سرطان روده بزرگ یکی از انواع سرطان است که از روده بزرگ آغاز می شود. روده بزرگ بخش انتهایی  دستگاه گوارش است.

سرطان روده بزرگ به طور معمول در بزرگسالان و افراد مسن تر دیده می شود؛ هر چند این بیماری می تواند در هر سنی افراد را مبتلا کند.

این بیماری معمولا در ابتدا با  تشکیل توده کوچک در روده بزرگ آغاز می شود که غیر سرطانی (خوش خیم) بوده و  از سلول هایی به نام پولیپ که در داخل روده بزرگ شکل گرفته اند تشکیل می شوند.

با گذشت زمان برخی از این پولیپ ها می توانند تبدیل به سرطان روده بزرگ شوند.

پولیپ ها ممکن است کوچک باشند، در نتیجه یا علایمی ایجاد نخواهند کرد و یا علایمی که در این مرحله از بیماری ایجاد می کنند ناچیز است.

به همین دلیل پزشکان توصیه می کنند که آزمایش های غربالگری به طور منظم برای کمک به جلوگیری از سرطان روده بزرگ انجام شود.

این کار با شناسایی و از بین بردن پولیپ قبل از انکه آنها به سرطان تبدیل شوند انجام می پذیرد. 

اگر سرطان روده بزرگ پیشرفت کند، برای کمک به کنترل آن روش های درمانی بسیاری در دسترس است؛ از جمله عمل جراحی، درمان با اشعه و درمان های دارویی مانند شیمی درمانی, درمان هدفمند و ایمنی درمانی.

سرطان روده بزرگ گاهی اوقات به نام سرطان کولورکتال هم شناخته می شود که اصطلاحی است از ترکیب سرطان کولون یا همان روده بزرگ و سرطان رکتوم, که درحقیقت بخش انتهایی دستگاه گوارش است.

علایم

علایم و نشانه های سرطان روده بزرگ عبارتند از:

• تغییر مداوم در عادات روده ای، از جمله اسهال و یا یبوست؛
• خونریزی از ناحیه مقعد یا وجود خون تازه در مدفوع؛
• ناراحتی مداوم شکم، مانند گرفتگی عضلات، گاز یا درد؛
• احساسی مانند آن که روده شما کاملا خالی نیست؛
• ضعف یا خستگی؛
• کاهش وزن غیر قابل توجیه و بی دلیل.

بسیاری از افراد مبتلا به سرطان روده بزرگ هیچ نشانه ای را در مراحل اولیه بیماری تجربه نمی کنند. هنگامی که علایم ظاهر می شود, بسته به اندازه سرطان و محل آن در روده بزرگ علایم به احتمال زیاد متفاوت خواهد بود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

چنانچه هر یک از علایمی که در بالا شرح داده شد را به صورت مداوم احساس کردید، لازم است با پزشک خود مشورت کنید.

علل ابتلا به سرطان روده بزرگ

پزشکان مطمئن نیستند که چه چیزی باعث بروز سرطان روده بزرگ می شود.

به طور کلی سرطان روده بزرگ زمانی آغاز می شود که سلول های سالم در روده بزرگ دچار تغییرات (جهش) در DNA خود می شوند.

DNA یک سلول حاوی مجموعه ای از دستورالعمل ها است که به یک سلول می گوید چه باید کرد.

سلول های سالم رشد می کنند و به شیوه ای منظم تقسیم می شوند تا عملکرد بدن شما به طور معمول حفظ شود. اما هنگامی که DNA یک سلول آسیب می بیند و سرطانی می شود، سلول ها هم چنان تقسیم می شوند – حتی زمانی که به سلول های جدید نیازی نیست. تجمع سلول ها، سبب تشکیل تومور می شود.

با گذشت زمان سلول های سرطانی می توانند برای حمله و از بین بردن بافت طبیعی در آن ناحیه رشد کنند و سلول های سرطانی در نهایت می توانند به سایر نقاط بدن سفر کنند تا در آنجا نیز رشد کنند (متاستاز).

عوامل خطر

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ در فرد را افزایش دهد عبارتند از:

• سن بالاتر. سرطان روده بزرگ را می توان در هر سنی تشخیص داد، اما اکثریت افراد مبتلا به سرطان روده بزرگ بیشتر از ۵۰ سال سن دارند. نرخ سرطان روده بزرگ در افراد جوان تر از 50 سال در حال افزایش است، اما پزشکان مطمئن نیستند که چرا این اتفاق در سال های پیشین افتاده است.
• نژاد آفریقایی-آمریکایی. خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ در آمریکایی های آفریقایی تبار نسبت به افراد نژادهای دیگر بیشتراست.
• سابقه شخصی سرطان روده بزرگ یا پولیپ. اگر شما در حال حاضر به سرطان روده بزرگ خوش خیم و یا پولیپ روده بزرگ غیر سرطانی مبتلا هستید، خطر ابتلا به سرطان روده بدخیم در آینده در شما بیشتر است.
• شرایط التهابی روده. بیماری های التهابی مزمن روده بزرگ مانند کولیت اولسراتیو و کرون می توانند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهند.
• سندرم های موروثی خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می دهند. برخی از جهش های ژنی که از نسل هایی از خانواده شما عبور می کنند می توانند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را به طور قابل توجهی افزایش دهند. تنها درصد کمی از سرطان های روده بزرگ با ژن های موروثی مرتبط هستند. شایع ترین سندرم های موروثی که خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می دهند، پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی (FAP) و سندرم لینچ هستند که به سرطان روده بزرگ ارثی غیرپولیپوزی (HNPCC) نیز معروف است.
• سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ. احتمال ابتلا به سرطان روده بزرگ در شما بیشتر خواهد بود اگر یکی از خویشاوند خونی شما مبتلا به این بیماری باشد. اگر بیش از یک عضو خانواده سرطان روده بزرگ یا سرطان رکتال داشته باشند، خطر درگیری شما بیشتر خواهد بود.
• رژیم غذایی پرچرب و کم فیبر. سرطان روده بزرگ و سرطان رکتوم ممکن است در پی یک رژیم غذایی معمولی غربی رخ دهد که فیبر کم و چربی و کالری بالایی دارد. تحقیقات در این زمینه نتایج مختلطی داشته است. برخی مطالعات افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را در افرادی که رژیم های غذایی آنها شامل گوشت قرمز و گوشت فراوری شده بوده است را پیدا کرده اند.
• سبک زندگی بی تحرک. افرادی که غیرفعال هستند و تحرک کمی دارند بیشتر به سرطان روده بزرگ مبتلا می شوند. فعالیت بدنی منظم ممکن است خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ در شما را کاهش دهد.
• دیابت. خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ در افراد مبتلا به دیابت یا مقاومت به انسولین، نسبت به افراد سالم بیشتر است.
• چاقی. افرادی که چاق هستند، در مقایسه با افرادی که وزن طبیعی دارند، با افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ و افزایش خطر مرگ ناشی از سرطان روده بزرگ مواجه اند.
• سیگار. استعمال دخانیات می تواند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهد.
• الکل. مصرف الکل خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می دهد.
• پرتودرمانی برای سرطان. پرتودرمانی هدایت شده به شکم برای درمان سرطان های قبلی خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می دهد.

پیشگیری

غربالگری سرطان روده بزرگ

پزشکان توصیه می کنند افرادی که به طور متوسط خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را دارند، غربالگری سرطان روده بزرگ را در حدود سن ۴۵ سالگی در نظر بگیرند.

اما افرادی که بیشتر در معرض خطر ابتلا می باشند، مانند سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ، باید غربالگری را زودتر در نظر بگیرند.

چند گزینه جهت غربالگری وجود دارد؛ در مورد گزینه های متفاوت غربالگری موجود می توانید با پزشک خود صحبت کنید و با هم تصمیم بگیرید که کدام آزمایش ها برای شما مناسب است.

تغییرات شیوه زندگی برای کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ

شما می توانید با ایجاد تغییراتی در زندگی روزمره خود گام هایی موثر برای کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ بردارید. اقداماتی مانند:

• مصرف انواع میوه ها، سبزیجات و غلات سبوس دار. میوه ها، سبزیجات و غلات سبوس دار حاوی ویتامین ها، مواد معدنی، فیبر و آنتی اکسیدان هستند که ممکن است در پیشگیری از سرطان نقش داشته باشند. انواع میوه ها و سبزیجات را در یبد غذایی خود قرار دهید تا آرایه ای از ویتامین ها و مواد مغذی را دریافت کنید.
• الکل. اگر نوشیدنی الکلی مصرف می کنید، میزان الکلی که می نوشید را محدود کنید.
• سیگار کشیدن را متوقف کنید. با پزشک خود در رابطه با راه های مناسب شما برای ترک سیگار مشورت کنید.
• بیشتر روزهای هفته ورزش کنید. سعی کنید در بیشتر روزهای هفته حداقل 30 دقیقه ورزش کنید. اگر به طور معمول غیرفعال هستید، به آرامی شروع به ورزش کنید و به تدریج تا 30 دقیقه ورزش کردن در روز را ادامه دهید. هم چنین قبل از شروع هر ورزش جدیدی بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
• وزن سالم را حفظ کنید. اگر در وزن متعادل خود هستید، با یک رژیم غذایی سالم به همراه ورزش روزانه، وزن خود را حفظ کنید. اگر نیاز به کاهش وزن دارید، از پزشک خود در مورد راه های سالم برای رسیدن به وزن هدف خود بپرسید. هدف از دست دادن وزن به آرامی با افزایش میزان ورزش و کاهش تعداد کالری دریافتی روزانه قابل دست یابی خواهد بود.

پیشگیری از سرطان روده بزرگ برای افراد با خطر بالا

برخی داروها برای کاهش خطر ابتلا به پولیپ های پیش سرطانی یا سرطان روده بزرگ پیدا شده اند.

به عنوان مثال برخی از شواهد، کاهش خطر ایجاد پولیپ و سرطان روده بزرگ را به استفاده منظم از داروهای آسپیرین یا دارو هایی مانند آن پیوند می دهند.

اما مشخص نیست که چه دوز و چه مدت زمانی برای کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ مورد نیاز خواهد بود. مصرف روزانه آسپیرین خطراتی از جمله خونریزی گوارشی و زخم دارد.

این گزینه ها به طور کلی برای افرادی که خطر بالایی برای سرطان روده بزرگ دارند محفوظ است. شواهد کافی برای توصیه این داروها به افرادی که به طور متوسط خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ دارند، وجود ندارد.

اگر شما جزء افرادی هستید که خطر ابتلا به این سرطان در شما بالا است، برای استفاده از این دارو ها به عنوان پیشگیری، با پزشک معالج خود مشورت کنید.