دکتر لادن ایازخو (متخصص داروسازی بالینی)

ماهی، غذایی سالم با میزان پروتئین بالا و چربی‌های اشباع کم می‌باشد.

مصرف امگا 3 توسط مادر باردار برای رشد و نمو بینایی و شناختی جنین ضروری است و مزایای دیگری نیز به همراه دارد.

اگرچه مصرف ماهی می‌تواند بدن مادر را در معرض تماس با جیوه و سایر آلاینده‌های محیطی قرار دهد، با این وجود مزایای ترکیبات امگا 3 و سایر مواد مغذی موجود در ماهی نسبت به معایب آن ( وجود میزان کمی متیل مرکوری یا جیوه) برتری دارد.

ترکیبات امگا 3 از جمله DHA و EPA در مکمل‌های غذایی و برخی غذاهای غنی شده نیز موجود می‌باشند.

این مواد می‌تواند جایگزین مناسبی برای کسانی که به هر دلیلی نمی‌خواهند ماهی مصرف کنند باشد ولی به اندازه ماهی موثر نیستند.

تاثیرات مصرف ماهی  و مکمل امگا 3

تاثیر بر رشد و تکامل اعصاب

DHA در سه ماهه سوم بارداری و دو سال اول زندگی کودک نقش مهمی در رشد سریع مغز دارد و در قشر خاکستری مغز و غشاء شبکیه چشم تغلیظ می‌شود.

مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که مصرف بیشتر ماهی توسط مادر، منجر به بهبود روند تکامل سیستم عصبی در جنین می‌شود.

اگرچه همان طور که ذکر شد، مصرف ماهی، منبع اولیه تماس مادر با جیوه می‌باشد که در تمام بافت‌های ماهی موجود است و روشی برای خارج کردن آن قبل از پخت وجود ندارد.

با توجه به اینکه مکمل‌های امگا 3 از ماهی‌های کوچک خوراکی استخراج می‌شوند مسئله تجمع جیوه در آنها کمتر مطرح می‌باشد.

تماس جنین با جیوه می‌تواند منجر به آسیب منتشر عصبی شود.

در واقع مغز جنین، حساس‌ترین بافت نسبت به آسیب‌های ناشی از جیوه می‌باشد.

با این وجود مطالعات صورت گرفته حاکی از آن است که مصرف ماهی توسط مادر باردار به بهبود عملکرد حرکتی و فضایی نوزاد منجر می‌شود.

چنین نتایج غیر قابل انتظاری شاید به دلیل آن باشد که علاوه بر جیوه، ترکیبات مفید دیگری مانند سلنیوم با اثر غالب در ماهی وجود دارد که می‌تواند تاثیرات منفی و سمی وجود جیوه را خنثی سازد.

تاثیر امگا 3 بر تولد زودرس، وزن نوزاد هنگام تولد و رشد نوزاد

برخی مطالعات نشان می‌دهند که مصرف ماهی قبل از هفته 22 بارداری به کاهش زایمان‌های زودرس به صورت مکرر کمک می‌کند. اما مصرف مکمل امگا 3 در بارداری این تاثیر را در مطالعات نشان نداده است.

جمع بندی

با توجه به مطالب مطرح شده و بر اساس نتایج مطالعات صورت گرفته توصیه می‌شود خانم‌های باردار حداقل 2 بار در هفته ماهی (یا حداقل معادل روزانه 200 تا 300 میلی گرم DHA بر حسب نوع ماهی مصرف شده) مصرف کنند.

در صورتی که به هر دلیلی خانم باردار یا خانمی که در سنین بارداری است، تصمیم گرفته ماهی مصرف نکند، توصیه می‌شود همان میزان DHA را از طریق مکمل غذایی تامین نماید. اگرچه اطلاعات و شواهد مبنی بر اثربخشی مکمل کمتر است ولی تمام مطالعات انجام شده نشان دهنده بی ضرر بودن مصرف این مکمل می‌باشد.