سنگ صفرا، در نتیجه سخت شدن باقی مانده‌های ترشحات گوارشی در داخل کیسه صفرا ایجاد می‌شود.

کیسه صفرا یک اندام کوچک و گلابی شکل در سمت راست شکم و در پایین کبد است. کیسه صفرا محل ذخیره صفرا می باشد.

سایز و تعداد سنگ صفرا در افراد مختلف، متفاوت است.

ممکن است فردی همزمان یک یا چند سنگ در کیسه صفرای خود داشته باشد. هم چنین سایز این سنگ‌ها می‌تواند از اندازه یک دانه شن تا اندازه یک توپ گلف متغیر باشد.

علایم

سنگ صفرا ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد. اگر سنگ صفرا در مجرای صفرا قرار بگیرد و آن را مسدود کند، ممکن است علایم زیر بروز کند:

• درد ناگهانی و شدید در قسمت بالا و سمت راست شکم
• درد ناگهانی و پیش رونده در مرکز شکم و در بخش پایین استخوان قفسه سینه
• درد پشت بین شانه‌ها
• درد در شانه راست
• حالت تهوع یا استفراغ

درد سنگ صفرا از چند دقیقه تا چند ساعت به طول می‌انجامد.

چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت مشاهده هر یک از علایم سنگ صفرا حتما به پزشک مراجعه کنید.

علایمی که در ادامه آمده نشان دهنده بروز مشکلات جدی است و در صورت مشاهده آنها باید بلافاصله به اورژانس مراجعه کنید:

• درد شدید شکمی به حدی که حتی نتوانید به راحتی بنشینید.
• زردی پوست و زرد شدن سفیدی چشم‌ها
• تب بالا به همراه لرز

انواع سنگ صفرا

انواع سنگ هایی که در کیسه صفرا تشکیل می‌شوند عبارتند از:

• سنگ‌های کلسترولی: شایع ترین نوع سنگ صفرا، سنگ کلسترولی است. این سنگ‌ها معمولا زرد رنگ هستند و غالبا از کلسترول حل نشده تشکیل شده‌اند، اما می‌توانند حاوی مواد دیگری نیز باشند.
• سنگ‌های رنگدانه‌ای: زمانی که غلظت بیلی روبین در صفرا زیاد باشد، این نوع سنگ در کیسه صفرا ایجاد می‌شود. این سنگ‌ها معمولا به رنگ قهوه‌ای تیره یا مشکی هستند.

دلایل ایجاد سنگ صفرا

هنوز به درستی مشخص نیست که چه عواملی باعث ایجاد سنگ صفرا می‌شوند.

اما متخصصان بر این باورند که عوامل زیر در ایجاد آنها موثرند:

• وجود مقدار زیاد کلسترول در صفرا: معمولا کیسه صفرا حاوی مقدار کافی مواد شیمیایی برای حل کردن کلسترولی است که کبد ترشح می‌کند. اما اگر کبد شما کلسترول بیشتری ترشح کند، کلسترول اضافی به کریستال و سپس سنگ تبدیل می‌شود.
• وجود مقدار زیاد بیلی روبین در صفرا: بیلی روبین یک نوع ماده شیمیایی است که وقتی گلبول‌های قرمز از بین می ‌روند  در کبد تشکیل می شود. البته ابتلا به بیماری‌های خاصی باعث می‌ شود که کبد شما مقدار بیش از حد بیلی روبین ترشح کند؛ بیماری‌هایی مانند سیروز کبدی، عفونت مجرای صفراوی و برخی بیماری‌های خونی. ترشح مقدار زیاد بیلی روبین در ایجاد سنگ صفرا موثر است.
• عدم تخلیه کامل کیسه صفرا: اگر کیسه صفرا به طور کامل یا با تناوب کافی تخلیه نشود، صفرا در آن غلیظ شده  و می‌تواند باعث تشکیل سنگ صفرا در آن شود.

عوامل خطرزا

فاکتورهای زیر احتمال ابتلا به سنگ صفرا را افزایش می‌دهند:

• شیوع سنگ صفرا در زنان بیش از مردان است
• سن 40 سال یا بالاتر
• افراد چاق یا افرادی که اضافه وزن دارند
• کم تحرکی
• بارداری
• رژیم غذایی پرچربی
• رژیم غذایی پرکلسترول
• رژیم غذایی حاوی مقدار کم فیبر
• داشتن سابقه خانوادگی ابتلا به سنگ صفرا
• ابتلا به دیابت
• کاهش وزن سریع
• مصرف داروهای حاوی استروژن مانند داروهای ضدبارداری یا داروهای هورمون درمانی
• ابتلا به بیماری‌های کبدی