لوپوس اریتماتوز سیستمیک یا (SLE)، یک بیماری التهابی مزمن است که بدن بیمار در پاسخ به برخی آنتی ژن‌های هسته و سیتوپلاسم سلول آنتی بادی ترشح می‌کند.

این بیماری، شامل تظاهرات آشکار و دوره‌هایی از بهبود و بازگشت بیماری است.

بیش از 90 درصد از بیماران مبتلا به لوپوس را زنانی که در سنین باروری هستند، تشکیل می‌دهند.

تشخیص بیماری

بیماری‌های روماتولوژیک مانند لوپوس، انواع مختلفی از تظاهرات پوستی دارند که ممکن است با بیماری‌های دیگر اشتباه گرفته شود.

بنابراین معاینه دقیق بیمار قبل از انجام تست‌های آزمایشگاهی می‌تواند در تشخیص بیماری بسیار موثر باشد. 

 علامت مهم در تشخیص این بیماری، راش‌های روی گونه (راش‌های پروانه‌ای شکل) است، راش‌هایی که در سراسر گونه‌ها و پل بینی منتشر و ثابت‌ هستند و گاهی با التهاب و تورم خفیف همراه می‌باشند.

برای تشخیص قطعی ابتلا به لوپوس مراحلی وجود دارد که بایستی زیر نظر پزشک متخصص صورت بگیرد: 1) معاینات بالینی 2) انجام آزمایشات اولیه 3) انجام یک یا چند روش از روش‌های تصویربرداری مانند اکوکاردیوگرافی، عکس ساده و اسکن قفسه سینه، عکس‌برداری از مفاصل و MRI مغز یا قلب با صلاحدید پزشک 4) نمونه‌برداری از بافت مبتلا به لوپوس، به همراه انجام آزمایشات تخصصی‌تر در صورت صلاحدید پزشک.

علایم ابتلا به بیماری لوپوس

لوپوس یک بیماری التهابی مزمن است که غالبا علاوه بر پوست، ارگان‌های داخلی بدن از جمله مفاصل، کلیه، سلول‌های خونی و سیستم عصبی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

با این حال، علایم زیر در این بیماری، ممکن است به صورت خفیف یا شدید بروز کند:

• علایم عمومی مانند خستگی، تب، تغییرات وزن، دردهای مفصلی، دردهای عضلانی
• علایم پوستی  مانند راش بر روی گونه‌ها و حساسیت به نور
• علایم کلیوی مانند بیماری‌های بافت پارانشیم کلیه یا حتی نارسایی مزمن و شدید کلیه
• علایم مغزی و عصبی مانند تشنج یا روان‌پریشی
• علایم گوارشی مانند تهوع، سوء هاضمه و دردهای شکم
• علایم قلبی و عروقی از جمله پریکاردیت و میوکاردیت (التهاب عضله و بافت اطراف قلب)
• علایم خونی مانند کاهش گلبول‌های سفید و قرمز و پلاکت‌ها

درمان بیماری لوپوس

اگرچه کنترل و درمان این بیماری به خصوصیات بیمار و شدت علایم و تظاهرات بیماری بستگی دارد ولی برای درمان بیماری لوپوس می‌توان از داروهای زیر استفاده کرد:

• هیدروکسی کلورکین
• کورتیکواستروئیدها (مانند متیل پردنیزولون، پردنیزون)
• سیکلوفسفامید، متوترکسات، آزاتیوپرین، میکوفنولات، سیکلوسپورین
• ایبوپروفن، ناپروکسن، دیکلوفناک
• بلیموماب، ریتوکسی مب یا IV ایمیون گلوبولین

علل بروز بیماری لوپوس

لوپوس یک بیماری خودایمنی است که به واسطه شناسایی  اوتو آنتی بادی‌ها (autoantibodies) در خون قابل تشخیص است.

گرچه هنوز علت اصلی بروز این بیماری مشخص نشده اما عوامل مختلفی با بروز این بیماری در ارتباط هستند، از جمله عوامل ژنتیکی، عوامل اپی ژنتیک، نژاد، سطح ایمنی بدن، عوامل هورمونی و عوامل محیطی.

هم چنین بسیاری از عوامل ذاتی و اکتسابی که باعث مختل شدن ایمنی بدن می‌شوند، در بروز بیماری لوپوس نقش دارند.

خصوصیات ژنتیکی مشخصی باعث بروز بیماری لوپوس می‌شوند، بنابراین خواهر یا برادر فرد مبتلا به لوپوس، 8 تا 29 برابر احتمال بیشتری دارد که به این بیماری مبتلا شود.

البته این نسبت در دوقلوهای همسان 10 برابر این مقدار است ولی در مورد دوقلوهای ناهمسان، تنها 2 تا 5 درصد است.

مطالعات نشان داده که برخی عوامل محیطی از جمله موارد زیراحتمالا در بروز یا شدت بیماری موثرند:

• وزن بسیار کم نوزاد حین تولد
• تولد کودک نارس
• قرار گرفتن کودک در معرض سموم دفع آفات گیاهی
• قرار گرفتن در معرض گرد سیلیس و دخانیات
• استفاده از استروژن در زنان یائسه
• حساسیت به نور
• کمبود ویتامین  D
• جنسیت (عمدتا در زنان )

بارداری در بیمارانی که بیماری لوپوس خفیف یا کنترل شده دارند، نقشی در تشدید بیماری ندارد گرچه در موارد حاد بیماری گاهی باعث تسریع آن می‌گردد. کمبود ویتامین دی در بروز بیماری‌های خودایمنی و روماتولوژی مانند لوپوس نقش موثری دارد. شیوع بیماری در زنان چندین برابر مردان و معمولا در سن باروری رخ می‌دهد.

پیش‌بینی روند بیماری لوپوس

روند بیماری لوپوس تا حدی قابل پیش بینی است. این بیماری شامل طیف وسیعی از خفیف تا شدید و پیش‌رونده است که انواع شدید آن، گاهی منجر به مرگ بیمار می‌شود.

مرگ و میر افراد به دلیل بیماری لوپوس

در سال‌های گذشته، مرگ و میر افراد مبتلا به لوپوس به دلیل خود بیماری و بسیار بیشتر بوده اما امروزه مرگ و میر این بیماران به دلیل عوارض ناشی از مصرف داروهای کنترل سیستم ایمنی و یا بیماری‌های قلبی و عروقی اتفاق می‌افتد.

آموزش به  بیمار

مصرف به موقع دارو و ویزیت مرتب توسط پزشک در کنترل بیماری لوپوس بسیار مهم است.

بیماران مبتلا به لوپوس باید به هر علامتی از جمله تب توجه کنند، چون در معرض عفونت‌های مختلف قرار دارند.

همین‌طور باید توجه داشته باشند که برای کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی باید چربی و فشار خون خود را کنترل کنند و از قرار گرفتن در معرض نور خورشید و اشعه فرابنفش اجتناب کنند.

تزریق واکسن‌های حاوی ارگانیسم‌های زنده و مصرف دخانیات مضر است و در صورت تمایل به بارداری، داشتن یک بارداری برنامه ریزی شده نیز می‌تواند در کنترل بیماری موثر باشد.

و در آخر اینکه:

• زنان 10 برابر مردان به بیماری لوپوس مبتلا می‌شوند.
• درمان بیماری لوپوس به ارگان‌های درگیر بیماری بستگی دارد.
• درگیری کلیه یا مغز از جمله تظاهرات جدی وگاهی کشنده این بیماری می‌باشند.
• افراد مبتلا به این بیماری می‌توانند زندگی خوبی داشته باشند به شرط آن که برای حفظ سلامتی خود تلاش کنند.
• قرار گرفتن در معرض نور خورشید باعث وخیم‌تر شدن لوپوس خواهد شد.
• بارداری بیمار باید تحت مراقبت باشد، چرا که بیماری لوپوس در دوران بارداری می‌تواند وخیم‌تر شده و بارداری را نیز تحت تاثیر قرار دهد.