همه می دانیم که آلودگی هوا برای سلامت ما مضر است.

هوایی که تنفس می کنیم شامل آلاینده های متفاوتی است که در اتمسفر منتشرشده اند و در هوای باز و هم چنین در فضای بسته وجود دارند.

آلودگی هوا می تواند شامل ترکیبی از ذرات جامد، قطرات مایع و گازها باشد؛ منبع اصلی این آلاینده ها کارخانجات و صنایع، وسایل نقلیه موتوری، تجهیزات گرمایشی، و دود ناشی از استعمال تنباکو می باشد.

ترکیب آلودگی هوا می تواند بسته به فصل، آب و هوا و منبع آلودگی بسیار متغیر باشد.

چگونه آلودگی هوا بر سلامت ما تاثیر می گذارد؟

قرار گرفتن در معرض هوای آلوده اثرات وسیعی بر سلامت انسان می گذارد.  

این اثرات از فرم خفیف  همانند تحریک  چشم ها، بینی و گلو، تا شدید  همانند مشکلات تنفسی و قلبی را شامل می شوند.

بسته به نوع آلاینده، مدت زمانی که در معرض هوای آلوده قرار دارید نیز عامل تاثیر گذاری است.

قرار گرفتن کوتاه مدت در معرض هوای آلوده بیماری هایی که از قبل داشتید، مانند آسم، برونشیت مزمن و بیماری های قلبی را تشدید می کند.

قرار گرفتن طولانی مدت در معرض هوای آلوده باعث پیشرفت بیماری های تنفسی و قلبی می شود و عمر فرد را کوتاه می کند.

آلاینده های شایع و تاثیرات آن ها بر سلامتی

آلاینده های معمول عبارتند از:

• ذرات معلق
•  اوزون
• دی اکسید نیتروژن
• منوکسید کربن
• دی اکسید گوگرد

ذرات معلق

ذرات معلق اصطلاحی است که برای توصیف ذرات بسیار کوچک جامد یا قطرات مایعی که در هوا معلق اند به کار می رود.

ذرات معلق ترکیبات متنوعی از جمله نیترات ها، سولفات ها، مواد شیمیایی آلی، فلزات ، ذرات خاک یا گرد و غبار و آلرژن ها (مانند گرده یا اسپور قارچ ها) دارند.ذرات معلق اغلب به علت دود وسایل نقلیه موتوری، بخاری های چوب سوز و صنایع ایجاد می شود.

به نظر می رسد مدت زمانی که  فرد در معرض این ذرات است تاثیرات متفاوتی بر سلامت وی خواهد داشت.

 تماس کوتاه مدت( چند ساعت تا چند روز) با این آلاینده به موارد زیر می انجامد:

• تحریک چشم ها، بینی و گلو
• تشدید آسم و سایر بیماری های ریوی مثل برونشیت مزمن
• حمله قلبی و آریتمی قلبی
• افزایش بستری شدن در بیمارستان و مرگ زودرس به علت بیماری های تنفسی و قلبی

 تماس طولانی مدت ( چند سال) موجب موارد زیر می شود:

• کاهش عملکرد ریه
• پیشرفت بیماری های قلبی و تنفسی
• کاهش امید به زندگی

اوزون

اوزون یاO₃  از سه اتم اکسیژن تشکیل شده است و به شدت گاز واکنش دهنده ای است.

اوزون در دو بخش از اتمسفر زمین وجود دارد: در بخش بالایی اتمسفر و در سطح زمین.

اوزون موجود در بخش بالای اتمسفر از ما در مقابل اشعه فرابنفش خورشید محافظت می کند.

از طرف دیگر، اوزون موجود در سطح زمین برای سلامت انسان ها مضر است.

این اوزون ترکیب اصلی مه دود است و در اثر فعل و انفعال بین نور خورشید با گازهایی که از وسایل نقلیه موتوری و صنایع منتشر شده است، به وجود می آید.

اوزون موجود در سطح  زمین در ماه های تابستان با سرعت بیشتری تشکیل می شود و بعد از ظهر یا اوایل غروب به بالاترین غلظت خود می رسد.

اوزون موجود در سطح زمین آلاینده ی بسیار خطرناکی است و حتی میزان کم آن نیز برای سلامتی بسیار مضر است.

تاثیرات بالقوه ناشی از قرار گرفتن در معرض گاز  اوزون:

•  التهاب و تحریک چشم ها، بینی، گلو و مجرای تنفسی
• کاهش عملکرد ریه
• تشدید آسم و سایر بیماری های مزمن تنفسی

دی اکسید نیتروژن

دی اکسید نیتروژن  گاز به شدت واکنش دهنده ای است که از وسایل نقلیه موتوری، صنایع، بخاری های گازی بدون دودکش و اجاق گاز آزاد می شود.

منابع دیگری که در مکان های بسته باعث تشکیل گاز دی اکسید نیتروژن می شوند دود سیگار و استفاده از اجاق های گازی است.

تاثیرات  بالقوه ناشی از قرار گرفتن در معرض گاز دی اکسید نیتروژن:

• افزایش آسیب پذیری نسبت به عفونت های تنفسی در افراد مبتلا به آسم
• تشدید علایم آسم
• التهاب مجاری تنفسی در افراد سالم

منوکسید کربن

منوکسید کربن گاز بی رنگ و بی بویی است که بر اثر سوختن ناقص کربن به وجود می آید. این گاز اغلب به وسیله وسایل نقلیه موتوری و صنایع به وجود می آید. در مکان های بسته، گاز منواکسید کربن به وسیله بخاری های گازی بدون دودکش، بخاری های چوب سوز و دود سیگار به وجود می آید.

میزان منوکسید کربن اغلب در هوای سرد بیشتر است، زیرا دمای پایین باعث می شود عمل احتراق به طور کامل صورت نگیرد و آلاینده ها در سطح زمین باقی بمانند.

مونوکسید کربن مانع رسیدن اکسیژن کافی به اعضای بدن می شود و تاثیرات سوء بر سلامتی دارد. مقادیر بسیار بالا مونوکسید کربن می تواند باعث مرگ (مسمومیت با مونوکسید کربن) شود.

تاثیرات ناشی از قرار گرفتن در معرض گاز منوکسید کربن:

• علایمی شبیه به آنفلوانزا مانند سردرد، سرگیجه، گیجی، حالت تهوع و خستگی
• درد قفسه سینه در افراد مبتلا به بیماری عروق کرونر قلب
• در غلظت بالاتر: اختلال در بینایی و هماهنگی، سرگیجه و سردرگمی

دی اکسید گوگرد

دی اکسید گوگرد گاز به شدت واکنش دهنده ای است و بوی تند و آزار دهنده ای دارد.

این گاز با احتراق سوخت فسیلی در نیروگاه ها و سایر تأسیسات صنعتی شکل می گیرد.

تاثیرات بالقوه ناشی از قرار گرفتن در معرض گاز دی اکسید گوگرد:

• باریک شدن مجاری تنفسی؛ که منجر به خس خس سینه ، احساس تنگی قفسه سینه و کوتاه شدن نفس می شود
•  افزایش حملات آسم
• تشدید بیماری های قلبی عروقی