اختلال نقص توجه-بیش فعالی (ADHD) چیست؟

کلمه بیش فعال ممکن است شما را به یاد کودکانی بیندازد که بسیار پرتحرک بوده و به اطراف خود بی توجه می باشند.

درحالی که حدود 4 تا 5 درصد از جمعیت بزرگسالان نیز به این اختلال مبتلا هستند.

در واقع بروز اختلال بیش فعالی و کم توجهی در بزرگسالان، ریشه در کودکی فرد دارد. اختلال بیش فعالی اغلب از دوران کودکی آغاز می شود، اما در برخی از موارد ممکن است تا دوران بزرگسالی تشخیص داده نشود.

حدود 60 درصد از کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه- بیش فعالی، در بزرگسالی نیز به این اختلال مبتلا هستند. به نظر می رسد اختلال نقص توجه-بیش فعالی بزرگسالان به یک اندازه مردان و زنان را تحت تأثیر قرار می دهد.

علایم اختلال نقص توجه-بیش فعالی بزرگسالان

• مشکل در پیروی از قوانین؛
• مشکل در به خاطر سپردن اطلاعات؛
• مشکل در تمرکز و توجه؛
• بی نظمی؛
• عدم توانایی در اتمام وظایف محوله؛

این علایم می توانند از خفیف تا شدید متغیر بوده و در طول زمان تغییر کنند. هم چنین ممکن است در بسیاری از بخش‌های زندگی در خانه، محل کار یا مدرسه مشکل ایجاد کنند.

درمان و یادگیری روش های مدیریت اختلال نقص توجه-بیش فعالی می تواند کمک کننده باشد.

اکثر افراد یاد می گیرند با این اختلال سازگار شوند. بزرگسالان مبتلا به اختلال نقص توجه-بیش فعالی می توانند با توسعه نقاط قوت خود به موفقیت دست یابند.

چالش هایی که افراد مبتلا به اختلال نقص توجه- بیش فعالی تجربه می کنند:

• اضطراب؛
• کسالت دائمی؛
• تأخیر و فراموشی در اغلب اوقات؛
• افسردگی؛
• مشکل در تمرکز هنگام مطالعه؛
• مشکل در کنترل خشم؛
• مشکلات در محل کار؛
• تکانشگری (یعنی بدون فکر و ناگهانی دست به کاری می زنند)؛
• تحمل بسیار پایین در ناکامی ها؛
• عزت نفس پایین؛
• نوسانات خلقی؛
• مهارت های ضعیف سازماندهی؛
• اهمال کاری؛
• مشکلات در روابط بین فردی؛
• سوء مصرف مواد یا اعتیاد؛
• انگیزه پایین.

هیچ یک از دو نفر مبتلا به اختلال نقص توجه-بیش فعالی، دقیقا شبیه هم نیستند. اگر اختلال نقص توجه-بیش فعالی دارید، در صورتی که به کاری که انجام می دهید علاقه مند باشید، ممکن است بتوانید تمرکز کنید.

اما برخی از افراد مبتلا به ‎ اختلال نقص توجه-بیش فعالی تحت هر شرایطی در تمرکز مشکل دارند. برخی افراد به دنبال تحریک هستند، اما برخی دیگر از آن اجتناب می کنند. به علاوه برخی از افراد مبتلا به این اختلال می توانند گوشه گیر و اجتماع ستیز باشند.

برخی دیگر می توانند بسیار اجتماعی بوده و از یک رابطه به رابطه دیگر بروند.

مشکلات در مدرسه

بزرگسالان مبتلا به اختلال نقص توجه-بیش فعالی ممکن است تجربیات سختی در دوران تحصیل داشته باشند، مانند:

• عملکرد ناموفق تحصیلی ؛
• دچار شدن به دردسر های زیاد؛
• تکرار یک دوره/ کلاس؛
• اخراج از مدرسه.

مشکلات در محل کار

بزرگسالان مبتلا به اختلال نقص توجه-بیش فعالی بیشتر احتمال دارد:

• شغل خود را زیاد تغییر دهند و عملکرد ضعیفی داشته باشند؛
• از شغل خود کمتر راضی باشند و موفقیت های کمتری در کار به دست آورند.

مشکلات در زندگی

بزرگسالان مبتلا به اختلال نقص توجه-بیش فعالی بیشتر احتمال دارد:

• به دلیل سرعت غیر مجاز جریمه شوند، گواهینامه آنها به حالت تعلیق درآید یا بیشتر تصادف کنند.
• سیگار بکشند.
• بیشتر از الکل یا مواد مخدر استفاده کنند.
• پول بیشتری خرج کنند.
• مشکلات روانی مانند افسردگی یا اضراب را تجربه کنند.

مشکلات رابطه

بزرگسالان مبتلا به اختلال نقص توجه-بیش فعالی بیشتر احتمال دارد:

• در روابط دوستانه یا خانوادگی مشکل داشته باشند؛
• طلاق بگیرند؛
• ازدواج های متعدد داشته باشند.

اختلال نقص توجه-بیش فعالی ‏ بزرگسالان چگونه درمان می شود؟

برنامه های درمانی می تواند شامل دارو، جلسات روان درمانی، آموزش یا یادگیری بیشتر در مورد این اختلال ‏و دریافت حمایت از خانواده باشد.

همه این موارد در کنار هم می توانند به انجام هرچه بهتر فعالیت های روزانه و زندگی راحت تر  کمک کنند.

در مبتلایان به اختلال نقص توجه-بیش فعالی‏، حتی کارهای ساده مانند خرید مواد غذایی یا پرداخت قبوض نیز گاهی اوقات ممکن است خسته کننده به نظر برسند.

هرکسی ممکن است دچار نوسانات خلقی، از دست دادن تمرکز و مشکل در سازماندهی شود، اما اگر به این اختلال مبتلا هستید، ممکن است هر روز با این موارد مواجه شوید.

پزشک ممکن است دارو یا روش درمانی دیگری را برای کمک به تمرکز بهتر پیشنهاد دهد، اما روش های زیر برای مدیریت بهتر فعالیت ها کمک کننده است:

• داروها را طبق دستور مصرف کنید. اگر دارویی برای اختلال نقص توجه-بیش فعالی ‏یا هر بیماری دیگری برای شما تجویز شده، آن را دقیقا طبق دستور پزشک مصرف کنید. مصرف همزمان دو دوز برای جبران دوز فراموش شده می تواند برای شما و دیگران مضر باشد. اگر متوجه عوارض جانبی یا سایر مشکلات شدید، در اسرع وقت با پزشک خود صحبت کنید.
• سازمان دهی فعالیت ها. زمانی را انتخاب کنید که خبری از هیاهو نباشد و عجله ای نداشته باشید- مثلا شب قبل از رفتن به رختخواب – و برای کارهای روز بعد خود برنامه ریزی کنید. فهرستی واقع بینانه از چیزهایی که باید کامل شوند تهیه کنید. کارهایی را که می‌خواهید انجام دهید را با کارهایی که انجام نمی‌دهید جایگزین کنید، تا به ذهنتان کمک کند فعال و مشغول بماند. از دفتر یا برنامه های مخصوص برنامه ریزی روزانه استفاده کنید، یادداشت بردارید و برای یادآوری قرار ملاقات ها یا سایر فعالیت های خود، زنگ ساعت را تنظیم کنید.
• در مورد زمان واقع بین باشید. ممکن است به علت تفاوت در سیستم عملکرد مغزی شما، انجام کارها بیشتر طول بکشد. پیشنهاد می شود که یک چارچوب زمانی واقعی (همراه با زمان استراحت) برای کارهای روزانه خود در نظر بگیرید.
• تمرین تنفسی داشته باشید. اگر تمایل به انجام کارهایی مانند قطع کردن حرف دیگران یا پرخاشگری دارید که بعدا پشیمان می شوید، با کمی مکث، این هیجان را مدیریت کنید. در حالی که به آرامی نفس می کشید تا 10 بشمارید. معمولا این نوع هیجانات به همان سرعتی که ظاهر می شوند، از بین می روند.
• عوامل حواس پرتی را کاهش دهید. زمانی که باید کاری انجام دهید، عواملی که ممکن است سبب حواس پرتی شما شوند را از خود دور کنید. اگر متوجه شدید که موسیقی با صدای بلند یا تلویزیون حواستان را پرت می‌کند، آن را خاموش کنید یا از گوش‌گیر یا هدفون‌های حذف صدای محیط استفاده کنید. گوشی خود را در حالت بی صدا قرار دهید. به مکان ساکت‌ تری بروید. اگر می توانید در اتاقی کار کنید که بتوانید در را ببندید. فضای خود را به گونه ای تنظیم کنید که به شما کمک کند تمرکز کنید.
• بی نظمی و شلوغی را کنترل کنید. روش دیگر برای آرام کردن مغز این است که محیط اطرافتان را از چیزهایی که به آنها نیاز ندارید پاک کنید. این کار می‌تواند مانع از ایجاد حواس‌پرتی‌شود.
• انرژی اضافی خود را تخلیه کنید. ورزش برای همه خوب است، اما اگر شما اختلال نقص توجه-بیش فعالی ‏دارید، ورزش تاثیرات مفید بیشتری برای شما خواهد داشت. حتی کمی ورزش منظم می تواند علایم اختلال نقص توجه- بیش فعالی ‏را کاهش دهد.
• نه گفتن را یاد بگیرید. تصمیم گیری ناگهانی می تواند یکی از علایم‎ اختلال نقص توجه-بیش فعالی ‏ باشد. ممکن است بیشتر از ظرفیت خود مسئولیت به عهده بگیرید. از خود بپرسید: آیا واقعا می توانم این کار را انجام دهم؟ با خود و دیگران در مورد این که چه چیزی ممکن و غیر ممکن  است صادق باشید.
• به خود پاداش دهید. اگر منظر یک پاداش/جایزه باشید که حالتان را خوب می کند، راحت تر می توانید کار خود را انجام دهید و به انتها برسانید. قبل از شروع پروژه، در مورد پاداش اتمام کار برای خود تصمیم بگیرید. تقویت مثبت می تواند به شما کمک کند تا در این مسیر بمانید.
• از دیگران کمک بگیرید. همه ما هر از گاهی به کمک نیاز داریم و مهم است که از درخواست کمک نترسید. اگر افکار یا رفتارهای مخربی دارید، از یک مشاور برای کنترل این افکار و رفتار کمک بگیرید.