هفته ملی مبارزه با سرطان
8 تا 15 بهمن ماه به عنوان هفته ملی مبارزه با سرطان انتخاب شده و این هفته فرصت خوبی برای افزایش آگاهی، آموزش و انجام اقدامات شخصی و جمعی است که افراد را به مبارزه با سرطان تشویق می‌کند.
طبق آمار سازمان جهانی بهداشت (WHO)، سرطان دومین عامل مرگ و میر در جهان است که از هر 6 مرگ در جهان، یک مورد را به خود اختصاص می‌دهد.
در دنیایی که روز به‌روز به تعداد بیماران مبتلا به سرطان افزوده می‌شود، ما می‌توانیم با توانمندسازی بیماران، خانواده‌ها و جامعه اقداماتی مؤثر برای مبارزه با سرطان انجام دهیم. اما نقش هر یک از ما در این روز چیست و چگونه می‌توانیم با آگاهی نقش مؤثری در مسیر مبارزه با سرطان داشته باشیم؟
در مورد سرطان چه می‌دانید و شایع‌ترین انواع آن کدامند؟
سرطان یک بیماری واحد نیست، بلکه مجموعه‌ای از بیش از 100 بیماری کشنده است که در اثر تکثیر و گسترش کنترل نشده سلول‌های غیرطبیعی در بدن ایجاد می‌شود. این سلول‌های غیرطبیعی می‌توانند به بافت‌ها و اندام‌های سالم حمله کرده و در نتیجه توده‌هایی به نام تومور را ایجاد کنند.
اگر این بیماری تشخیص داده نشود، سلول‌های سرطانی می‌توانند از محل اولیه مهاجرت کرده و به بسیاری از بافت‌های اطراف حمله کنند و عواقب بسیاری به دنبال داشته باشد.
بر اساس کامل‌ترین و جدیدترین مطالعه، پیش‌بینی پراکندگی سرطان در مردان و زنان ایرانی در سال 2025 به شرح زیر است:
پراکندگی سرطان در مردان ایرانی
- سرطان پروستات
- سرطان کولورکتال
- سرطان معده
- سرطان ریه
پراکندگی سرطان در زنان ایرانی
- سرطان سینه
- سرطان تیرویید
- سرطان کولورکتال
- سرطان معده
چرا هفته ملی مبارزه با سرطان اهمیت بالایی دارد؟
هفته ملی مبارزه با سرطان با هدف گسترش آگاهی از خطرات سرطان، روش‌های پیشگیری، تشخیص زودهنگام و اهمیت درمان به‌موقع در نظر گرفته شده است. به همین خاطر نیز ما قصد داریم بار دیگر مروری برای این مباحث مهم داشته باشیم.
تشخیص زودهنگام سرطان؛ زمان همه‌چیز است
تشخیص زودهنگام سرطان یکی از عوامل مهم در روند درمان بیماری سرطان است. اکثر سرطان‌ها زمانی که در مراحل اولیه و قبل از انتشار به سایر قسمت‌های بدن تشخیص داده شوند، بهتر به روند درمان پاسخ می‌دهند.
غربالگری منظم و مشاهده علائم اولیه سرطان می‌توانند نجات‌بخش زندگی باشند. به همین خاطر بهتر است هر یک از ما با نشانه‌های اولیه سرطان آشنا شویم و به اطرافیان خود نیز اطلاع دهیم:
درد یا ناراحتی مداوم: دردی که در نواحی مانند شکم، کمر یا قفسه سینه به‌طور طولانی مدت احساس می‌شود ممکن است نشان دهنده علت زمینه‌ای باشد.
کاهش وزن ناگهانی: کاهش وزن در طول زمان بدون اعمال تغییری در رژیم غذایی یا ورزش ممکن است یکی از نشانه‌های سرطان معده، پانکراس یا سرطان ریه باشد.
تغییرات در پوست یا خال‌ها: خال‌های جدید، لکه‌های پوستی یا بزرگ شدن آنها ممکن است نشان‌دهنده ابتلا به سرطان پوست باشد.
توده‌ها: احساس توده در سینه، بیضه یا غدد لنفاوی ممکن است نشانه‌ای از ابتلا به سرطان باشد.
تب یا عفونت مکرر: واکنش‌های ایمنی مکرر بدن ممکن است نشان‌دهنده نوعی سرطان خون باشد.
برای افراد در معرض خطر ابتلا به سرطان، غربالگری منظم سرطان‌های خاص مانند ماموگرافی برای سرطان پستان، کولونوسکوپی برای سرطان کولورکتال و آزمایش پاپ اسمیر برای سرطان دهانه رحم پیشنهاد می‌شود. تشخیص زودهنگام بیماری، خطر پیشرفت آن را به‌شدت کاهش می‌دهد.
انتخاب سبک زندگی مناسب جهت پیشگیری از ابتلا به سرطان
اگرچه برخی از عوامل زمینه‌ساز سرطان مانند ژنتیک خارج از کنترل ما هستند، اما سبک زندگی نیز نقش مهمی در پیشگیری از ابتلا به سرطان دارد. اما هر یک از ما چه نقشی در پیشگیری از ابتلا به این بیماری داریم؟ انجام این اقدامات ساده اما مهم می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به سرطان کمک کند.
اجتناب از استعمال دخانیات: سیگار عامل اصلی ابتلا به سرطان ریه بوده و با چند نوع دیگر سرطان مانند سرطان دهان، گلو و مثانه مرتبط است. ترک سیگار یا دوری کامل از استعمال آن یکی از مؤثرترین اقدامات پیشگیرانه ابتلا به سرطان است.
محدود کردن نوشیدن الکل: نوشیدن الکل زیاد ممکن است خطر ابتلا به سرطان‌هایی مانند کبد، سینه و روده بزرگ را افزایش دهد.
انتخاب رژیم غذایی سالم: رژیم غذایی حاوی میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به سرطان کمک کند. مصرف محصولات فرآوری شده، غذاهای پرچرب و نوشیدنی‌های شیرین را به حداقل برسانید.
فعالیت بدنی منظم: انجام فعالیت بدنی حداقل 30 دقیقه در روز به مدیریت وزن، تقویت سیستم ایمنی و کاهش خطر ابتلا به سرطان کمک می‌کند.
محافظت در برابر نور خورشید: قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید علت اصلی سرطان پوست است. بهتر است از کرم‌های ضدآفتاب استفاده کنید، لباس‌های پوشیده بپوشید و از سولاریوم خودداری کنید.
روش‌های درمانی سرطان تا چه حد پیشرفت داشته‌اند؟
درمان سرطان از گذشته تا امروز پیشرفت‌های قابل توجهی داشته است و گزینه‌های درمانی متنوعی پیش روی افراد قرار دارد. روش درمان به نوع سرطان، محل و مرحله بیماری سرطان بستگی دارد. چند مورد از روش‌های درمانی رایج سرطان عبارتند از:
جراحی: برداشتن تومور با جراحی اغلب برای سرطان‌هایی استفاده می‌شود که توده در ناحیه مشخصی از بدن وجود داشته باشد.
پرتو درمانی: در این تکنیک درمانی از پرتوهای پرانرژی برای از بین بردن یا کوچک کردن سلول‌های سرطان استفاده می‌کنند.
شیمی‌درمانی: در این روش از داروهایی برای از بین بردن یا مهار سلول‌های سرطان استفاده می‌شود.
درمان هدفمند: در این تکنیک درمانی، از داروهایی استفاده می‌شود که روی ژن‌ها یا پروتئین‌هایی اثر می‌گذارند که بر گسترش سرطان نقش دارند.
ایمونوتراپی: در این روش درمانی، سیستم ایمنی را برای شناسایی و حمله به سلول‌های سرطانی تقویت می‌کنند.
هورمون درمانی: در این تکنیک، هورمون‌هایی که به گسترش برخی سرطان‌ها مانند سرطان سینه و پروستات کمک می‌کنند را کاهش می‌دهند یا مسدود می‌کنند.
برای تعیین مؤثرترین برنامه درمانی، گرفتن مشورت از یک متخصص انکولوژی ضروری است. چرا که هر بیمار وضعیت خاص خود را دارد و درمان‌ها با توجه به اثربخشی و کاهش عوارض جانبی تعیین می‌شوند.
حمایت عاطفی و روانی از افراد مبتلا به سرطان
تشخیص سرطان نه‌تنها برای بیماران، بلکه برای خانواده هایشان نیز سخت و دلهره‌آور است. در اینجاست که نقش حمایت عاطفی و روانی از این افراد و خانواده‌هایشان پررنگ‌تر از همیشه می‌شود.
بهتر است در این مسیر از متخصصان سلامت روان برای کاهش استرس و افزایش انگیزه کمک گرفته شود. بسیاری از کلینیک‌های درمانی، خدمات روان شناختی را به‌عنوان بخشی از روند درمان برای کمک به بیماران و خانواده‌های آنها ارائه می‌دهند.
نقش هر یک از ما در هفته ملی مبارزه با سرطان چیست؟
هفته ملی مبارزه با سرطان، هشداری برای آگاهی و بیداری همه ما است. هر یک از ما به نوبه خود می‌توانیم نقشی مؤثر در این هفته داشته باشیم؛ از اطلاع‌رسانی در مورد علائم بیماری گرفته تا حمایت از بیماران مبتلا به سرطان از جمله کارهایی است که ما می‌توانیم در این مناسبت انجام دهیم.
چند مورد از بهترین اقداماتی که می‌توانیم در هفته ملی مبارزه با سرطان انجام دهیم، عبارتند از:
اطلاعات لازم را به اشتراک بگذارید: با به اشتراک گذاشتن منابع و نکات پیشگیری از ابتلا به سرطان نقش مهمی در آگاهی بخشی داشته باشید.
غربالگری منظم را به یاد داشته باشید: اهمیت غربالگری منظم را به خانواده و دوستان خود یادآوری کنید.
نیکوکاری را فراموش نکنید: به سازمان‌های تحقیقاتی سرطان یا افراد مبتلا به این بیماری کمک مالی کنید.
آگاهی‌بخشی و تشخیص به هنگام این بیماری نجات‌بخش جان افراد زیادی است. بیایید در این هفته ما نیز سهمی هر چند کوچک در این پویش داشته باشیم.
