دکتر مرجان غیاثوند (دکترای میکروبیولوژی)

در شماره قبل در رابطه با آبله مرغان و علائم و عوارض بیماری صحبت شد؛ در این شماره به راه‌های تشخیص، پیشگیری و درمان آن می‌پردازیم.

آبله مرغان و زونا

اگر به آبله مرغان مبتلا شده باشید، در خطر عارضه‌ای به نام زونا هستید. پس از ناپدید شدن بثورات آبله مرغان، ویروس واریسلا زوستر در سلول‌های عصبی شما باقی می‌ماند.

ممکن است سال‌ها بعد، ویروس دوباره فعال شده و باعث ایجاد زونا، مجموعه‌ای از تاول‌های دردناک، شود. احتمال بازگشت این ویروس در افراد مسن و افرادی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند بیشتر است.

درد زونا می‌تواند تا بعد از، از بین رفتن تاول‌ها مدت زیادی ادامه داشته باشد.

در آمریکا، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) پیشنهاد می‌کند که اگر 50 سال یا بیشتر دارید، واکسن زونا را دریافت کنید.

هم چنین واکسن برای افراد 19 سال یا بیشترکه به دلیل بیماری، سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند، نیز پیشنهاد می‌شود. حتی توصیه می‌شود اگر قبلاً واکسن قدیمی آن را دریافت کرده اید، مجدد این واکسن را نیز دریافت کنید.

پیشگیری از آبله مرغان

واکسن آبله مرغان بهترین راه برای پیشگیری از بیماری است. در آمریکا، کارشناسان CDC گزارش می‌دهند که دو دوز از واکسن تا بیش از 90 درصد از بروز بیماری جلوگیری می‌کند.

حتی اگر بعد از دریافت واکسن به آبله مرغان مبتلا شوید، علائم شما ممکن است بسیار خفیف باشد.

در آمریکا، کودکان دو دوز واکسن آبله مرغان را دریافت می‌کنند: اولی بین 12 تا 15 ماهگی و دومی بین 4 تا 6 سالگی. این بخشی از برنامه معمول واکسیناسیون کودکان است.

افرادی مانند کارکنان مراقبت‌های بهداشتی، معلمان، کارکنان مراقبت از کودکان و مسافرین، بیشتر در معرض خطر هستند.

اگر به خاطر نمی‌آورید که قبلاً به آبله مرغان مبتلا شده‌اید،  و یا واکسن آن را دریافت کرده‌اید، پزشک می‌تواند با آزمایش خون این موضوع را تشخیص دهد.

اگر باردار هستید واکسن آبله مرغان را دریافت نکنید. بهتر است قبل از بارداری واکسن آبله مرغان را دریافت کنید. در طول واکسن‌های متوالی یا تا یک ماه پس از آخرین دوز واکسن اقدام به بارداری نکنید.

افراد زیر نیز نباید واکسن را دریافت کنند؛ و یا باید در این خصوص با پزشک خود مشورت کنند:

• افرادی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند. این شامل افرادی می‌شود که مبتلا به HIV هستند؛ یا داروهایی مصرف می‌کنند که روی سیستم ایمنی بدن تأثیر می‌گذارد.
• به ژلاتین یا آنتی بیوتیک نئومایسین حساسیت دارند.
• مبتلا به هر نوع سرطان هستند، یا در حال درمان از طریق پرتو درمانی یا دارو هستند.
• اخیراً خون یا سایر فراورده‌های خونی دریافت کرده‌اند.

آیا واکسن آبله مرغان ایمن و مؤثر است؟

والدین اغلب می‌پرسند که آیا واکسن‌ها بی‌خطر هستند یا خیر. از زمانی که واکسن آبله مرغان در دسترس قرار گرفت، مطالعات نشان داده است که این واکسن بی‌خطر بوده و به خوبی کار می‌کند. اغلب عوارض جانبی خفیفی دارد که شامل درد، قرمزی، و تورم در محل تزریق است. به ندرت ممکن است با بثورات موضعی یا تب همراه باشد.

تشخیص آبله مرغان

اغلب، پزشک بر اساس بثورات پوستی متوجه بروز بیماری در فرد می‌شود.

 هم چنین این بیماری را می‌توان از طریق آزمایش خون، یا بررسی نمونه پوست آسیب دیده نیز تشخیص داد.

درمان آبله مرغان

در کودکان سالم، آبله مرغان اغلب نیازی به درمان دارویی ندارد. برخی از کودکان ممکن است بتوانند از نوعی دارو، به نام آنتی هیستامین برای تسکین خارش استفاده کنند. اما در بیشتر موارد، بیماری فقط باید دوره خود را طی کند.

برای افرادی که بیشتر در معرض خطر هستند، پزشک گاهی اوقات داروهایی را برای کوتاه کردن طول دوره بیماری و کمک به کاهش خطر عوارض تجویز می‌کند.

اگر شما یا فرزندتان در معرض خطر بالای عوارض هستید، پزشک  ممکن است داروهای ضد ویروسی را برای مبارزه با بیماری تجویز کند. این داروها ممکن است علائم آبله مرغان را کاهش دهند. اما زمانی که آنها در عرض 24 ساعت پس از تظاهر اولین بثورات تجویز شوند، بهترین عملکرد را دارند.

سایر داروهای ضد ویروسی نیز می‌توانند شدت بیماری را کاهش دهند. اما ممکن است برای همه مناسب نباشد. در برخی موارد، پزشک ممکن است به شما پیشنهاد کند که واکسن آبله مرغان را پس از قرار گرفتن در معرض ویروس دریافت کنید. این می‌تواند از بیماری جلوگیری کند یا به کاهش شدت آن کمک کند.

درمان عوارض

در صورت بروز عوارض، پزشک بر اساس شرایط درمان مناسب را تجویز می‌کند. به عنوان مثال، آنتی بیوتیک ها می‌توانند پوست عفونی و ذات الریه را درمان کنند. تورم مغز که آنسفالیت نیز نامیده می‌شود، اغلب با داروهای ضد ویروسی درمان می‌شود. در برخی موارد ممکن است نیاز به درمان در بیمارستان باشد.

درمان‌های خانگی آبله مرغان

برای کمک به کاهش علائم آبله مرغان خفیف، می‌توانید این نکات مراقبت از خود را دنبال کنید.

سعی کنید تاول‌ها را فشار ندهید و نخارانید.

خاراندن پوست می‌تواند باعث ایجاد اسکار و کندی بهبودی شود. هم چنین می‌تواند خطر عفونی شدن زخم‌ها را افزایش دهد. اگر کودک نمی‌تواند خود را کنترل کند، ناخن‌هایش را کوتاه کنید. هم چنین ممکن است استفاده از دستکش، به خصوص در شب، کمک کننده باشد.

خارش و سایر علائم را از بین ببرید.

بثورات آبله مرغان می‌تواند بسیار خارش‌دار باشد. برای تسکین آن و سایر علائم، می‌توانید:

• دوش آب سرد بگیرید.
• از لوسیون کالامین روی نقاط خارش‌دار استفاده کنید.
• اگر زخم آبله مرغان در دهان ایجاد شود، یک رژیم غذایی نرم و ملایم می‌تواند کمک کننده باشد.
• آنتی هیستامین‌ها برای خارش نیز مفید هستند. اما از پزشک خود بپرسید که آیا کودک می‌تواند آنتی هیستامین مصرف کند.
• در صورت نیاز، استامینوفن برای تب خفیف قابل استفاده است.