دانش آموزان دارای اختلال کم توجهی- بیش فعالی ( که در این مقاله به اختصار بیش فعالی ذکر می شود)، برای ورود به مدرسه با چالش هایی روبه رو خواهند شد. اما روش هایی وجود دارد که شما می توانید به فرزند خود کمک کنید.

نکاتی برای تعامل با معلمان

فراموش نکنید که معلم فرزندتان مسئولیت های بسیار زیادی دارد، و علاوه بر اینکه باید گروهی از بچه ها با شخصیت ها و علاقه مندی های متفاوت را مدیریت کند، از آنها انتظار می رود تا به کودکان بیش فعال نیز آموزش دهند. اکثر معلم ها بیشترین تلاش خود را می کنند تا کودک بیش فعال به طور موثر تحت آموزش قرار بگیرد؛ اما اگر والدین هم نقش خود را ایفا کنند، به طرز چشمگیری آموزش فرزندشان بهبود خواهد یافت.

نکاتی برای مدیریت علائم بیش فعالی در مدرسه

اختلال بیش فعالی بر مغز هر کودک تأثیر متفاوتی می گذارد؛ بنابراین هر کودک بیش فعالی می تواند در کلاس درس کاملاً متفاوت رفتار کند. 

کودکان بیش فعال طیف وسیعی از علائم را نشان می دهند: برخی بسیار پر انرژی و پر جنب و جوش هستند، برخی دائما رویاپردازی می کنند و برخی دیگر نمی توانند قوانین را رعایت کنند.

به عنوان والدین، می توانید به فرزندتان کمک کنید تا برخی، یا همه این رفتارها را کاهش دهد. مهم است که بفهمیم چگونه اختلال بیش فعالی بر رفتار کودکان تأثیر می گذارد، تا بتوانیم بهترین راهکار ممکن را برای رفع آن مشکل انتخاب کنیم.

برای مدیریت بهتر علائم، رویکردهای نسبتاً ساده ی زیر می تواند موثر باشد:

• مدیریت حواس پرتی

دانش آموزان مبتلا به بیش فعالی به راحتی با سر و صدا، رفت و آمد دیگران، و حتی افکار خودشان دچار حواس پرتی می شوند، و اطلاعات مهم آموزشی را از دست می دهند. ظاهرا در حال گوش کردن به معلم هستند، اما گاهی نمی توانند اطلاعات را ذخیره کنند.

برای رفع این مشکل می توانید جای آنها را عوض کنید، بهتر است کودک بیش فعال در کنار در و پنجره کلاس ننشیند. اگر در خانه حیوان خانگی دارید، آن را در اتاق دیگری نگهداری کنید، تا کودک تکالیفش را انجام دهد. در حین آموزش حرکت و جنب و جوش بیشتری ایجاد کنید، و فعالیت های طولانی را به چند بخش کوچکتر تبدیل کنید.

• کاهش دفعات میان حرف دیگران پریدن

ممکن است کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی در کنترل برخی از رفتارهای ناگهانی خود مشکل داشته باشند؛ بنابراین اغلب خارج از نوبت صحبت می کنند.

در کلاس درس یا خانه، در حالی که دیگران در حال صحبت هستند، کسی را صدا می زنند یا نظر می دهند. ابراز احساسات و عصبانیت آنها ممکن است پرخاشگرانه یا حتی بی ادبانه باشد و باعث ایجاد مشکلات اجتماعی برایشان شود. عزت نفس کودکان مبتلا به بیش فعالی اغلب بسیار شکننده است؛ بنابراین اشاره به این موضوع در کلاس یا در مقابل اعضای خانواده به رفع مشکل کمکی نمی کند؛ حتی ممکن است اوضاع را بدتر کند.

با کودک مبتلا به بیش فعالی یک “زبان مخفی” ایجاد کنید. شما می توانید از یک حرکت یا کلمه خاص (که قبلا در موردش با کودک به توافق رسیده اید) استفاده کنید تا به کودک بفهمانید که نباید صحبت دیگران را قطع می کرد. در مواردی که در صحبت دیگران وقفه ای ایجاد نمی کند، حتما او را تشویق کنید.

• مدیریت رفتارهای ناگهانی و بدون فکر

کودکان بیش فعال ممکن است قبل از فکر کردن عمل کنند؛ از همین رو، علاوه بر مشکلاتی که برای خودشان ایجاد می شود، موقعیت های اجتماعی دشواری در کلاس درس نیز به وجود می آورند.

کودکانی که در کنترل رفتارهای ناگهانی خود مشکل دارند ممکن است پرخاشگر یا سرکش به نظر برسند. شاید همین موضوع مخرب ترین علامت اختلال بیش فعالی، به خصوص در مدرسه باشد.

برنامه رفتاری مناسب را به صورت مکتوب در اختیار کودک قرار دهید، حتی می توانید آن را به دیوار یا میز کودک بچسبانید.

بلافاصله پس از رفتار نادرست عواقبش را بیان کنید. در توضیح خود دقیق باشید و اطمینان حاصل کنید که کودک می داند چه رفتار نادرستی انجام داده است.

رفتار خوب را با صدای بلند مشخص کنید. در تعریف و تمجید از او دقیق و به طور مشخص عمل کنید، و مطمئن شوید که کودک می داند چه کاری را درست انجام داده است.

برنامه روز را روی تخته یا روی یک تکه کاغذ بنویسید و بعد از تکمیل هر مورد، آن را از روی لیست خط بزنید.

زمانی که این کودکان بدانند باید منتظر چه چیزی باشند، احساس می کنند اوضاع تحت کنترلشان است و به همین دلیل آرامش بیشتری خواهند داشت.

• مدیریت بی قراری و بیش فعالی

دانش آموزان مبتلا به اختلال بیش فعالی اغلب در حال جنب و جوش هستند. شاید برای این بچه ها، نشستن در جای خود در کلاس درس چالش آمیز باشد. کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش  فعالی ممکن است بپرند، لگد بزنند، خم و راست شوند، بی‌قرار باشند و در نهایت طوری رفتار کنند که آموزش به آنها دشوار باشد.

برای کنترل این قضیه لازم است راهبردهایی خلاقانه بکار ببرید، که به کودک مبتلا به بیش فعالی اجازه دهد تا در زمان های مناسب به روش های مناسب حرکت و جنب و جوش کند. تخلیه انرژی باعث می شود کودک راحت تر در طول تدریس آرام بماند.

مثلا از کودک مبتلا به بیش فعالی بخواهید تا چیزی برای شما بیاورد یا کاری انجام دهد، حتی اگر این کار فقط به معنای رفتن به گوشه کلاس برای تراشیدن مداد یا گذاشتن ظرفی در آشپزخانه باشد.

کودک مبتلا به بیش فعالی را تشویق کنید تا ورزش کند، یا حداقل قبل و بعد از مدرسه بدود و مطمئن شوید که کودک هرگز زنگ تفریح یا زنگ ورزش را از دست ندهد.

برای کودک توپ استرس، یک اسباب بازی کوچک یا یک شی دیگر را فراهم کنید؛ تا بتواند با احتیاط روی صندلی خود آن را فشار دهد یا با آن بازی کند.

زمان تماشای تلویزیون را نیز کاهش دهید، تا زمان فعالیت های فیزیکی بیشتر شود.

• مدیریت عدم پیروی از دستورالعمل ها

عدم پیروی از دستورالعمل ها یک مشکل مشخص برای بسیاری از کودکان مبتلا به بیش فعالی است. به نظر می رسد آنها دستورالعمل را فهمیده و حتی یادداشت کرده اند، اما نمی توانند آن طور که از آنها خواسته شده، دستورالعمل ها را دنبال کنند.

گاهی اوقات این دانش‌آموزان چند مرحله را از دست می‌دهند و کار را ناقص انجام می‌دهند، یا یک تکلیف را به‌طور کلی اشتباه می‌فهمند و کار دیگری را انجام می‌دهند.

سعی کنید دستورالعمل ها کوتاه باشند. مرحله به مرحله پیش بروید و به کودک برای تکمیل یک مرحله زمان کافی دهید، سپس مجدد به او برگردید و دستورالعمل بعدی را از او بخواهید.

اگر کودک شروع به انجام کار دیگری کرد، به آرامی به او یادآوری کنید، با صدایی آرام اما با لحنی محکم از او بخواهید تکلیف مشخص شده را انجام دهد. در صورت امکان، دستوالعمل ها را بنویسید، از ماژیک علامت گذار پررنگ یا گچ رنگی استفاده کنید.