در شماره قبل در خصوص انواع سکته مغزی، علایم و راه های پیشگیری از آن صحبت کردیم. در این مقاله به راه های تشخیص و درمان سکته مغزی می پردازیم.

بلافاصله پس از مراجعه بیمار با علایم مشابه سکته مغزی پزشک نه تنها باید علایم را تأیید کند، بلکه باید نوع سکته مغزی، محل آن و میزان آسیب مغزی را نیز شناسایی کند.

اولین آزمایش پس از سکته مغزی به طور معمول سی تی اسکن است که می تواند نوع سکته از نظر وجود یا عدم وجود خونریزی در مغز را  نشان دهد.

درمان سکته مغزی

درمان ضد لخته که به عنوان درمان ترومبولیتیک یا ترومبولیز شناخته می شود، درمانی برای حل لخته های خطرناک در رگ های خونی، بهبود جریان خون و جلوگیری از آسیب به بافت ها و اندام ها است.

آمپول r-tPA به از بین بردن لخته در اکثر موارد سکته های مغزی ناشی از لخته کمک می کند و مانع از بروز عوارض و ناتوانی های بعدی می شود. البته این آمپول باید حداکثر در فاصله 3 تا 4 ساعت پس از شروع علایم تزریق گردد.

توانبخشی به دنبال سکته مغزی

مهمترین و اصلی ترین علت ناتوانی در بزرگسالان هم چنان سکته مغزی است، ولی بهترین راه برای مقابله با ناتوانی ها بعد از سکته مغزی اقدام به توانبخشی است.

در بازتوانی سکته مغزی تیمی از متخصصان و پزشکان با شما همکاری می کنند تا مهارت هایی را که در نتیجه سکته مغزی از دست داده اید، دوباره به دست آورید.

کارشناسان معتقدند فقط 20 تا 50 درصد از افراد به دنبال سکته مغزی دچار اسپاسم و سفتی عضلات می شوند، ولی ضعف و فلجی در بیش از 80 درصد بیماران و اغلب در یک سمت بدن  بروز می کند.

توانبخشی در بیماران سکته مغزی بلافاصله پس از تثبیت وضعیت فرد، حتی24 تا 48 ساعت پس از سکته مغزی و درمان اولیه آغاز می گردد.

پس از خروج از بیمارستان توانبخشی را در یک کلینیک سرپایی، یک مرکز پرستاری یا در خانه ادامه دهید.

در حالی که برخی از بازماندگان سکته مغزی به طور کامل بهبود می یابند، برخی دیگر همیشه  با ناتوانی درگیرند.

حرکات کششی باعث افزایش دامنه حرکتی می شود

حرکات کششی جریان خون را افزایش داده،  باعث افزایش دامنه حرکتی شده و حرکت بازوها را آسان تر می کند.

درمانگر با کشش آرام دست، بازو و شانه شما سعی می کند محدوده حرکت کامل دست را بازسازی کند. آنها هم چنین می توانند به شما نشان دهند که چگونه از دست سالم خود استفاده کنید تا به آرامی مچ دست، انگشتان و انگشت شست مشکل دار خود را به سمت مخالف بکشید.

تمریناتی که به بازسازی قدرت شما کمک می کند

تقویت ماهیچه های دست و بازو  به بهبود چنگ زدن وگرفتن و توانایی استفاده از اندام شما کمک می کند.

یک تمرین اولیه بازو شامل گرفتن بازوی ضعیف شما با بازوی قوی و حرکت دادن آن به جلو و عقب است.

برای افزایش قدرت و تحرک می توانید از توپ های فشرده و وزنه های مچ دست برای بازسازی و تقویت عضلات استفاده کنید.

درمان با تحریک الکتریکی(ES)

سکته مغزی بر توانایی مغز در ارسال پیام به اعصاب عضلات اثر منفی دارد، این می تواند حرکت و کنترل بازو و دست شما را دشوار کند.

تحریک الکتریکی با تحریک اعصاب باعث انقباض ماهیچه ها می شود و به شما در کنترل مجدد اندام، افزایش حجم ماهیچه ها و کاهش درد و اسپاسم کمک می کند.

درمان حرکتی با ایجاد محدودیت حرکت دراندام سالم

در این روش بازتوانی درمانگر از شما می خواهد که یک وسیله مهار کننده را روی بازوی سالم خود قرار دهید.

سپس از شما خواسته می شود تا حد امکان از دست و بازوی آسیب دیده خود برای انجام حرکات تکراری استفاده کنید.

تصور می شود که این نوع درمان  انعطاف پذیری و توانایی ترمیم مغز را افزایش می دهد و در بازگرداندن عملکرد دست آسیب دیده به شما کمک می کند.

مهارت های حرکتی ظریف را تمرین کنید

مهارت های حرکتی ظریف حرکات کوچک و دقیقی هستند که با دست و انگشتان انجام می دهید.

مانند رسم یک طرح با قلم، بر زدن کارت های بازی، استفاده از تخته های بازی، یا برداشتن لوبیا های کوچک و قرار دادن آنها در یک فنجان که به تقویت انگشتان کمک می کند.

مانند سایر تمرینات توانبخشی، تکرارفراوان برای کمک به بازآموزی مغز شما مهم است.

درمان اسپاستیسیتی با داروهای خوراکی یا تزریقی

درمان دارویی برای اسپاسم اغلب در کنار تمرینات بدنی و کشش استفاده می شود.

داروهای شل کننده عضلات با تاثیر گذاشتن بر سیگنال های عصبی که باعث انقباض ماهیچه ها می شوند، به کاهش اسپاسم کمک می کنند.

 این داروها عوارض جانبی، مانند خواب آلودگی و ضعف ایجاد می کنند. گاهی پزشک تزریق داروی فنول یا سم بوتولینوم را برای رفع اسپاسم تجویزمی کند.

اثرات این درمان حدود سه تا شش ماه  می کشد و عوارض جانبی آن درد، تورم، خستگی و ضعف عضلانی است.

درمان باکلوفن داخل نخاعی برای رفع اسپاسم

گزینه دیگر ممکن است درمان باکلوفن داخل نخاعی باشد. برای این منظور با جراحی یک پمپ کوچک در بدن جاگذاری می شود تا داروهای شل کننده عضلات را به مایع نخاعی تزریق کند.

زمانی که فرد دچار اسپاسم شدید شده باشد یا به داروهای خوراکی خوب جواب ندهد، این روش می تواند مفید باشد.

این پمپ از داروی باکلوفن کمتری نسبت به مصرف قرص استفاده می کند؛ بنابراین می تواند برخی از عوارض جانبی را کاهش دهد.

اما هنوز عوارض احتمالی وجود دارد. در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.

بازآموزی مهارت های زندگی  با کاردرمانی

یکی از مهمترین بخش های باز توانی شما آموزش مجدد مهارت های زندگی روزانه است، تا بتوانید به تنهایی حرکت کرده و مستقل باشید.

کار درمانگر به شما نشان می دهد که چگونه می توانید با وجود معلولیت خود کارهای روزمره را انجام دهید، برای مثال چطور لباس های خود را عوض کنید، دوش بگیرید، آشپزی کنید، اتاقتان را تمیز کنید و در صورت امکان با ماشین رانندگی کنید.

هم چنین به شما کمک می کند تا  منزل را طوری برای خود مناسب سازی کنید که رفت و آمد در خانه ایمن تر و آسان تر شود.

در بازتوانی به دنبال تعیین اهداف جدید باشید

سه ماه اول پس از سکته مغزی زمانی است که  افراد بیشترین پیشرفت را در بهبودی دارند.

اما با تلاش برای رسیدن به اهداف جدید، بهبودی بیشتر و انجام ورزش روزانه، می توانید پیشرفت را حتی سال ها بعد مشاهده کنید. تمرین مهارت های جدید به قسمت سالم مغز شما کمک می کند تا عملکردهای جدیدی را به عهده بگیرد.

دانشمندان تازه در حال درک قدرت مغز ما هستند؛ بنابراین ارزش دارد که برای رسیدن به اهداف خود تلاش کنیم.

مراقب ضربات وآسیب های ورزشی باشید

داروی رقیق کننده خون که پزشک برای جلوگیری از تشکیل لخته در قلب یا رگ های خونی تجویز کرده است می تواند از حمله قلبی و سکته جلوگیری کند.

اما از آنجا که این داروها توقف خونریزی را دشوار می کند، یک آسیب جزئی می تواند جدی شود.

از ورزش های پر خطر و سایر فعالیت هایی که احتمال آسیب دیدن در آنها وجود دارد خودداری کنید. پیاده روی، شنا یا تمرین های ایمن تر دیگری انجام دهید.

سر خود را فراموش نکنید، حتما از کلاه ایمنی استفاده کنید، حتی اگر احتمال ضربات ناچیزی وجود دارد.