بونیون چیست؟

انحراف شست پا که با نام های بونیون و هالوکس والگوس هم شناخته می شود، یک برآمدگی استخوانی است که روی مفصلی که شست پا را به پا متصل می کند (مفصل متاتارسوفالانژیال یا MTP) ایجاد می شود.

این برآمدگی استخوانی به مرور زمان و به آهستگی ایجاد و در نهایت بزرگ تر شده و بیرون می زند.

بونیون می تواند باعث شود شست به سمت داخل خم شود؛ گاهی شست به قدری به سمت داخل می چرخد که روی انگشت دوم سوار می شود.

علائم

قابل مشاهده ترین علامت بونیون یک زایده برجسته روی مفصل است که ممکن است دردناک، قرمز و متورم باشد. هم چنین این برآمدگی ممکن است حرکت انگشتان به خصوص شست را برای شما دشوار کند.

علل

بیماری هایی مانند روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید) که باعث می شود مفصل متورم و دردناک شود، می تواند منجر به بونیون شود.

هم چنین استفاده از کفش های نامناسب، که به انگشتان فشار وارد می کند نیز از دیگر علل بروز بونیون است. گاهی برخی از افراد به دلیل فرم پایشان بیشتر مستعد ابتلا به آن هستند.

بونیون در نوجوانان

این نوع از بونیون بیشتر در دختران و در سنین 10 تا 15 سال رخ می دهد. البته این نوع بونیون گاهی در پسران نیز دیده می شود. پزشکان دقیقا نمی دانند چرا بونیون در دخترها بیشتر بروز می کند؛ اما ممکن است به دلیل مدل کفشهایشان باشد.

بر خلاف بزرگسالان، نوجوانان مبتلا به بونیون می توانند شست پای خود را حرکت دهند، اما این حرکت با درد همراه است. دلیل بروز بونیون در نوجوانان اغلب فرم مادرزادی انگشتان پا است.

بونیونت

این بونیون در قسمت بیرونی انگشت کوچک پا شکل می گیرد. به این بونیون، بونیون خیاط نیز گفته می شود.

خیاط ها در قدیم به مدت طولانی چهار زانو می نشستند، همین امر باعث به وجود آمدن فشار بیشتر به آن سمت پا و ایجاد بونیون در انگشت کوچک می شد.

تشخیص

پزشک با دیدن پای شما می تواند بونیون را تشخیص دهد. اما ممکن است جهت تشخیص قطعی، نیاز به تصویر برداری رادیولوژی(X-ray)  نیز باشد.

این عکس هم چنین به پزشک کمک می کند که میزان حاد بودن بونیون را بررسی و احتمالا دلیل بروز آن را مشخص کرده تا بتواند بهترین راه درمان را انتخاب کند.

درمان

کفشتان را عوض کنید

برای مدیریت درد بونیون شاید تنها کافی باشد تا از کفش دیگری استفاده کنید. پزشک می تواند در انتخاب کفش مناسب به شما کمک کند.

کفش باید فضای کافی برای انگشتان شما داشته باشد و پاشنه اش کمتر از 5 سانتیمتر باشد.

کفش های پاشنه بلند می توانند به جلوی پا فشار وارد کنند و سبب بروز بونیون و سایر مشکلات شوند. از پوشیدن کفش های نوک تیز و تنگ اجتناب کنید.

یخ

برای تسکین تورم و درد، دور یک کیسه یخ حوله پیچیده و آن را روی بونیون قرار دهید.

حواستان باشد هر بار یخ را طولانی تر از 20 دقیقه در محل بونیون نگذارید، زیرا ممکن است باعث سوختگی با یخ شود. اگر آسیب دیدگی عصبی یا مشکلی در گردش خون دارید، قبل از گذاشتن یخ روی پا با پزشک خود صحبت کنید.

استفاده از پد های هالوکس والگوس

پدهای مخصوص می تواند از فشار و درد بونیون بکاهد. اما اول با پزشک خود صحبت کنید؛ یا پد را برای مدت کوتاهی امتحان کنید تا مطمئن شوید از درد شما کم می کند.

اگر سایز آن نامناسب باشد، می تواند فشار بیشتری به پا وارد کرده و مشکلات را تشدید کند.

داروها

مسکن های بدون نسخه مانند استامینوفن، ایبوپروفن و ناپروکسن می توانند به التیام تورم و درد کمک کنند. اگر بونیون ناشی از آرتریت یا سایر بیماری های زمینه ای باشد، پزشک ممکن است برای آن داروی جداگانه تجویز کند.

جراحی

اگر سایر روش های درمانی به شما کمک نکند، پزشک ممکن است پیشنهاد عمل جراحی دهد، تا انگشت شست پا را صاف کند. اصولا پزشکان عمل جراحی را برای نوجوانان توصیه نمی کنند، زیرا پا هم چنان در حال رشد است و بونیون اغلب بر می گردد.

عوارض

• آماس کیسه های مفصلی (بورسیت)

کیسه های بورس، کیسه های کوچک پر از مایع هستند که در حفره‌های بین استخوان ها، تاندون‌ها و عضلات نزدیک مفاصل وجود دارند، و حرکت آن ها را روان می‌کنند.

زمانی که مفصل به دلیل بونیون بزرگتر می شود، این کیسه ها متورم و دردناک می شوند که به آن بورسیت گفته می شود. 

التهاب این کیسه ها و بورسیت می تواند شدت درد بونیون را زیادتر کرده و به بافت نرمی که اطراف مفصل را احاطه می کند (غضروف) آسیب برساند و منجر به بروز آرتریت شود.

• متاتارسالژیا

وضعیت دردناک کف پا در ناحیه پنجه می باشد. وجود بونیون، کفش های تنگ یا خیلی گشاد می تواند این مشکل را ایجاد کند.

هم چنین احتمال بروز این مشکل در اثر دویدن یا پریدن، مثلا هنگام انجام ورزش هایی مثل بسکتبال، بیشتر می شود. کفش های با کفی و دارای قوس  مناسب می تواند احتمال این مشکل را کمتر کند.

• انگشت چکشی

بونیون می تواند سبب خمیدگی مفصل میانی انگشت دوم، سوم، و یا چهارم شود که به طور طبیعی نباید اینطور باشد.

این اتفاق زمانی رخ می دهد که ماهیچه ها و تاندون های آن قسمت از جای خود خارج می شوند.

استفاده از کفش های مناسب در بسیاری از موارد می تواند مشکل را رفع کند، اما اگر انگشت چکشی مشکل ساز شده باشد، پزشک ممکن است عمل جراحی را توصیه کند.