دکتر فریبا هندسی (متخصص قلب و عروق)

با توجه به شیوع پرفشاری خون در سال‌های اخیر و نقش آن در نارسایی‌های قلبی و عروقی، بروز سکته مغزی و سایر بیماری‌ها، قطعا پایش و کنترل فشار خون اهمیت زیادی پیدا می‌کند.

با توجه به شرایط اقتصادی جامعه و فوایدی که کنترل فشار خون به همراه دارد، هر گونه هزینه‌ای که در این زمینه صرف شود، بسیار کمتر از هزینه‌ای خواهد بود که برای درمان عوارض ناشی از آن باید پرداخت گردد.

بنا بر اهمیت این مسئله، گفتگویی داشتیم با خانم دکتر فریبا هندسی، یکی از متخصصان برجسته در حوزه قلب، عضو انجمن آترواسکلروز و عضو کمیته ثبت سکته های قلبی که شرح آن را در ادامه میخوانید.

پرفشاری خون، یک بیماری بی علامت

در ابتدای گفتگو، خانم دکتر هندسی به نقش و اهمیت کنترل فشار خون اشاره کرد و افزود: با توجه به اهمیت بحث فشار خون به عنوان مهم‌ترین علت نارسایی قلبی، سکته مغزی و مرگ و میر افراد، سازمان بهداشت جهانی، روز 27 اردیبهشت (17 می) را روز جهانی فشار خون اعلام کرده است.

وی به کنترل فشار خون در حفظ سلامت کلی جامعه پرداخت و بیان کرد: فشار خون یک بیماری بدون علامت است و ممکن است بیمار مبتلا به فشار خون بالا، در ابتدا هیچ علامتی نداشته باشد و فقط زمانی که دچار عوارض نهایی مانند بیماری‌های کلیوی یا نارسایی قلبی و مشکلات مغزی شود، به این مشکل پی ببرد.

در صورتی که با تشخیص به موقع پرفشاری خون، همه این عوارض قابل پیشگیری هستند.

کنترل پرفشاری خون، مقرون به صرفه‌تر از درمان

در ادامه خانم دکتر هندسی به  وضعیت فعلی کنترل فشار خون در ایران اشاره کرد و افزود: در خصوص وضعیت فعلی کنترل فشار خون در کشور، آمار دقیقی در دست نیست؛ آمار مربوط به سال 2015 بیانگر آن است که 22 درصد از جمعیت به پرفشاری خون مبتلا بوده‌اند و در کشور ما مرگ و میر ناشی از فشار خون بالا، 5/2 برابر کشورهای اروپای غربی است.

در حالی که قطعا در حال حاضر (به ویژه با افزایش سن جامعه) شیوع این بیماری بیشتر شده است، اما رسیدگی به این مشکل و اطلاع رسانی در این زمینه هنوز آن گونه که باید قوی نیست و لازم است در این مورد فعالیت‌های بیشتری صورت گیرد.

نتایج تحقیقات انجام شده در سال 2015 در 20 کشوری که شیوع بیماری‌های قلبی و عروقی در آنها بالا بوده (از جمله ایران) حاکی از آن است که داشتن برنامه‌ای جامع برای کنترل، درمان و پیشگیری از فشار خون و کنترل فاکتورهای خطر بیماری‌های قلبی و عروقی، به لحاظ بهداشتی، اقتصادی و اجتماعی بسیار مقرون به صرفه است.

تنها نیمی از بیماران از پرفشاری خون مطلع هستند

وی در پاسخ به این سوال که کنترل فشار خون تا چه حد به بیمار و چه اندازه به پزشک وابسته است، عنوان کرد: پایش فشار خون به خود بیمار وابسته است؛ به این خاطر که اعداد حاصل از اندازه گیری فشار خون بیمار در منزل،  بسیار با ارزش تر از اعدادی است که در نتیجه بررسی فشار خون در مطب به دست می‌آید، بنابراین پایش فشار خون در منزل برای ما اهمیت بیشتری دارد.

از سوی دیگر داشتن رژیم غذایی مناسب و اصلاح روش زندگی نیز در کنترل فشار خون بسیار اهمیت دارد.

از تعداد کل افرادی که به پرفشاری خون مبتلا هستند، تنها نیمی از آنها از ابتلا به این بیماری مطلع هستند؛ از همین تعداد نیز فقط 14 تا 16 درصد از آنها راه‌های درمان را دنبال می‌کنند؛ به همین دلیل پذیرش درمان در طولانی مدت توسط این بیماران، بسیار پایین است.

یعنی فقط 14 درصد از بیماران، در بلند مدت درمان را ادامه می‌دهند.

از این رو لازم است افرادی که درگروه سنی 20 تا 25 قرار دارند، هر 6 ماه یا هر سال یک بار برای چک کردن فشار خون خود به پزشک مراجعه کنند.

خصوصا افرادی که در خانواده خود سابقه ابتلا به پرفشاری خون و یا دیابت دارند، باید حتما برای چک کردن فشار خون، به طور مرتب به مراکز تخصصی یا کلینیک های فشار خون مراجعه کنند.

اما مشکلی که در خصوص پایش فشار خون وجود دارد این است که بیماران بیشتر تمایل دارند پرفشاری خون را انکار کنند؛ به ویژه بیماران جوان‌تر که نمی‌خواهند قبول کنند به این بیماری مبتلا هستند و در صورت بالا بودن فشار خون، سعی در انکار آن دارند.

به همین دلیل، کنترل پرفشاری خون در این افراد دشوار است.

درمان دارویی پرفشاری خون

دکتر هندسی در پایان گفتگو به درمان پرفشاری خون با استفاده از دارو اشاره کرد و اظهار داشت: معمولا فشار خون بالاتر از 140 روی 90 میلی متر جیوه را باید با دارو درمان کرد.

در صورت تشخیص بموقع فشار خون اولیه، باید با استفاده از دارو در طولانی مدت بیماری را درمان کرد؛ اما فشار خون ثانویه و ناشی از بیماری‌های دیگر، ممکن است به طور موقتی نیاز به درمان داشته باشد.

درباره اهمیت پایش فشار خون، توصیه ما این است که تمام افراد با پایش مستمر فشار خون، از میزان آن مطلع شده و با دنبال کردن یک رژیم غذایی مناسب و پرهیز از مصرف سیگار، فشار خون خود را کنترل کنند.

در صورتی که پزشک، در زمینه فشار خون توصیه خاصی به بیمار کرد، باید حتما آن را جدی گرفت.

از سوی دیگر بیمار هرگز نباید صرفا طبق نظر خود و بدون مشورت با پزشک، داروی فشار خون را قطع یا کم و زیاد کند، چرا که درمان موثر پرفشاری خون، نیازمند همکاری و همراهی دو طرفه پزشک و بیمار است.