هیرسوتیسم یک اصطلاح پزشکی برای پرمویی بدن زنان است.

موهای زائد، موهای سیاه و ضخیمی هستند که در مناطقی از بدن رشد می ‌کنند که مخصوص رشد موهای تیره مردان است؛ مناطقی مانند پشت لب (در قسمت سبیل)، چانه، ناحیه بناگوش، سینه، پشت و بالای شکم.

پرمویی مشکل شایعی است که  از هر 10 زنی که هنوز یائسه نشده اند‌، یک نفر را درگیر می کند.

دلایل هیرسوتیسم

هیرسوتیسم به دلیل تولید بیش از حد هورمون آندروژن یا فعالیت بیش از اندازه آن اتفاق می‌افتد؛ این هورمون به وسیله تخمدان‌ها یا غدد فوق‌کلیوی ترشح شده و  به صورت موضعی در فولیکول‌های مو تولید می‌شود.

چندین بیماری می‌توانند باعث ایجاد هیرسوتیسم شوند.

دو بیماری شایع که باعث ایجاد این بیماری می‌شوند عبارتند از سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) و هیرسوتیسم ایدیوپاتیک. هر دوی این بیماری‌ها با معاینه، بررسی تاریخچه پزشکی بیمار و خانواده او و گاهی از طریق آزمایش خون، قابل تشخیص می‌باشند.

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک

زنانی که به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک مبتلا هستند، غالبا هیرسوتیسم همراه با بی‌نظمی قاعدگی را تجربه می‌کنند. به علاوه ممکن است با آکنه و کم‌‌ مویی در ناحیه پیشانی مواجه شوند.

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، یک بیماری مزمن است، اما چندین روش درمانی برای آن وجود دارد که می‌تواند در کاهش رشد موهای زاید موثر باشد.

از سوی دیگر، بی ‌نظمی دوره‌ قاعدگی در افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک ایجاد می‌شود، به این دلیل که تخمدان‌های آنها، هر ماه به طور مرتب، تخمک گذاری نمی‌کند.

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک با سایر بیماری‌ها مانند ناباروری (به دلیل بی‌ نظمی دوران قاعدگی)، چاقی، دیابت، بالا بودن سطح کلسترول خون و احتمال بیماری قلبی می تواند ارتباط داشته باشد.

هیرسوتیسم ایدیوپاتیک

هیرسوتیسم ایدیوپاتیک، نوعی از هیرسوتیسم است که دلیل شناخته شده‌ای ندارد. این بیماری معمولا مزمن است و در واقع همان نوع خفیف سندرم تخمدان پلی‌کیستیک می‌باشد. افزایش ضخامت مو به مرور زمان، تنها علامتی است که در زنان مبتلا به هیرسوتیسم ایدیوپاتیک، قابل مشاهده است؛ این در صورتی است که دوره‌های قاعدگی آنها منظم می‌باشد.

علایمی که باید به آنها توجه کنید مانند علایم سندرم تخمدان پلی‌کیستیک می باشد که عبارتند از:

• دوره‌های قاعدگی نامنظم
• آکنه
• افزایش وزن یا چاقی
• ریزش موهای سر

زمان مراجعه به پزشک

در صورت مشاهده موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:

• ایجاد هیرسوتیسم به صورت ناگهانی یا وخیم‌تر شدن  سریع آن.
• احتمال ابتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک
• موهای زاید شما را آزار دهد، به شکلی که به درمان نیاز داشته باشید.

آزمایش‌های تشخیصی

پزشک بر اساس سن، علایم بیماری و وضعیت بیمار، تصمیم می‌گیرد که چه نوع آزمایشی مناسب است.

آزمایش‌هایی از جمله:

• آزمایش خون برای تعیین سطح هورمون
• سونوگرافی لگن؛ در این آزمایش، با استفاده از امواج صوتی، از رحم و تخمدان‌های شما عکس‌هایی تهیه می شود. این عکس‌ها می‌توانند وجود سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا مشکلات دیگر را آشکار کنند.
• آزمایش‌های تصویربرداری مانند سی تی اسکن CT  یا MRI .

راه‌های درمان هیرسوتیسم

در صورتی که اضافه وزن دارید یا چاق هستید، کاهش وزن می‌تواند سطح هورمون آندروژن را پایین بیاورد و علایم بیماری را بهبود بخشد. کاهش تنها 5 درصد از وزن بدن تا حد زیادی در بهبود علایم بیماری موثر است.  

درمان

درمان با توجه به نوع علایم ایجادکننده و شدت علایم بیماری انتخاب می شود. ممکن است برخی از زنان  نیاز به درمان نداشته باشند. در صورت نیاز به درمان، روش‌های درمانی عبارتند از:

• استفاده از قرص‌های ضدبارداری، رایج‌ترین روش درمان هیرسوتیسم است. قرص‌های ضدبارداری، سطح هورمون آندروژن را پایین آورده و دوره‌های قاعدگی را منظم می‌کنند (و به این ترتیب در درمان هیرسوتیسم موثرند).
• مصرف داروهای آنتی‌آندروژن که سطح آندروژن را پایین می‌آورند یا تاثیرات ناشی از آن را متوقف می‌کنند.
• از بین بردن موهای زاید

روش‌های رفع موهای زائد

• تراشیدن یا کندن موهای زاید
• استفاده از موم یا سایر موبرهای شیمیایی
• دکلره کردن و روشن‌تر کردن موهای زاید
• استفاده از کرم‌هایی که رشد موهای صورت را کند می‌کنند
• الکترولیز که با استفاده از یک سوزن نازک و یک جریان ملایم الکتریکی، ریشه موهای زاید را یک به یک از بین می‌برد (این روش برای مناطق کوچکی از پوست موثر است).
• استفاده از لیزر برای از بین بردن موهای زاید؛ در این روش، از لیزر برای از بین بردن موهای زاید استفاده می شود. این روش، سریع‌تر از سایر روش‌هاست و نسبت به الکترولیز، درد کمتری دارد، اما روش گران‌تری محسوب می‌شود.

قابلیت باروری

بسیاری از زنان مبتلا به هیرسوتیسم، می‌توانند باردار شوند. اگر شما به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک مبتلا هستید و  اضافه وزن دارید، کاهش وزن می‌تواند احتمال باروری شما را افزایش دهد. اگر تصمیم به بارداری دارید ، نباید از داروهای کنترل کننده رشد موهای زاید استفاده کنید.

زندگی با موهای زائد

داشتن موهای زاید در بسیاری از زنان، باعث ایجاد حس خجالت می‌شود. هیچ یک از روش‌های درمانی،  موهای زاید را به طور کامل از بین نمی برند. اما این روش‌ها می‌توانند رشد موهای زاید را کندتر کرده و مقدار آنها را کاهش دهند. بسیاری از زنان، پس از استفاده از روش‌های رفع موهای زاید، احساس بهتری نسبت به ظاهر خود پیدا می‌کنند .