دکتر رویا خرمی (داروساز)

ویتامین  ای یک ویتامین محلول در چربی است؛ اگرچه اغلب به عنوان یک ترکیب واحد در نظر گرفته می شود، در واقع گروهی از ترکیبات محلول در چربی با اثرات آنتی اکسیدانی قوی است که فرم آلفا توکوفرول آن بهترین جذب را داشته و بدن برای اهداف متعددی از آن استفاده می کند.

از مهم ترین این موارد می توان به حفاظت از سلول های بدن در برابر آسیب رادیکال های آزاد و تقویت سیستم ایمنی اشاره کرد.

ویتامین ای به طور طبیعی در برخی مواد غذایی از جمله دانه ها، مغز ها، برخی سبزیجات و محصولات غنی شده وجود دارد. همچنین می توان آن را به عنوان یک مکمل غذایی مصرف کرد و از فواید آن بهره برد.

اثر آنتی اکسیدانی

بیشترین اثر ویتامین ای به دلیل تاثیر آنتی اکسیدانی آن است، که با خنثی کردن مولکول های مضر، به نام رادیکال های آزاد، از سلول های بدن در برابر انواع آسیب ها محافظت می کند.

رادیکال های آزاد دسته ای از ترکیبات هستند که در اثر واکنش های مختلف در بدن و یا قرار گرفتن در معرض برخی موارد مانند آلاینده ها یا دود سیگار و موارد مختلف دیگر در بدن به وجود می آیند. این ترکیبات به شدت آسیب زا هستند و می توانند بیماری های مختلفی در بدن ایجاد کنند.

کمک به کاهش خطر بیماری های قلبی و عروقی

فشار خون بالا و چربی خون بالا ( از جمله کلسترول و تری گلیسیرید) خطر ابتلا به بیماری قلبی و عروقی را افزایش می دهد. به طور امیدوارکننده ای، تحقیقات نشان می دهد که مکمل های ویتامین ای می توانند به کاهش این عوامل موثر در بیماری های قلبی و عروقی کمک کنند.

بررسی 18 مطالعه در سال 2019 نشان داد که در مقایسه با دارونما، مکمل‌ های ویتامین ای به طور قابل‌توجهی فشار خون سیستولیک را کاهش می‌دهند. همچنین برخی مطالعات نشان می‌دهند که مصرف ویتامین ای همراه با مکمل ‌های امگا 3 می تواند سطح کلسترول و تری گلیسیرید را کاهش دهد.

کمک به درمان کبد چرب غیر الکلی

کبد چرب در اثر مجموعه ای از عوامل و با تجمع چربی در کبد ایجاد می شود. بر اساس یافته های تحقیقاتی، مکمل های ویتامین ای می تواند سبب بهبود شرایط در افراد مبتلا به کبد چرب شود.

یک بررسی از هشت مطالعه در سال 2021 نشان داد که مکمل ویتامین ای باعث کاهش سطح آنزیم های کبدی (افزایش سطح آنزیم های کبدی می تواند نشان دهنده التهاب و آسیب کبد باشد)، کاهش سطح چربی خون و بهبود سلامت کبد در افراد مبتلا به کبد چرب می شود.

کمک به مدیریت قاعدگی دردناک (دیسمِنوره )

دیسمنوره وضعیتی است که در آن درد شدید و مکرر قاعدگی (گرفتگی و درد لگن) مشاهده می شود. تحقیقات متعدد نشان می دهد که مصرف مکمل های ویتامین ای می تواند به کاهش درد قاعدگی در خانم های مبتلا به این بیماری کمک چشمگیری کند.

در یک مطالعه در سال 2018 بر روی 100 خانم مبتلا به دیسمنوره، مصرف روزانه 200 واحد ویتامین ای  توانسته درد  قاعدگی را به خوبی تسکین دهد.

علاوه بر این، یک مطالعه در سال 2021 نشان داد که مصرف مکمل ویتامین ای و ویتامین ث (C) روزانه به مدت 8 هفته به کاهش شدت درد لگن و دیسمنوره در زنان مبتلا به اندومتریوز (نوعی اختلال در بافت رحم) کمک می کند.

کمک به سلامت پوست

مکمل های ویتامین ای می توانند برای افرادی که دارای برخی اختلالات پوستی مانند اگزما، هستند بسیار مفید باشد. همچنین به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی می تواند به سلامت کلی سلول های پوستی کمک کند و اثر ضد پیری داشته باشد.

تقویت سیستم ایمنی و کمک به کاهش علائم بیماری های التهابی مانند آسم (به دلیل خاصیت ضد التهابی بسیار قوی که دارد)  از دیگر اثرات مثبت این ویتامین مهم است.

بهترین فرم ویتامین ای، کپسول های ژلاتینی نرم است که به دلیل محلول در چربی بودن آن، باید به همراه غذا مصرف شود تا بهترین جذب و اثربخشی را داشته باشد.