آسپیرین، موارد مصرف و عوارض آن
آسپیرین یکی از داروهای رایج در درمان تب و درد خفیف تا متوسط است. این دارو در فهرست داروهای ضروری سازمان بهداشت جهانی قرار دارد.
آسپیرین یک نام تجاری متعلق به شرکت داروسازی آلمانی، بایر، است.
نام کلی آسپیرین، استیل سالیسیلیک اسید است.
آسپیرین یکی از داروهای رایج در درمان تب و درد خفیف تا متوسط است.
این دارو در فهرست داروهای ضروری سازمان بهداشت جهانی قرار دارد.
سالیسیلات به شکل پوست درخت بید بیش از 2000 سال است که مورد استفاده قرار می‌گیرد.
برخی از مردم هنوز از پوست این درخت به عنوان داروی طبیعی برای تب، سردرد و دردهای خفیف استفاده می‌کنند.
اما آسپیرین به شکل فعلی حدود 100 سال است که وجود دارد.
این دارو هنوز هم یکی از پرکاربردترین داروها در جهان است و تخمین زده می‌شود که سالانه حدود 35000 تن آسپیرین مصرف می شود.
آسپیرین از دسته داروهای ضدالتهاب وغیراستروئید(NSAID) است.
NSAID ها دارای اثرات زیر هستند:
- ضد درد
- ضد تب
- ضدالتهاب
مصارف رایج شامل سردرد، سرماخوردگی و گرفتگی عضلات و مشکلات طولانی مدت، مانند ورم مفاصل است.
برای درد خفیف تا متوسط آسپیرین به تنهایی استفاده می‌شود.
برای درد متوسط تا شدید اغلب به همراه NSAID های دیگر یا مسکن‌های مخدر استفاده می‌شود.
آسپیرین معمولا برای افراد زیر 16 سال مناسب نیست، زیرا می‌تواند خطر ابتلا به سندرم «ری» را که پس از ویروس هایی مانند سرماخوردگی، انفلوآنزا یا آبله‌مرغان در کودکان ظاهر می شود، افزایش دهد.
این سندروم می‌تواند منجر به آسیب دائمی مغز یا مرگ گردد.
موارد استفاده ازآسپیرین در دوز کم (81 میلی‌گرم در روز)
- جلوگیری از تشکیل لخته‌های خون، کاهش خطر حمله ایسکمیک گذرا(TIA) ، آنژین ناپایدار، انفارکتوس میوکاردو و فیبریلاسیون دهلیزی؛
- به دنبال عمل بای‌پس عروق کرونر؛
- پیشگیری از سکته مغزی؛
آسپیرین بروز کلی سرطان و مرگ‌و میر را درنواحی کولورکتال، مری و معده کاهش می دهد و اثرات کمتری در جلوگیری ازسرطان پروستات، سینه و ریه دارد.
هم چنین در صورت وجود فاکتورهای خطر و اعتقاد پزشک به محتمل بودن حمله قلبی و سکته مغزی، ممکن است برای افراد زیر آسپیرین با دوز کم تجویز شود:
- کلسترول بالای خون؛
- فشارخون بالا؛
- دیابتی بودن؛
- افراد سیگاری؛
- افرادی که دچار آسیب شبکیه یا رتینوپاتی هستند.
موارد استفاده ازآسپیرین در دوز بالا (325 میلی گرم)
- آرتریت روماتیسمی؛
- مشکلات التهابی مفاصل؛
- پریکاردیت؛
- تب روماتیسمی.
به گفته محققان این که آسپیرین دقیقا چگونه از بیماران در برابر سکته محافظت می کند نامشخص است، اما احتمالا ترکیب پیچیده ای از عوامل است.
آسپیرین دارای اثر ضد پلاکتی است که باعث می شود چسبندگی یا لخته پذیری خون کاهش یابد. هم چنین به گردش خون بهتر کمک می کند و به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل کرده و آسیب بافتی را کاهش می دهد.
آسپیرین برای افرادی که دچار شرایط زیر هستند توصیه نمی‌شود و نباید از این دارو استفاده کنند:
- زخم گوارشی؛
- هموفیلی یا هر اختلال خونریزی دهنده دیگر؛
- آلرژی شناخته شده به آسپیرین یا هرNSAID دیگری، مانند ایبوپروفن؛
- خطر خونریزی دستگاه گوارش یا سکته مغزی خونریزی دهنده؛
- مصرف مشروبات الکلی؛
- تحت معالجه دندانپزشکی یا جراحی قرار دارند.
افرادی که شرایط زیر را دارند باید نسبت به مصرف آسپیرین احتیاط کنند و فقط در صورت دستور پزشک آن را مصرف کنند:
- آسم؛
- فشارخون کنترل نشده؛
- سابقه زخم معده؛
- مشکلات کبدی؛
- مشکلات کلیوی.
آسپیرین در هنگام سکته مغزی تجویز نمی‌شود، زیرا تمام سکته‌های مغزی در اثر لخته خونی ایجاد نمی‌شوند. در بعضی موارد آسپیرین می‌تواند سکته مغزی را بدتر کند.
اگر فرد که آماده عمل جراحی است، در صورت مصرف منظم آسپیرین، باید موضوع را با پزشک خود در میان بگذارد. ممکن است لازم باشد حداقل 7 روز قبل از عمل، مصرف آسپبرین را متوقف نماید.
خانم های باردار و یا کسانی که به کودک خود شیر می‌دهند ممکن است زیر نظر پزشک خود بتوانند آسپبرین با دوز کم مصرف کنند، اما برای این افراد آسپیرین با دوز بالا توصیه نمی‌شود.
عوارض جانبی آسپیرین
برخی از عوارض جانبی آسپیرین عبارت‌اند از:
- سوزش معده یا روده؛
- سوء هاضمه؛
- حالت تهوع؛
- وخیم‌تر شدن علایم آسم؛
- استفراغ؛
- التهاب معده؛
- خونریزی معده؛
- کبودی و خونمردگی.
یک عارضه جانبی نادر آسپیرین سکته مغزی است.
در صورتی که به طور عمدی یا غیرعمدی میزان بالایی از آسپیرین را مصرف کردید، بهتر است به اورژانس مراجعه نمایید.
علایم مصرف دوز بالا ممکن است شامل ضعف شنوایی موقتی، اختلال در فعالیت یا تشنج باشد.
در پایان تاکید می شود که هرگونه مصرف دارو حتی مسکن حتما باید زیر نظر پزشک باشد.
