سوء هاضمه به احساس ناراحتی یا درد در قسمت فوقانی شکم گفته می شود که اغلب پس ازغذا خوردن یا آشامیدن به وجود می آید و با علایمی مثل سوزش سر دل، احساس سیری زودرس، احساس پر بودن معده، ترش کردن معده، نفخ و باد گلو همراه است.

افراد در تمامی سنین و فارغ از جنسیت ممکن است سوء هاضمه را تجربه کنند.

آمارها نشان می دهد حدود 30 درصد از جمعیت از سوء هاضمه رنج می برند.

آنچه اهمیت دارد این است که سوء هاضمه به خودی خود یک بیماری نیست؛ بلکه یک علامت است.

سوءهاضمه در 20 تا 25 درصد مواقع به دنبال یک بیماری زمینه ای و در سایرموارد به علت سبک زندگی نادرست ایجاد می شود.

علت سوء هاضمه

اگر بخواهیم علل سوء هاضمه را بیان کنیم، می توانیم آنها را به سه دسته کلی تقسیم کنیم:

• بیماری ها، مانند زخم های معده و روده، ریفلاکس، عفونت های معده، سندرم روده تحریک پذیر و بیماری های تیروئیدی.
• داروها، مانند آسپیرین و مسکن هایی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن، داروهای حاوی استروژن مانند داروهای پیشگیری از بارداری، بعضی از آنتی بیوتیک ها و داروهای تیروئیدی.
• سبک زندگی، مانند پرخوری کردن و تند غذا خوردن، رژیم غذایی ناسالم، مصرف الکل، استعمال سیگار، استرس و خستگی.

سوء هاضمه در دوران بارداری به خصوص در سه ماهه آخر شایع است و به دنبال تغییرات هورمونی و فشار جنین در حال رشد به معده ایجاد می شود.

بلعیدن هوا هنگام غذا خوردن می تواند علایم نفخ و بادگلو را که مرتبط با سوء هاضمه است تشدید کند.

درمان

با توجه به این که سوء هاضمه یک علامت است تا یک بیماری، درمان به عامل زمینه ای و شدت آن بستگی دارد.

اغلب درمان بیماری زمینه ‌ای یا تغییر داروی مصرفی بیمار، سوء هاضمه را کاهش می‌دهد.

برای علایم خفیف و نادر، تغییر سبک زندگی بسیار کمک کننده است.

برای این منظور اقدامات زیر توصیه می شود:

• سر تخت خود را بالا بیاورید تا هنگام خوابیدن، میزان بالا آمدن اسید معده کاهش یابد.
• اگر اضافه وزن دارید، وزن خود را کاهش دهید.
• وعده های غذایی خود را به وعده های کوچکتر در دفعات بیشتر تقسیم کنید.
• از مصرف غذاهای تند، پر ادویه و چرب اجتناب کنید.
• از مصرف مواد غذایی محرک و اسیدی مانند سیر، پیاز، گوجه فرنگی و پرتقال پرهیز کنید.
• مصرف چای و قهوه را کاهش دهید.
• به جای نوشابه و نوشیدنی های گازدار از آب استفاده کنید.
• آهسته غذا بخورید.
• بلافاصله بعد از غذا خوردن به رختخواب نروید و حداقل 3 ساعت فاصله زمانی را تا خوابیدن رعایت کنید.
• از مصرف الکل اجتناب کنید.
• اگر سیگاری هستید، آن را ترک کنید.
• بلافاصله بعد از غذا خوردن ورزش نکنید.
• لباس های تنگ نپوشید و کمربند خود را سفت نبندید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

بسیاری از افراد با تغییر سبک زندگی می توانند سوء هاضمه خفیف را کنترل کنند. با این حال اگر مکرر دچار سوء هاضمه می شوید یا بدتر شدن علایم را تجربه می کنید؛ یا اگر هر کدام از علایم زیر را دارید،  باید به پزشک مراجعه کنید، زیرا می تواند نشانه ای از یک مشکل جدی تر باشد:

• احساس ناخوشی مداوم؛
• درد شدید معده؛
• استفراغ مکرر، به ویژه با آثار خون؛
• مدفوع سیاه یا دیدن خون در مدفوع؛
• توده قابل لمس در ناحیه شکم؛
• کاهش اشتها؛
• کاهش وزن غیر قابل توجیه؛
• کم خونی؛
• مشکل در بلعیدن غذا؛
• زرد شدن چشم و پوست.

حملات قلبی می توانند علایم مشابه سوء هاضمه ایجاد کنند. اگر سوء هاضمه برای شما غیرمعمول است و با تنگی نفس، تعریق، درد قفسه سینه، یا درد در فک، گردن یا بازو همراه است، فورا به پزشک مراجعه کنید.