نوروپاتی دیابتی نوعی آسیب به سلول های عصبی است که به علت دیابت رخ می دهد. قند خون بالا می تواند به سلول های عصبی در سراسر بدن آسیب رساند.

نوروپاتی دیابتی اغلب به اعصاب پاها آسیب می رساند.

بسته به این که کدام اعصاب آسیب‌ دیده باشند، علایم نوروپاتی دیابتی می‌تواند از درد و

تا مشکلات دستگاه گوارش، دستگاه ادراری، دستگاه قلب و عروق متغیر باشد.

نوروپاتی دیابتی یک عارضه جدی دیابت است که بیش از 50 درصد از افراد دیابتی را تحت تاثیر قرار می دهد، اما اغلب می توان از آن پیشگیری و یا پیشرفت آن را کند کرد.

علایم

علایم بسته به این که اعصاب کدام ناحیه آسیب دیده باشند متفاوت است.

معمولا علایم به تدریج ایجاد می شوند. تا زمانی که آسیب عصبی قابل توجهی رخ ندهد، ممکن است فرد مبتلا متوجه مشکلی نشود..

شایع ترین نوع نوروپاتی دیابتی نوروپاتی محیطی است.

در این نوروپاتی ابتدا پاها و سپس دست و بازوها درگیر می شوند.

علایم این نوروپاتی اغلب در شب تشدید می شوند و ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• بی حسی یا کاهش احساس درد یا تغییرات دما؛
• احساس گزگز یا سوزش در پاها؛
• درد یا گرفتگی شدید؛
• افزایش حساسیت به لمس؛
• مشکلات پا مانند زخم، عفونت و درد استخوان و مفاصل.

آسیب به اعصاب سایر نواحی می تواند مشکلات زیر را ایجاد کند:

• متوجه نشدن افت قند خون؛
• مشکلات مثانه یا روده؛
• کاهش سرعت تخلیه معده که سبب تهوع، استفراغ و از دست دادن اشتها می شود؛
• مشکل تطابق چشم ها نسبت به نور؛
• مشکلات جنسی؛
• درد شدید در لگن و ران یا باسن؛
• مشکل در برخاستن از حالت نشسته؛
• مشکل در تمرکز یا دو بینی؛
• درد پشت یک چشم؛
• فلج یک طرفه صورت؛
• بی حسی، ضعف یا سوزن سوزن شدن در دست یا انگشتان.

علل

علت دقیق نوروپاتی ناشناخته است.

محققان بر این باورند که با گذشت زمان، قند خون بالا به اعصاب آسیب می رساند و توانایی آنها برای ارسال پیام های عصبی را مختل می کند.

هم چنین قند خون بالا دیواره مویرگ ها را که برای این سلول ها اکسیژن و مواد مغذی تامین می کنند، ضعیف می کند.

عوامل خطر

هر فردی که دیابت دارد ممکن است به نوروپاتی مبتلا شود.

اما این عوامل خطر فرد را بیشتر در معرض نوروپاتی قرار می دهند:

• قند خون کنترل نشده؛
• سابقه دیابت. هر چه مدت طولانی‌تر دیابت داشته باشید، خطر ابتلا به نوروپاتی دیابتی نیز افزایش می‌یابد.
• بیماری کلیوی؛
• اضافه وزن؛
• سیگار کشیدن.

عوارض

نوروپاتی دیابتی می تواند باعث بروز عوارض جدی شود، از جمله:

• عدم آگاهی از افت قند خون. افت قند خون با علایمی همانند لرزش، تعریق و افزایش ضربان قلب همراه است که به فرد دیابتی کمک می کند که اقدام به برطرف کردن این مشکل کند. در برخی موارد نوروپاتی، فرد متوجه این علایم نشده و ممکن است خطرات جدی برای وی بوجود آید.
•  قطع عضو. آسیب عصبی می تواند باعث از دست دادن احساس در پا شود؛ بنابراین حتی بریدگی های جزئی نیز می توانند به زخم تبدیل شوند، بدون اینکه فرد متوجه شود. در موارد شدید عفونت می تواند به استخوان ها نیز سرایت کند یا منجر به مرگ بافت شود که در اینصورت ممکن است قطع قسمت یا تمامی از عضو درگیر ضروری باشد.
• عفونت های دستگاه ادراری و بی اختیاری ادرار. اگر اعصابی که مثانه را کنترل می کنند آسیب دیده باشد، ممکن است نتوانید مثانه را به طور کامل تخلیه کنید و باکتری‌ها در مجاری ادراری باقی مانده و باعث عفونت‌های مجاری ادراری شوند. هم چنین آسیب عصبی می‌تواند بر توانایی شما در احساس نیاز به ادرار کردن یا کنترل ماهیچه‌هایی که ادرار را آزاد می‌کنند تأثیر گذارد و منجر به بی اختیاری ادرار شود.
• مشکلات گوارشی. اگر اعصاب دستگاه گوارش آسیب ببینند، ممکن است دچار یبوست، اسهال یا هر دو شوید. نوروپاتی دیابتی می تواند منجر به فلج معده شود، وضعیتی که در آن تخلیه مواد غذایی از معده با تاخیر رخ می‌دهد و باعث نفخ و سوء هاضمه می شود.
• اختلال عملکرد جنسی. مردان ممکن است دچار اختلال نعوظ و زنان دچار خشکی واژن و اختلال در برانگیختگی شوند.

پیشگیری

شما می توانید با کنترل قند خون از نوروپاتی دیابتی و عوارض آن پیشگیری کنید یا آن را به تاخیر بیندازید.

مدیریت قند خون

انجمن دیابت آمریکا توصیه می کند که افراد مبتلا به دیابت حداقل دو بار در سال آزمایش هموگلوبین ‎A1C را انجام دهند.

اگر سطح قند خون شما بالاتر از هدفتان باشد، نیاز به تغییراتی مانند اضافه کردن یا تنظیم دارو یا تغییر رژیم غذایی تحت نظر پزشک خود را دارید.

مراقبت از پا

مشکلات پا، از جمله زخم‌هایی که بهبود پیدا نمی کنند و حتی قطع عضو، از عوارض شایع نوروپاتی دیابتی هستند.

اما شما می توانید با معاینه کامل پا حداقل یک بار در سال، معاینه کامل پاها توسط پزشک در هر بار مراجعه به مطب و مراقبت مناسب از پا ها در منزل، از بسیاری از این مشکلات پیشگیری کنید.

برای مراقبت مناسب از پاها توصیه های زیر را دنبال کنید:

• هر روز پاهای خود را چک کنید. پاها را از نظر وجود تاول، بریدگی، کبودی، ترک خوردگی، قرمزی و تورم بررسی کنید.
• پاهای خود را تمیز و خشک نگه دارید. هر روز پاهای خود را با آب ولرم و صابون ملایم بشویید. پاها و بین انگشتان پا را با احتیاط خشک کنید.
• پاهای خود را با کرم مرطوب کنید تا مانع از ترک خوردگی آن شوید.
• ناخن های پا را با دقت کوتاه کنید. ناخن های پاها را صاف کوتاه کنید. لبه ها را با دقت سوهان کنید تا تیز نباشند.
• جوراب تمیز و خشک بپوشید. ازجوراب های پنبه ای یا الیاف ضد رطوبت استفاده کنید که تنگ نباشد.
• از کفش هایی استفاده کنید که ضربه گیر باشند. همیشه برای محافظت از پاهای خود کفش یا دمپایی بپوشید. اطمینان حاصل کنید که کفش‌ مناسب سایز پایتان باشد و به انگشتان پا اجازه حرکت دهد.