دکتر رویا خرمی (داروساز)

در حالی که بسیاری از مردم آنمی ( کم خونی) ناشی از فقر آهن دارند، ممکن است سال ها بدون دانستن علت آن، علائم ناشی از آنمی را تجربه کنند.

آنمی یک بیماری شایع است و می تواند در خانم ها و آقایان و در هر سنی رخ دهد. در این بیماری به دلایل مختلف، هموگلوبین موجود در گلبول های قرمز خون که وظیفه حمل اکسیژن به بافت های بدن را بر عهده دارند، کاهش می یابد و به دنبال آن ممکن است آسیب های جدی به بدن وارد شود.

آنمی یا کم خونی می تواند دلایل مختلفی داشته باشد، اما آنمی ناشی از فقر آهن شایع ترین نوع کم خونی است که در آن بدن آهن کافی برای ساخت هموگلوبین را ندارد؛ بنابراین در خونرسانی به بافت های مختلف اختلال ایجاد می شود.

رژیم غذایی نامناسب، برخی بیماری‌های روده‌ای که بر جذب آهن تأثیر دارند، از دست دادن آهن خون به دلیل جراحی یا قاعدگی های شدید و یا بارداری در خانم ها، خونریزی های داخلی، سن بالا، رژیم گیاهخواری، ورزش های سنگین، دلایل ژنتیکی و برخی از بیماری ها یا داروها می توانند از دلایل بروز فقر آهن در بدن باشند.

این کمبود می تواند به اشکال مختلف مانند خستگی عمومی، ضعف، رنگ پریدگی، تنگی نفس، سرگیجه، احساس سردی یا گزگز در دست و پا، ضربان قلب سریع یا نامنظم، شکنندگی ناخن ها و سردرد های شدید خود را نشان دهد.

عوارض کم خونی فقر آهن چیست؟

در اکثر موارد کم خونی فقر آهن خفیف بوده و عارضه جدی ایجاد نمی کند و به راحتی قابل درمان و کنترل است. اما اگر کمبود آهن درمان نشود، می تواند منجر به مشکلاتی مانند اختلال در ضربان قلب، اختلال در رشد کودکان، ضعف و مشکلات فیزیکی شدید و عوارض جدی، خصوصا در خانم های باردار شود.

نحوه درمان کم خونی ناشی از فقر آهن

بسته به شدت بیماری، نحوه  درمان آن متفاوت است. رژیم غذایی که شامل غذاهایی مانند گوشت قرمز، سبزیجات سبز تیره، آجیل و غلات غنی شده با آهن باشد می تواند به کنترل این بیماری کمک کند.

اگر خونریزی بیش از حد در قسمتی از بدن باعث کمبود آهن شده باشد (به عنوان مثال خونریزی های پنهان داخلی)، علت آن باید بررسی و درمان شود.

یکی از مهم ترین راه های درمان این بیماری استفاده از قرص های مکمل حاوی آهن است. این قرص ها می توانند به افزایش سطح آهن در خون کمک و آنمی را درمان کنند. بهتر است قرص آهن با معده خالی مصرف شود، چون جذب آهن در شرایط اسیدی معده بهتر اتفاق می افتد.

یکی از شایع ترین عوارض مصرف آهن، ایجاد مشکلات گوارشی است که در صورت مشاهده این عوارض می توان قرص آهن را همراه با وعده های غذایی مصرف کرد تا شدت عارضه را به حداقل رساند، هرچند این روش مصرف ممکن است مقداری جذب آهن را کاهش دهد.

یک نکته بسیار مهم

بدن برای ساخت گلبول های قرمز خون، علاوه بر آهن به ویتامین های خاصی مانند ب9(فولیک اسید) و ب12 نیاز دارد تا بتواند سلول های سالم، و با عملکرد مناسب تولید کند. وجود این ویتامین ها در قرص های آهن می تواند به تاثیرگذاری بیشتر مکمل آهن کمک کرده و درمان آنمی، سریعتر و بهتر اتفاق می افتد.

همچنین وجود برخی ترکیبات مانند ویتامین ث در کنار آهن به جذب آن کمک می کند. علاوه بر این، ویتامین ث به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی که دارد می تواند در کاهش خطر آسیب رادیکال های آزاد موجود در خون هم تاثیرگذار باشد.

با درمان کم خونی به کمک مکمل های حاوی آهن و سایر ویتامین ها، می توان عوارض ناشی از فقر آهن را نیز به خوبی کنترل و درمان کرد. از جمله این عوارض می توان به ریزش موهای ناشی از آنمی اشاره کرد که در بسیاری از افراد ممکن است به درستی تشخیص داده نشود.

 همچنین مصرف آهن به همراه ویتامین های گروه ب می تواند در درمان بی حالی و ضعف به خوبی موثر باشد و سبب افزایش سطح انرژی در این دسته از افراد شود.

به صورت کلی مصرف مکمل هایی که در ترکیب آنها آهن، ویتامین های گروه ب و ویتامین هایی با خاصیت آنتی اکسیدانی (مانند ویتامین ث و ای) وجود داشته باشد می تواند به جذب و عملکرد بهتر مکمل در بدن و درمان موثرتر آنمی کمک کند.