایجاد نکنند، فرد ممکن است که این مشکل را نادیده گرفته یا اینکه توجه کمتری به آن کند.

چنان چه مگس‌پران به دید آسیب برساند که به ندرت چنین اتفاقی می افتد، پزشک ممکن است روش‌های درمانی را برای برطرف کردن مشکل به کار ببرد.

ر

وش‌های درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• زجاجیه ‌برداری یا تخلیه زجاجیه: در این عمل جراحی چشم‌پزشک ابتدا با برشی کوچک زجاجیه را از چشم خارج می‌کند و آن را با محلولی  جایگزین می‌کند تا ساختار کروی چشم حفظ شود. عمل جراحی ممکن است باعث برطرف شدن تمام مگس پران های چشم نشود وگاهی مگس پران های جدید نیز ایجاد می شود. خطر های این جراحی شامل خونریزی و پارگی شبکیه است.
• عمل جراحی با لیزر: چشم پزشک با استفاده از لیزرخاصی  لکه‌های شناور زجاجیه را به تکه‌های ریزتری می شکند تا کمتر مورد توجه قرار گیرند. درمان با لیزر در برخی بیماران موجب بهبود دید می شود؛ در برخی تاثیر کمتری گزارش شده و برخی آن را بی تاثیر می دانند. در صورتی که از لیزر به صورت غیرصحیح استفاده شود، ممکن است باعث آسیب‌ دیدگی شبکیه شود. عمل جراحی با لیزر به ندرت برای درمان مگس پران به کار می ‌رود.

چه زمانی باید بلافاصله به پزشک مراجعه کرد؟

گاهی مگس پران های جدید می توانند نشانه پارگی شبکیه یا جداشدگی شبکیه باشند؛ هنگامی که شبکیه پاره شده یا از موقعیت طبیعی خود در پشت چشم خارج می شود.

علایم می تواند شامل موارد زیر باشد:

• مگس پران های جدید و زیاد که به طور ناگهانی ظاهر می شوند و گاهی اوقات با دیدن جرقه های نور همراه هستند؛
• یک سایه تیره، مانند پرده یا یک منطقه تار در دید مرکزی یا محیطی شما.

پارگی یا جداشدگی شبکیه می تواند یک فوریت پزشکی باشد. اگر این علایم را دارید، مهم است که بلافاصله به چشم پزشک یا اورژانس مراجعه کنید.

آیا در هنگام شیوع ویروس کرونا مگس ‌پران جزو شرایط اورژانسی محسوب می شود؟

مگس پران های جدید ممکن است نشانه وجود مشکلی مانند پارگی شبکیه، خونریزی داخل چشم یا جدا شدن شبکیه باشد.

گفته شده بیشتر مگس پران  ها بی خطر هستند و خطری برای بینایی شما به وجود نمی آورند؛ اما مگس پران هایی با ویژگی های زیر می توانند نشانه یک مشکل جدی تر باشند که نیاز به بررسی دارد. این علایم عبارتند از:

• مگس پران هایی که تیره تر از حالت عادی به نظر می رسند؛
• تعداد مگس پران ها افزایش زیادی داشته؛
• همراه با جرقه های نور دیده شود؛
• از دست دادن بینایی، به خصوص بینایی محیطی.

در طی همه گیری کووید- 19 بسیاری از اقدامات چشم پزشکی با محدودیت های خاص و در زمان های محدودی در حال اجرا هستند؛ بنابراین بهتر است ابتدا با چشم پزشک خود تماس بگیرید تا علایم شما را بررسی کرده و مشخص شود آیا معاینه لازم است یا خیر .

به طور کلی و به ویژه در زمان این همه گیری، بهتر است بلافاصله بعد از داشتن علایم بالا  با چشم پزشک خود تماس بگیرید تا اینکه مستقیما به اورژانس یا مرکز مراقبت های فوری مراجعه کنید.

چرا که اورژانس نیز شما را برای بررسی بیشتر به چشم پزشک ارجاع می دهد.