فاطمه سجادیان

بیماری مالتیپل اسکلروزیس (ام اس) یک بیماری التهابی خودایمنی است که مغز و نخاع را درگیر می‌کند.

مطالعات گوناگون نشان دهنده اثر قابل توجه رژیم غذایی مناسب در بهبود علایم این بیماری است.

گفته می‌شود که رژیم‌های غذایی کم چربی و اسیدهای چرب غیراشباع به طور قابل توجهی سیستم ایمنی بدن را تنظیم کرده و قابلیت ترمیم آسیب‌های التهابی در مغز و نخاع را بهبود می‌بخشند.

بیماران مبتلا به ام اس نیاز بیشتری به مصرف اسیدهای چرب غیراشباع ضروری در طول روز دارند.

تمرکز رژیم‌های غذایی برای بیماران مبتلا به ام اس، پرهیز از دریافت کالری روزانه بیش از حد مورد نیاز و حفظ وزن مناسب، کاهش اسیدهای چرب اشباع دریافتی و افزایش اسیدهای چرب غیراشباع امگا 3 می‌باشد.

این کار باعث بهبود تنظیمات سیستم ایمنی بدن شده و قابلیت ترمیم دوباره مغز و نخاع را به دنبال آسیب‌های التهابی افزایش می‌دهد.

لازم به ذکر است که اثر متعادل کنندگی اسیدهای چرب امگا 3 بر روی سیستم ایمنی بدن در سایر بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس و آرتریت روماتوئید و حتی در سرطان‌ها نیز مورد توجه قرار گرفته است.

پیشنهاد می‌شود کمتر از 20 تا 30 درصد از کل کالری بیماران مبتلا به ام اس از چربی‌ها تامین شود و این مقدار اسیدهای چرب اشباع دریافتی نباید بیش از 20 گرم در طول روز باشد.

حداقل مقدار اسید چرب ضروری امگا 3 (آلفا- لینولئیک اسید) مورد نیاز برای مصرف روزانه در بیماران مبتلا به ام اس 17 تا 23 گرم می‌باشد.

منبع اصلی گیاهی آن، دانه‌هایی مانند بذر کتان، شاهدانه، تخم شربتی و منبع اصلی حیوانی آن روغن ماهی و جلبک دریایی می‌باشد.

پرهیز از مصرف محصولاتی با پروتئین گاوی

بررسی‌ها نشان داده که آنتی ژن‌های گاوی، ساختاری مشابه پوشش سلول‌های عصبی دارند و به نظر می‌رسد که این تشابه ساختاری سبب تحریک مداوم سیستم ایمنی بدن بر علیه آن شده، احتمال ایجاد ام اس را بالا برده و سیر بیماری را تشدید می‌کند.

طرفداران این ادعا معتقدند که شیوع کمتر ام اس در نواحی‌ای که رژیم غذایی مدیترانه‌ای مصرف می‌کنند، کمتر است. چرا که در رژیم مدیترانه‌ای علاوه بر پایین بودن مصرف محصولات گوشت گاو، مصرف ماهی بالاست و این به معنی دریافت امگا 3 بیشتر است.

به طور کلی به بیماران مبتلا به ام اس توصیه می‌شود گوشت و محصولات لبنی گاوی را از رژیم غذایی خود حذف کنند و  در صورت تمایل به مصرف محصولات لبنی از محصولاتی که از بز، گوسفند یا سویا حاصل می‌شود استفاده کنند.

در سال‌های اخیر مطالعات متعددی در خصوص کاربرد مکمل‌ها و مولتی ویتامین‌ها در تغییر علایم بیماران ام اس خصوصا مشکلات شناختی و افسردگی انجام شده است؛ اما این مطالعات در مورد بیمارانی صورت گرفته که در حال دریافت درمان‌های تخصصی بیماری بوده‌اند و از سوی دیگر، نتایج متفاوتی نیز بدست آورده‌اند.

بررسی‌ها نشان داده‌ که  ویتامین A (رتینوئیک اسید) می‌تواند تولید و تکثیر سلول‌های ایمنی موثر در تشدید بیماری را کم کرده و تولید سلول‌های تنظیم کننده ایمنی را افزایش دهد؛ اما به دلیل عوارض ناشی از مصرف زیاد این ویتامین و سایر مکمل‌ها، مصرف خودسرانه آنها توسط بیماران به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.

اگرچه برخی از انواع ویتامین‌ها مانند ویتامین‌های گروه B به دلیل مکانیسم دفع و عوارض کمتری که دارند نسبتا بی‌خطر هستند، اما باز هم توصیه می‌شود که در مورد مصرف این ویتامین، با پزشک مشورت شود.

در پایان، آنچه در مورد تغذیه بیماران ام اس مهم است، استفاده روزانه از مواد غذایی تازه و سالم مانند سبزیجات، میوه‌های تازه، دانه‌ها و آجیل و پرهیز از مصرف چربی‌ها خصوصا انواع چربی حیوانی و اشباع شده و ترکیبات حاوی شیر گاو می‌باشد.