دکتر رویا خرمی (داروساز)

تغذیه مناسب یکی از مهمترین مواردی است که باید در دوران بارداری مورد توجه قرار گیرد، و باعث می شود  با پیشرفت بارداری، نیازهای بدن به درستی برطرف شود. منظور از تغذیه مناسب، ایجاد تعادل بین دریافت مواد مغذی کافی برای حمایت از رشد جنین و حفظ وزن مطلوب است.

در دوران بارداری، از سه ماهه دوم (و مخصوصا در سه ماهه سوم)، بدن مادر به 340 کالری بیشتر از حد معمول در روز نیاز دارد، که این مقدار تقریباً کالری یک لیوان شیر بدون چربی و نصف ساندویچ است. اگر جنین دوقلو باشد، مادر باید حدود 600 کالری و اگر سه قلو باشد، باید 900 کالری بیشتر در روز دریافت کند.

اهمیت مصرف ویتامین ها و مواد معدنی در دوران بارداری

ویتامین ها و مواد معدنی نقش مهمی در تمام عملکردهای حیاتی مادر و جنین دارند. مصرف یک وعده از ترکیب مولتی ویتامین و ماده معدنی، در کنار خوردن غذاهای سالم در دوران بارداری ضروری است.

البته ذکر این نکته واجب است که مقادیر توصیه شده ویتامین ها و مواد معدنی در دوران بارداری مشخص است و نباید بیش از حد در روز مصرف شود؛ زیرا مصرف دوز بالای برخی از ترکیبات مولتی ویتامین، مانند ویتامین آ می تواند باعث آسیب به جنین شود.

مکمل های ضروری مورد نیاز در دوران بارداری

اسید فولیک که به نام فولات نیز شناخته می شود، یک ویتامین گروه ب است، که برای جلوگیری از نوعی نقص در تشکیل مغز و ستون فقرات جنین، به نام نقص لوله عصبی، ضروری است.

در دوران بارداری، روزانه 600 الی 800 میکروگرم اسید فولیک مورد نیاز است. از آنجایی که دریافت این مقدار اسید فولیک تنها از طریق غذا سخت است، باید حداقل از یک ماه قبل از بارداری و در طول 12 هفته اول بارداری، روزانه یک مولتی ویتامین حاوی حداقل 600 میکروگرم فولیک اسید مصرف شود.

ممکن است به دلایل خاصی مقدار مورد نیاز فولیک اسید در بارداری افزایش یابد، که با مشورت پزشک باید این مقدار اضافه مصرف شود.

آهن توسط بدن برای ساخت گلبول های قرمز خون مورد استفاده قرار می گیرد. در دوران بارداری، مقدار مورد نیاز آهن بدن 27 میلی گرم در روز است، که این مقدار را می توان از اکثر مولتی ویتامین های دوران بارداری دریافت کرد.

نکته مهم در مورد مصرف آهن در دوران بارداری بررسی وضعیت کم خونی است. در صورت وجود مشکل کم خونی، پزشک ممکن است مکمل های آهن اضافی را توصیه کند.

کلسیم یک ماده معدنی است که در شکل گیری استخوان ها و دندان های جنین نقش اساسی دارد.

اگر سن مادر 18 سال یا کمتر باشد، روزانه 1300 میلی گرم کلسیم و در صورتی که سن مادر 19 سال یا بیشتر باشد، 1000 میلی گرم کلسیم در روز مورد نیاز است.

ویتامین د به همراه کلسیم برای شکل گیری و رشد استخوان ‌ها و دندان‌ های جنین ضروری است. با توجه به اینکه بسیاری از افراد ویتامین کافی دریافت نمی‌کنند، قبل از بارداری باید جهت بررسی سطح آن، آزمایش خون بدهند تا در صورت کمبود آن مصرف مکمل ویتامین د شروع شود.

همچنین مصرف ویتامین د برای سلامت پوست و بینایی ضروری است.

اسید چرب امگا 3 نوعی چربی است که به طور طبیعی در بسیاری از انواع ماهی ها یافت می شود. امگا 3 برای رشد سلول های مغز وچشم، قبل و بعد از تولد مهم است.

علاوه بر این در بسیاری از مکانیسم های بدن و جهت پیشگیری از مشکلات التهابی نقش بسیار مهمی دارد.

ویتامین های گروه ب، از جمله ب 1، ب2، ب6، ب9 و ب12، مواد مغذی کلیدی در دوران بارداری هستند. این ویتامین ها انرژی مورد نیاز بدن مادر و رشد جنین را فراهم می کنند.

علاوه بر این نقش مهمی در شکل گیری جفت دارند، به سلامت عضلات کمک می کنند و درکاهش علائم بارداری مانند تهوع، بسیار موثر هستند.

ویتامین ث برای سلامت سیستم ایمنی ضروری است. همچنین به ساخت استخوان ها و ماهیچه های قوی کمک می کند. علاوه بر این در جذب آهن و پیشگیری از کم خونی موثر است.

ید در بارداری جهت ساخت هورمون های تیروئید بدن مادر و جنین مورد نیاز است. علاوه بر این برای رشد طبیعی مغز در نوزاد اهمیت بسیار بالایی دارد، به طوری که سطوح پایین ید در بدن مادر در دوران بارداری سبب کاهش ضریب هوشی کودک و عملکرد او می شود.

با توجه به اهمیت مصرف ویتامین ها و مواد معدنی در دوران بارداری لازم است حتما یک مکمل مناسب، بسته به شرایط هر شخص انتخاب شود، تا بتواند نیازهای مادر و جنین را به طور کامل پوشش دهد و از ایجاد هرگونه مشکل ناشی از کمبود این ترکیبات پیشگیری کند.