دکتر شهرزاد دهناد (داروساز)

زنان به طور کلی  با ذخایر کافی تخمدانی متولد می شوند و از زمان بلوغ تا زمان شروع یائسگی در هر ماه با وقوع  سیکل قاعدگی یک تخمک از تخمدان ها آزاد می شود.

یائسگی، در حالت طبیعی  به طور متوسط حدود سن 51 سالگی رخ می دهد و معمولا زمانی گفته می شود یک فرد یائسه شده است که به مدت 1 سال هیچ گونه خونریزی نداشته باشد.

درواقع خانمی که یائسه می شود عملکرد تخمدان ها در وی کاملا و یا به نسبت بسیار زیادی متوقف می شود.

عملکرد ناکافی تخمدان در خانم ها، پیش از سن 40 سالگی، تنبلی تخمدان نامیده می شود که غدد جنسی یک خانم کمتر از حالت طبیعی فعالیت دارد.

مطابق با آمار جهانی، از هر 100 زن، 1 زن تا پیش ازسن  40 سالگی، ممکن است به این سندرم مبتلا شود.

علایم سندرم تنبلی تخمدان چیست؟

• نامنظمی یا قطع سیکل قاعدگی؛
• تعریق شبانه و گرگرفتگی؛
• کاهش سطح انرژی؛
• کاهش تمرکز؛
• خواب ناکافی؛
• بی میلی جنسی؛
• خشکی واژن؛
• رابطه جنسی دردناک؛
• تغییرات خلق و خو و تحریک پذیری.

چرا سندرم تنبلی تخمدان در بدن خانم ها اتفاق می افتد؟

دلایل متفاوتی برای بروز این  سندرم وجود دارد؛ اما از  محتمل ترین این دلایل می توان به موارد زیر اشاره کرد:

جراحی: خارج کردن تخمدان ها به هر دلیلی که باشد، جلوی ترشح هورمون استروژن گرفته شده و در نتیجه فرد علایم مربوط به یائسگی را تجربه خواهد کرد.

درمان های مرتبط با سرطان : شیمی درمانی یا پرتودرمانی  ممکن است تخمدان ها را به طور موقت  از کار بیندازد که البته این عارضه برگشت ناپذیر  نیست.

تغییرات ژنتیکی : ممکن است به دلیل تغییرات ژنتیکی یا بیماری های ارثی  تخمدان های فرد دچاراختلال تنبلی تخمدان شوند.

بیماری های نقص سیستم ایمنی

عفونت های قارچی

بیماری اندومتریوز

عادات بد زندگی فردی:  استعمال دخانیات ، مصرف الکل، خوردن غذاهای آماده و رژیم های غذایی حاوی فیبر کم و کربوهیدرات زیاد

عدم فعالیت بدنی، افزایش وزن و چاقی

نکات مهم جهت تشخیص سندرم تنبلی تخمدان چیست؟

یکی از مهم ترین نشانه های این سندرم تغییرات ایجاد شده در سیکل قاعدگی فرد است.

حجم خون ریزی شما ممکن است  تغییر کند و یا طول دوره خون ریزی شما متفاوت باشد.

هم چنین اگر پریودتان قطع شده است و بیشتر از 1 ماه است که از این مشکل می گذرد و یا دچار گرگرفتگی و خشکی واژن شدید شده اید، حتما به پزشک زنان مراجعه کنید.

اگر در میل جنسی خود کمبودی حس می کنید که در گذشته این چنین نبوده و یا اشتیاق شما نسبت  به برقراری رابطه جنسی همانند گذشته نیست، حتما به پزشک زنان مراجعه کنید.

چنان چه در گذشته عمل جراحی لگن داشته اید و یا شیمی درمانی کرده اید، پزشک خود را مطلع کنید.

زمانی که به پزشک مراجعه می کنید حتما در مورد تغییرات سیکل قاعدگی خود، تغییرات فیزیکی که حس می کنید و در گذشته وجود نداشته اند، عفونت هایی که به تازگی به آن ها مبتلا شده اید و اگر سابقه ابتلا به سندرم تنبلی تخمدان در خانواده درجه یک شما وجود دارد با وی صحبت کنید.

خودتان را برای آزمایشات احتمالی جهت تشخیص قطعی آماده کنید.

عوارض طولانی مدت سندرم تنبلی تخمدان چیست؟

چنان چه فرد مبتلا درمان نشود، در طولانی مدت ممکن است دچار عوارضی نظیر پوکی استخوان، بیماری های قلبی عروقی، سکته مغزی و ناباروری شود.

هم چنین مهم ترین عارضه روحی عدم درمان این سندرم، ابتلا به افسردگی است.

در درمان سندرم تنبلی تخمدان به چه نکاتی باید توجه شود؟

اولین گام درمان، تشخیص صحیح و به موقع این بیماری است که تاحد زیادی به زمان مراجعه فرد به پزشک مربوط می شود.

در گام بعدی، درمان علایم سندرم و پیش گیری از عوارض طولانی مدت باید انجام گیرد.

درمهم ترین فاز درمان، برای خانمی که قصد باردار شدن دارد، درمان ناباروری فرد بسیار حائز اهمیت است.

پرسش هایی نظیر این که آیا امیدی برای بارداری فرد وجود دارد، چه درمان هایی برای برگشت به باروری وجود دارد و کدام یک از این روش های درمانی زودتر به نتیجه می رسد، درواقع ناباروری، استرس، اضطراب و افسردگی ناشی از این موضوع که یک خانم نمی تواند باردار شود و مشخص نیست که دقیقا چه زمانی لازم است تا این مشکل برطرف شود، مهم ترین عارضه روحی ناشی از ابتلا به  سندرم تنبلی تخمدان است.

مطالعات بالینی نشان داده که خانم هایی که پس از به دنیا آوردن فرزند اول خود به این سندرم مبتلا شده اند، در مقایسه با آن هایی که به تازگی تشکیل زندگی داده اند و هنوز فرصت باردار شدن را تجربه نکرده اند را تجربه نکرده اند، به مراتب با مشکلات روحی کمتری دست و پنجه نرم می کنند.

امید به زندگی در خانم های نابارور به میزان زیادی کاهش می یابد.

خانمی که مبتلا به  سندرم تنبلی تخمدان است و از ناباروری ناشی از آن رنج می برد، سطح بالایی از افسردگی، سطح بسیار پایین عدم خودباوری که خود منجر به کاهش میل جنسی می شود و هم چنین ممکن است سطح بالایی از استرس را در هنگام تشخیص تجربه کند.

فرد مبتلا به این سندرم می تواند برای درمان بیماری خود علاوه بر مراجعه به پزشک متخصص زنان، ناباروری و

مشاور اختلالات ژنتیکی جهت بررسی مشکلات روحی خود از روانشناس، روانپزشک و یا مشاور در امور خانواده

کمک بگیرد.

توجه داشته باشید که هر خانمی که در این شرایط قرار می گیرد باید به خود فرصت دهد و هم چنین حمایت روحی و روانی از جانب خانواده خود را پذیرا باشد.

خانواده، به خصوص همسر فرد به عنوان نزدیک ترین فردی که می تواند درکنار همسرش حضور داشته باشد، باید به گونه ای از وی حمایت کند که فرد نابارور به هیچ وجه احساس غم، سرگشتگی، نا امیدی، افسردگی و احساس گناه نداشته باشد.

درکنار این حمایت، امید بخشی و سعی در ایجاد محیط خانوادگی شاد و عاری از هرگونه احساس سرزنش می تواند تا حد زیادی در پیش گیری از بروز عوارض روحی ناشی از این بیماری موثر واقع شود.

تغییرات در شیوه زندگی

درکنار دارودرمانی، روش های متفاوت جهت تغییر در شیوه زندگی می تواند موثر واقع شود.

استفاده از مکمل حاوی ویتامین د و کلسیم برای افزایش تراکم استخوان و پیشگیری از پوکی استخوان، رژیم غذایی حاوی فیبر و پروتئین زیاد و کربوهیدارات کم می تواند مفید باشد.

در کنار رژیم غذایی، ورزش هفتگی به صورت منظم مخصوصا ورزش در خارج از منزل،  می تواند در کاهش وزن و حفظ تراکم استخوان موثر واقع شود. ترک سیگار، دخانیات و نوشیدنی های الکلی یکی دیگر از اقدامات مثبت در این زمینه است.

باتوجه به پیچیدگی این اختلال و ابعاد گوناگون آن، کمک گرفتن از پزشکان متخصص در زمینه های مختلف و بهره گیری از خدمات ویژه توسط خود فرد و خانواده درجه اول وی مخصوصا همسر احساس می شود.

صبر و بردباری، حفظ امید به زندگی و برنامه ریزی در جهت استفاده از روش های درمانی که بیشتر خود فرد روی آن ها تاثیر گذار است، تا حد زیادی می تواند امیدبخش و کمک کننده باشد.