عفونت کرمک چیست؟

عفونت کرمک یک بیماری روده ای است که در کودکان دبستانی بسیار شایع است.

کرمک کرم های کوچک، نازک و سوزنی شکلی هستند که گاهی در روده بزرگ و مقعد انسان زندگی می کنند و طول آنها حدود 6 تا 13 میلی متر است.

هنگام خواب کرم های ماده از روده خارج شده و به مقعد می روند و در آن ناحیه تخم گذاری می کنند.

علایم

اکثر افراد مبتلا علایمی ندارند. اما در صورت علامتدار بودن، علایم می تواند شامل موارد زیر باشد:

• خارش مقعد، به ویژه در شب؛
• خواب نا آرام؛
• خارش در ناحیه واژن، در صورت حرکت کرم های بالغ به سمت واژن؛
• احساس تحریک پذیری؛
• درد شکمی گاه به گاه.

چه کسانی در معرض عفونت کرمک هستند؟

عفونت کرمک در سراسر جهان رخ می دهد و افراد را در هر رده سنی و سطوح اجتماعی- اقتصادی تحت تأثیر قرار می دهد، اما این عفونت بیشتر در بین این دسته از افراد بروز می کند:

• کودکان در سنین مدرسه و پیش دبستانی؛
• افراد مقیم مراکز حمایتی و درمانی؛
• مراقبان افراد مبتلا به عفونت کرمک.

عفونت کرمک در محیط های خانگی و سازمانی اغلب در بیش از یک نفر بروز می کند.

راه های انتقال

کرمک از راه مدفوعی-دهانی منتقل می شود؛ یعنی تخم های کرمک از مقعد به دهان شخص، مستقیما از دست یا به طور غیر مستقیم و از طریق لباس، ملحفه، غذا یا سایر محصولات آلوده منتقل می شود.

تخم های کرمک ظرف چند ساعت پس از قرارگرفتن روی پوست اطراف مقعد بیماریزا می شوند و می توانند به مدت 2 تا 3 هفته روی لباس، ملحفه یا سایر اشیا زنده بمانند.

افراد معمولا ناخودآگاه با بلعیدن این تخم ها که روی انگشتان دست، زیر ناخن ها یا لباس و سایر اشیاء و سطوح آلوده هستند، آلوده می شوند.

علت عفونت کرمک چیست؟

پس از بلعیدن تخم های کرمک که معمولا به صورت ناخودآگاه و در اثر آلوده شدن دست ها به این تخم ها صورت می گبرد،

حدود یک ماه بعد این تخم ها در روده بالغ شده و به کرم تبدیل می شوند. کرمک های ماده برای تخم گذاری به سمت ناحیه مقعد حرکت می کنند و تخمگذاری آنها در این ناحیه باعث خارش مقعد می شود.

خاراندن باعث می شود که تخم ها به انگشتان چسبیده و زیر ناخن های قرار گیرند. تماس دست های آلوده با سطوح باعث پخش این عفونت می شود. این عفونت بسیار مسری است.

عوارض

عفونت های معمولی کرمک معمولا مشکلات جدی ایجاد نمی کنند اما در شرایط نادر هجوم شدید کرمک می تواند باعث عفونت دستگاه تناسلی زنان شود.

این انگل می تواند از ناحیه مقعد به واژن و رحم حرکت کرده و مشکلاتی، مانند التهاب واژن و التهاب پوشش داخلی رحم را ایجاد کند.

سایر عوارض نادر ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• عفونت های دستگاه ادراری؛
• کاهش وزن؛
• عفونت حفره شکمی.

عفونت کرمک چگونه تشخیص داده می شود؟

به احتمال زیاد خارش شبانه در ناحیه اطراف مقعد کودکان نشان دهنده عفونت کرمک است.

تشخیص این عفونت با دیدن کرم یا تخم های آن انجام می شود.

گاهی اوقات حدود 2 تا 3 ساعت پس از خواب می توان کرم ها را روی پوست نزدیک مقعد، لباس زیر، لباس خواب یا ملحفه  مشاهده کرد.

درمان کرمک

کرمک را می توان با داروهای تجویزی یا بدون نسخه درمان کرد. قبل از درمان مورد مشکوک به عفونت کرمک باید با پزشک مشورت کنید.

درمان شامل دو دوز دارو است که دوز دوم 2 هفته پس از دوز اول تجویز می شود.

تمام افرادی که با فرد مبتلا در تماس هستند باید هم زمان تحت درمان قرار بگیرند. عفونت مجدد می تواند به راحتی بروز کند؛ بنابراین رعایت دقیق بهداشت و شستن صحیح دست ها ضروری است (برای مثال کوتاه کردن ناخن ها، اجتناب از جویدن ناخن ها و خاراندن ناحیه اطراف مقعد).

استحمام صبحگاهی روزانه و تعویض لباس زیر به حذف تخم ها کمک بسیاری می کند.

تعویض مکرر لباس زیر، لباس خواب، حوله و ملحفه ها می تواند به کاهش عفونت، جلوگیری از عفونت مجدد و آلودگی محیطی با تخم های کرمک کمک کننده باشد.

لباس ها باید با آب داغ شسته شوند، به ویژه پس از هر نوبت درمان و بعد از هر بار استفاده، تا زمانی که عفونت برطرف شود.

پیشگیری از کرمک

تخم های کرمک می تواند 2 تا 3 هفته روی سطوح سخت، روی لباس و ملحفه ها زندگی کنند.

علاوه بر نظافت منظم خانه، برای جلوگیری از گسترش عفونت باید اقدامات زیر را انجام دهید:

• کرمک ها شب ها تخم می گذارند. صبح ناحیه مقعد خود را بشویید تا تعداد تخم ها در سطح بدنتان کاهش یابد. بهتر است در این مدت از دوش گرفتن به جای وان استفاده کنید تا احتمال آلودگی محیط کاهش یابد.
• در طول درمان و هم چنین تا 2 هفته پس از درمان نهایی، از حمام عمومی و از حوله مشترک استفاده نکنید.
• لباس زیر و ملحفه های خود را هر روز عوض کنید. این کار به حذف تخم ها کمک می کند.
• ملحفه ها، لباس خواب، لباس زیر و حوله ها را با آب داغ بشویید تا تخم های کرمک از بین بروند. لباس و ملحفه ها را با حرارت زیاد خشک کنید.
• از خاراندن ناحیه مقعدی خودداری کنید. ناخن های کودک را کوتاه کنید تا فضای کمتری برای جمع آوری تخم ها وجود داشته باشد.
• از جویدن ناخن ها خودداری کنید.
• بعد از دستشویی، تعویض پوشک و قبل از صرف غذا، دستان خود را با آب و صابون بشویید. شستن صحیح دست ها را به فرزندانتان بیاموزید.