اسهال مسافرتی، اختلالی در دستگاه گوارش است که معمولا باعث ایجاد مدفوع شل و درد شکم می شود.

مصرف مواد غذایی یا آب آلوده علت اصلی اسهال مسافرتی است.

در بزرگسالانی که سالم هستند و مشکل خاصی ندارند، اسهال مسافرتی به ندرت جدی و کشنده می شود، اما می تواند  مسافرت را بسیار ناخوشایند کند.

علایم

اسهال مسافرتی معمولا به طور ناگهانی در طی سفر یا اندکی پس از بازگشت به خانه شروع می شود.

اکثر موارد اسهال مسافرتی  طی یک تا دو روز بدون درمان خاصی  بهبود می یابد و علایم طی یک هفته کاملا از بین می رود.

با این وجود، ممکن است شما در طول یک سفر بخش های  مختلفی از علایم  اسهال مسافرتی را تجربه کنید.

شایع ترین علایم و نشانه های اسهال مسافرتی عبارتند از:

• شروع ناگهانی دفع سه بار یا بیشتر مدفوع شل در روز

• نیاز فوری به دفع

• درد های شکمی

• حالت تهوع

• استفراغ

• تب

به علامت هایی مانند کم آبی متوسط یا شدید بدن، استفراغ مداوم، تب بالا، مدفوع خونی و یا درد شدید در شکم و روده بزرگ  توجه کنید.

اگر شما یا فرزندتان یک یا چند علامت گفته شده را دارید و یا اسهال بیشتر از چند روز طول کشید، حتما به پزشک مراجعه کنید.

برای پیشگیری از اسهال مسافرتی می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

• غذا و آشامیدنی ها را با دقت انتخاب کنید.

تنها غذا هایی را مصرف کنید که کاملا پخته شده و داغ سرو می شود.

از مصرف غذا های مانده خودداری کنید. میوه ها و سبزیجات را تنها در صورتی مصرف کنید که یا آن ها را کاملا با آب تصفیه شده شسته باشید و یا پوست آن ها را کنده باشید.  

تنها از نوشیدنی هایی که در کارخانه بسته بندی شده اند مصرف کنید. از یخ استفاده نکنید چرا که مشخص نیست با آب تصفیه شده تولید شده باشد.

• دستان خود را به طور مداوم با آب و صابون بشویید، به خصوص بعد از استفاده از دستشویی و قبل از صرف غذا.

اگر صابون و آب در دسترس ندارید، از مایع های ضدعفونی کننده حاوی الکل استفاده کنید. به طور کلی، بهتر است از تماس دست ها با دهان تا حد ممکن خودداری کنید.

• مصرف مایعات را افزایش دهید.

      اگر اسهال گرفته اید باید بیشتر از مایعات استفاده کنید تا بدن دچار کم آبی نشود. در موارد   شدید اسهال مسافرتی، می توان برای تامین آب بدن از محلول خوراکی ORS  استفاده کرد.

این پودر را می توانید از داروخانه تهیه کنید و طبق دستورالعمل روی جعبه آن را آماده کنید. این محلول کمک می کند تا بدن شما آب و الکترولیت های از دست رفته را جایگزین کند.

چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟

اغلب، اسهال مسافرتی خود به خود بعد از گذشت چند روز بر طرف می شود.

علایم و نشانه های بیماری ممکن است برای مدت طولانی تر باقی بماند؛  اما ممکن است اسهال شما یک اسهال مسافرتی ساده نباشد و باکتری های دیگری موجب این اسهال شده باشند.

در این صورت معمولا بیماری حادتر است و در چنین شرایطی شما  نیاز به مراجعه به پزشک و دریافت داروی مناسب را دارید.

برای بزرگسالان

اگر بزرگسال هستید زمانی به پزشک مراجعه کنید که:

• بیشتر از دو روز اسهال دارید؛
• دچار کم آبی شده اید؛
• در شکم یا روده بزرگ احساس درد شدید می کنید؛
• در مدفوع خون وجود دارد یا مدفوع سیاه رنگ است؛
• تب بالاتر از 39 درجه سانتیگراد دارید؛

برای کودکان

در خصوص اسهال مسافرتی در کودکان بسیار مراقب باشید، چرا که بدن آن ها در مدت کوتاهی دچار کم آبی شدید می شود.

اگر کودک بیمار است و علایم زیر را دارد به پزشک مراجعه کنید:

• استفراغ مداوم
• تب 39 درجه سانتیگراد یا بالاتر؛
• در مدفوعش خون وجود دارد و یا اسهال شدید دارد؛
• دهانش خشک است و یا گریه می کند اما اشک ندارد؛
• نشانه هایی غیر معمول از خواب آلودگی و یا عدم واکنش غیر معمول دارد؛
• کاهش حجم ادرار،زمانی که پوشک بچه تعویض می شود متوجه شوید که به اندازه قبل ادرار نکرده است

اقدامات پیشگیرانه

متخصصان بهداشت عموما برای پیشگیری از اسهال مسافرتی مصرف آنتی بیوتیک را توصیه نمی کنند، زیرا مصرف خودسرانه و اشتباه آنتی بیوتیک ها باعث افزایش مقاومت به آنتی بیوتیک در شخص و جامعه می شود.

آنتی بیوتیک ها هیچ گونه محافظتی در برابر ویروس ها و انگل ها ایجاد نمی کنند، اما می توانند به مسافران احساس امنیت کاذب در مورد خطرات مصرف غذاها و نوشیدنی های محلی بدهند.

مصرف آنتی بیوتیک ها همچنین می تواند عوارض جانبی ناخوشایندی مانند بثورات پوستی، واکنش  حساسیت پوست به خورشید و عفونت های واژینال ایجاد کند.

به عنوان یک اقدام پیشگیرانه، برخی از پزشکان توصیه می کنند که از بیسموت ساب سالیسیلات استفاده شود؛ چرا که مشخص شده است احتمال اسهال  مسافرتی را کاهش می دهد.

اما، بیش از دو  هفته این دارو را مصرف نکنید و در صورت بارداری یا حساسیت به آسپرین و یا مصرف  داروهای خاصی مانند داروهای ضد انعقاد به هیچ وجه آن را مصرف نکنید.

اما به یاد داشته باشید قبل از تهیه و مصرف این دارو حتما با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.

عوارض جانبی و بی ضرر بیسموت ساب سالسیلات  شامل سیاه شدن زبان و تیره شدن مدفوع است.

در بعضی موارد می تواند باعث یبوست، حالت تهوع و به ندرت زنگ زدن در گوش نیز  بشود.

روش های دیگری  نیز برای کاهش خطر ابتلا به اسهال مسافرتی وجود دارد:

• قبل از استفاده از ظروف اطمینان حاصل کنید که ظروف شسته شده و تمیز هستند.
• دست ها را به صورت مداوم و حتما قبل از صرف غذا بشویید. اگر شستشو دست ها امکان پذیر نیست، قبل از غذا از ضدعفونی کننده دست با پایه الکل 60 درصد استفاده کنید.
• از مواد غذایی استفاده کنید که در تهیه آن ها کمتر از دست استفاده شده باشد.
• مواظب کودکان باشید تا دست های آلوده یا سایر اشیا را در دهان خود نگذارند.