گاهی در روز خیلی خوشحال و پر انرژی هستید؛ کمی بعد، خیلی نارحت و کم انرژی می شوید؛ اما بعد از مدتی دوباره احساس شادی می کنید.

به نظر می رسد احساساتتان مانند یک چرخ و فلک است، لحظه ای بالا و لحظه ای پایین!

آیا این نوسانات خلقی طبیعی است؟ شاید! یعنی تا زمانی که این نوسانات خلقی زندگی روزانه شما و اطرافیانتان را مختل نکند.

بسیاری از عوامل می تواند در طول روز، روی خلق شما تاثیر بگذارد.

برای مثال، به دلیل ریتم های شبانه روزی بدن، اکثر افراد نزدیک ظهر شادتر و پر انرژی تر  هستند، اما نزدیک عصر و غروب بیشتر دچار احساسات منفی می شوند.

گاهی نوسانات خلقی نشانه بیماری های روحی است. گاهی هم سرنخی است از مشکل فیزیکی که در بدنتان در حال اتفاق است.

تغییرات خلقی را می توان کنترل یا درمان کرد.

اما در مرحله اول باید بفهمید دلیل این نوسانات خلقی چیست؟

استرس و اضطراب

گرفتاری های روزانه و سایر اتفاقات غیر منتظره، چه خوب و چه بد، قطعا باعث تغییر در خلقیات فرد می شود.

به خصوص اگر فرد حساس باشد، ممکن است واکنش شدید تری نسبت به سایرین از خود نشان دهد.

کم خوابی، که از شکایت های شایع افراد مضطرب است نیز در تغییر خلق موثر است.

گاهی بعضی از افراد احساس ناراحتی، ترس و نگرانی می کنند، حتی وقتی دلیلی برای آن وجود ندارد.

اگر بیشتر مواقع در شش ماه گذشته، در کنترل نگرانی های خود دچار مشکل شده اید و علایم دیگری مثل مشکل خواب هم دارید، ممکن است دچار اختلال اضطراب فراگیر شده باشید.

در موارد شدید فرد در تمام طول روز احساس نگرانی می کند.

اختلال دو قطبی

میزان نوسانات خلقی در افراد مبتلا به اختلال دو قطبی بسیار شدیدتر از نوسانات خلقی معمول است.

برای مثال، طبیعی است که یک یا دو روز احساس خیلی خوبی داشته باشید، طوری که انگار همه چیز بر وفق مراد شما پیش می رود، ولی فرد مبتلا به اختلال دو قطبی ممکن است روز ها یا هفته ها شادی کند، زیاد نخوابد، تند تند صحبت کند،رفتارهای مخرب از خود بروز دهد (برای مثال بیش از حد ولخرجی کند). هم چنین، عجیب نیست اگر شغلتان را دوست ندارید به سختی از خواب بیدار شوید.

اما فردی که دچار اختلال  دو قطبی است، ممکن است 4 روز تمام در تخت خواب بماند و شغل خود را از دست بدهد. آن ها انگیزه کافی ندارند، ناراحت هستند و گاهی ممکن است قصد خودکشی کنند. به این فاز، فاز افسردگی گفته می شود.

افسردگی

فردی که دچار افسردگی شده است نیز ممکن است دچار نوسانات خلقی شود. آن ها هم گاهی پر انرژی و گاهی کم انرژی هستند، اما این تغییرات کوتاه مدت است.

اگر بیش از 2 هفته است که احساس ناراحتی، بی قراری یا نا امیدی دارید، زمان آن فرا رسیده است که به پزشک مراجعه کنید.

اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی

نوسان خلق و خو، تند خویی و بی حوصلگی گاهی از نشانه  های اختلال کم توجهی- بیش فعالی در بزرگسالان است.

اگر دچار این اختلال باشید، احتمالا بی قرار هستید، بدون تامل دست به انجام امور می زنید و قادر به تمرکز نیستید.

تغییرات هورمونی

احساسات با هورمون های جنسی در ارتباط هستند، بنابراین تغییر در سطح هورمون ها می تواند منجر به نوسانات خلقی شود. جای تعجب نیست که اغلب نوجوانان دمدمی مزاج هستند.

راه حل چیست؟

اگر نوسانات خلقی در شغل، روابط و یا هر بخش از زندگیتان اختلالی ایجاد کرده است، حتما به پزشک مراجعه کنید و با او در این مورد صحبت کنید تا بتوانید مشکل را حل کنید.

ممکن است تغییرات جزیی به شما کمک کند تا احساس ناراحتی، عصبانیت و سایر نوسانات خلقی را برطرف کنید.

ورزش منظم، حتی پیاده روی روزانه، می تواند در برطرف کردن افسردگی و اضطراب به شما کمک کند، چرا که موجب می شود تا هورمون اندورفین در بدن ترشح شود. همین هورمون است که باعث حس خوب می شود.

هم چنین، ورزش به شما کمک می کند تا خواب بهتری داشته باشید.

موسیقی شاد می تواند حال شما را خوش کند. مصرف بیش از حد کافئین می تواند علایمی شبیه به استرس در شما ایجاد کند، بنابراین مصرف کافئین را قطع کنید و ببینید که احساساتتان به تعادل می رسد.

آیا مواد غذایی روی خلق و خو تاثیر می گذارد؟

حقیقت این است که برخی از مواد غذایی، قسمتی از مغز که مسئول حال خوب است را تحریک می کنند. برخی مواد غذایی هم تاثیر معکوس دارند.

کاکائو ترشح سروتونین (هورمون شادی) در مغز را افزایش می دهد. تقریبا، هدف تمام دارو های ضد افسردگی افزایش سطح سروتونین یا حفظ طولانی تر آن در مغز است. شکلات یا کاکائو این کار را به بهترین شکل انجام می دهد.

شکلات تنها ماده غذایی نیست که در بهبود خلق تاثیر گذار است. در زیر به برخی مواد غذایی که روی خلق تاثیر مثبت می گذارند اشاره شده است:

پروتئین: پروتئین قند خون را ثابت نگه می دارد و در نتیجه سطح انرژی هم پایدار می شود. هرچه انرژی بیشتری داشته باشید حال بهتری نیز خواهید داشت.

موز: به همراه ناهار یا در اسموتی از موز استفاده کنید. هم میان وعده شیرین و دلپذیری است و هم مقدار زیادی دوپامین (پیام‌رسان موثر بر انگیزه، حافظه و توجه ) وارد بدن شما می شود.

بنابراین مصرف هر چیزی که دوپامین بیشتری به بدن برساند هم برای مغز و هم خلق مفید است.

زردچوبه: این ادویه زردرنگ که معمولاً در آشپزی آسیای شرقی مورد استفاده قرار می گیرد حاوی کورکومین است. کورکومین باعث بهبود خلق می شود و بر اساس برخی مطالعات به درمان افسردگی نیز کمک می کند.

امگا 3 و اسید های چرب: چربی موجود در ماهی سالمون، ساردین و مکمل های روغن ماهی حاوی اسید چرب DHA هستند. بدن ما نمی تواند DHA را تولید کند و افرادی که DHA کمی دارند بیشتر مستعد افسردگی هستند. DHA ، تاثیرات مفیدی روی مغز و خلق دارد.

برخی از مواد غذایی که باعث کاهش انرژی و بد خلقی می شوند عبارتند از:

قند: نوسان سطح قند خون می تواند باعث تغییر و نوسان خلق، کاهش انرژی، عدم توانایی در کاهش وزن و پیش دیابت ( زمانی است که میزان قندخون بالاتر از سطح طبیعی باشد اما به آن اندازه ‏ای بالا نیست که آن را دیابت تشخیص دهند و می‏توان آن را هشداری جدی تلقی کرد)  شود.

اگر می خواهید ماده شیرینی مصرف کنید، میوه انتخاب بهتری است.

غذاهای فراوری شده: برخی از افزودنی هایی که به غذا های فراوری شده اضافه می شود فشار زیادی به بدن وارد می کند. بدن ما با برخی افزودنی ها سازگاری ندارد.

این مواد اغلب ارزش غذایی ندارند. بر اساس مطالعات صورت گرفته، مصرف چربی های ترانس با پرخاشگری و کج خلقی در ارتباط است.