دانستن علایم سکته مغزی مهم است، زیرا درمان فوری می تواند زندگی فرد را نجات دهد یا احتمال بهبودی کامل را افزایش دهد. بیاموزیم که سکته های مغزی چگونه اتفاق می افتد و علایم هشدار دهنده آن چیست.

اختلال در گردش خون در مغز ممکن است منجر به سکته شود؛ اختلالی که به دو شکل اساسی رخ می دهد و هر دو به طور بالقوه تهدید کننده زندگی هستند.

علایم هشدار دهنده

گاهی سکته مغزی به تدریج ایجاد می شود.

در این موارد به احتمال زیاد یک یا چند علامت هشدار دهنده ناگهانی، مانند سردرد شدید، ضعف، بی حسی، مشکلات بینایی، گیجی، مشکل در راه رفتن یا صحبت کردن، سرگیجه و کند شدن گفتار دیده می شود.

انواع سکته مغزی

چهار نوع اصلی سکته وجود دارد: ایسکمیک، خونریزی دهنده، سکته خاموش یاsilent   و سکته گذرا یا TIA.

برخی از افراد بدون اینکه هرگز از آن مطلع شوند سکته می کنند. این سکته های به اصطلاح خاموش یا علایمی ندارند که به راحتی قابل تشخیص باشند یا فرد آنها را به خاطر نمی آورد.

اما سکته های گذرا همراه علایمی هستند، لخته ای درجریان خون به طور موقت مسیر خون را می بندد و علایمی گذرا و ناپایدار ایجاد می کند که  حداکثر یک دقیقه طول می کشد، اما در روزها وماه های آینده می تواند منجر به سکته کامل با آسیب های پایدار گردد.

سکته مغزی زمانی اتفاق می افتد که جریان خون به بخشی از مغز شما قطع شود.

بیشتر موارد ناشی از لخته یا پلاک های چربی یا آترواسکلروز (تصلب شرایین ) و هر عامل دیگری است که جریان  خون را مسدود کند.

به این موارد سکته های ایسکمیک گفته می شود. اما  حدود 13 درصد موارد سکته های مغزی ناشی از خونریزی در مغز است و به آن ها سکته های خونریزی دهنده گفته می شود.

راه های پیشگیری از سکته مغزی

برخی عوامل تاثیر گذار مثل سن، جنس، نژاد و ژنتیک قابل تغییر یا پیشگیری نیستند.

بعداز 55 سالگی ریسک سکته مغزی هر دهه دو برابر می شود.

در مردان ریسک سکته کمی بیشتر از زنان است، ولی با افزایش سن معمولا برابر می شوند.

احتمال سکته در نژاد سیاه پوست آفریقایی یا اسپانیایی تبار ها و بومیان آمریکا کمی بیشتر از سفید پوستان است.

در نژاد های آسیایی و مدیترانه ایی که بیماری مثل سلول داسی شکل دیده می شود، سکته کمی بیشتر دیده می شود.

سکته مغزی در خانواده هایی که سابقه سکته وجود داشته بیشتر دیده می شود.

اما مواردی که قابل پیشگیری هستند شامل:

1) تنظیم فشارخون وپیشگیری از فشارخون بالا.

2) پرهیز از دخانیات. در مضرات سیگار همین بس که باعث بالا رفتن تری گلیسرید خون می شود، چربی خون         خوب  یا   HDL  را کاهش می دهد، به چسبندگی و لخته پذیری خون می افزاید، احتمال کنده شدن پلاک ها را بیشتر می کند و جدار رگ های قلبی و مغزی را ضخیم و مسیر خون را باریک می کند.

3) قطع مصرف نوشیدنی های الکلی.

4) کنترل قند خون یا بیماری دیابت که معمولا همراه با اضافه وزن است. قند خون بالا هم چنین می تواند باعث افزایش فشارخون شود و در طولانی مدت به عروق آسیب زده وآنها را شکننده می کند.

5) کنترل بیماری های قلبی، مانند مشکلات ریتم قلبی (فیبریلاسیون دهلیزی) و یا مشکلات دریچه ای که می توانند لخته خون به سیستم عروقی بفرستند. تقریبا از هر چهار سکته در افراد مسن یک مورد به علت مسایل قلبی است.

6) مصرف غذاهای سالم و پیشگیری از افزایش وزن.

7) کنترل چربی خون یا پیشگیری از آترواسکلروز. تصلب شرایین عامل بیش از نیمی از سکته های مغزی است.

8) ورزش. حداقل روزی 30 دقیقه پیاده روی سریع یا ورزش های هوازی مفید است.

9) خروپف و وقفه های  تنفسی زمان خواب را جدی بگیرید.

10)داروهایی که پزشک برایتان تجویز کرده را طبق دستور مصرف کنید.

11) برخی داروها مانند هورمون هایی که در درمان گرگرفتگی و عوارض یائسگی استفاده می شود، داروهای ضد بارداری و داروهای رقیق کننده خون می توانند ریسک سکته مغزی را بیشتر کنند و باید با احتیاط و زیر نظر پزشک مصرف شوند.

12) استفاده از دارو یا متد های مختلف ریلکس کننده برای پیشگیری از استرس شدید و عصبانیت.

افرادی که عصبی هستند توانند عروق مغزی  با جدار ضخیم تر، خروجی خون باریکتر و ریسک فشار خون بالاتری داشته باشند؛ در نتیجه شانس سکته مغزی در آن ها بیشتر است.

علایم سکته مغزی

بسته به این که کدام قسمت از مغز آسیب دیده باشد، علایم  متفاوت است.

وقتی دریافت خون و اکسیژن در قسمتی از مغز متوقف می شود، آن قسمت دیگر نمی تواند کار خود را انجام دهد.

اگر این ناحیه به زبان مرتبط باشد، ممکن است فرد در صحبت کردن دچار مشکل شود. اگر ناحیه ای است که ماهیچه ها را کنترل می کند ممکن است بیمار نتواند یک دست یا یک پا را حرکت دهد.

سمت راست مغز سمت چپ بدن را کنترل می کند و برعکس. هر گونه تغییر ناگهانی که بر یک طرف بدن تأثیر می گذارد ،  هشداری برای سکته مغزی است .

علایم سکته مغزی می تواند شامل از دست دادن احساس، ضعف در بازو، پا یا حتی در یک طرف بدن، فلج ناگهانی و اختلال در گفتار باشد.

درد قفسه سینه ممکن است نشانه حمله قلبی باشد که خطرناک است و نیاز به مراقبت فوری دارد.

بی حسی در بازو یا پا یا حتی یک سمت بدن، افتادگی در یک طرف صورت، مشکلات بینایی، مانند ازدست دادن بینایی جزئی یا بینایی دوطرفه، از دست دادن تعادل و از دست دادن کنترل مثانه و روده نیز می تواند رخ دهد.

در سکته های  خونریزی دهنده (هموراژیک) بیماران معمولا از سردرد شدید و گیجی، تهوع واستفراغ، مشکلات بینایی  وترس از نور شکایت دارند.

بین 20 تا 50 درصد بیماران به دنبال سکته مغزی دچار اسپاسم و سفتی عضلات می شوند.

سکته مغزی در زنانی که میگرن با علایم بینایی به نام اورا دارند، بیشتر است. البته این سکته ها کمتر باعث ناتوانی می شوند.

با این همه پزشکان این زنان را از مصرف هورمون های استروژنی و داروهای ضد بارداری منع می کنند.

به دنبال کاهش اکسیژن خون علایم دیگری در نواحی حساس مغز بروز می کند که شامل کاهش عملکردهای ذهنی و شناختی، مانند حافظه، گفتار و زبان، تفکر، استدلال یا قضاوت است.

حتی ممکن است تغییراتی در رفتار و شخصیت فرد هم ایجاد شود.

اگرعلایم شناختی به دنبال سکته مغزی پیشرونده و شدید باشد ودر فعالیت های روزمره فرد تداخل ایجاد کند، به آنها زوال عقل یا “اختلال عمده عصبی شناختی” گفته می شود.

کاهش شناختی مربوط به سکته مغزی را معمولا دمانس عروقی یا اختلال شناختی عروقی می نامند تا آن را از سایر انواع زوال عقل متمایز کند.

در  آمریکا این دومین علت شایع زوال عقل پس از بیماری آلزایمر است. دمانس عروقی در صورت تشخیص زودرس بیماری عروقی، مانند فشار خون بالا می تواند قابل پیشگیری باشد.

خطر ابتلا به زوال عقل در افرادی که سکته کرده اند بسیار بیشتر از افرادی است که سکته نکرده اند.

تقریبا از هر 4 نفری که سکته کرده اند، یک نفر علایم زوال عقل را تجربه می کند.

دمانس عروقی معمولا در افراد مسن دیده می شود، که بیشتر از افراد جوان به بیماری های عروقی مبتلا هستند و در مردان بیشتر از زنان است.

در شماره بعد به روش های تشخیص و درمان سکته مغزی پرداخته می شود.