به گزارش روابط عمومی گروه دارویی آتی فارمد در این مراسم که با استقبال گسترده پزشکان متخصص زنان در محل هتل اسپیناس پالاس برگزار شد، طی دو پنل تخصصی با سخنرانی متخصصان زنان و متخصصان مغز و اعصاب و پوست، تاثیرات و فواید HRT در یائسگی و نارسایی زودرس تخمدان، بیماری‌های پستان، مشکلات نورولوژیک، مشکلات پوست و مو در دوران یائسگی بررسی شد.

اظهارات دکتر یغمایی درباره فواید HRT در یائسگی و نارسایی زودرس تخمدان

در ابتدای این نشست که با مدیریت دکتر ساغر صالح پور، استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی برگزار شد، دکتر مینو یغمایی، استاد زنان و زایمان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به بررسی فواید HRT در یائسگی و نارسایی زودرس تخمدان پرداخت.

وی با بیان این که زنان در بازه سنی ۴۰ تا ۵۸ سال (اغلب در سن ۵۱ یا ۵۲ سال) به دوره یائسگی (Menopause)  می‌رسند، اظهار داشت: «درمان جایگزینی هورمون (HRT) از روش‌هایی است که برای تسکین علائم یائسگی استفاده می‌شود. در گذشته این نوع درمان در همه زنان یائسه به راحتی تجویز می‌شد. ولی پس از انتشار نتایج برخی تحقیقات که نشان‌دهنده احتمال بروز عوارض منفی ناشی از این روش بود، بهتر است استفاده از HRT با توجه به شرایط مراجعان به مواردی مثل گرگرفتگی شدید تا متوسط، اختلال مود و دپریشن همراه با گرگرفتگی و به خانم‌های زیر ۶۰ سال یا خانم‌هایی که کمتر از ۱۰ سال از یائسگی آن‌ها می‌گذرد، محدود شود.»

گفته‌های دکتر حسینی درباره HRT  در یائسگی و نارسایی زودرس تخمدان

دکتر مریم سادات حسینی، استاد زنان و زایمان و فلوشیپ انکولوژی زنان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز در سخنرانی خود به HRT در یائسگی و نارسایی زودرس تخمدان زنان پرداخت.

وی با اشاره به این که استفاده از HRT پس از انتشار نتایج یک مطالعه «ابتکار جهانی بهداشت زنان» در ابتدای دهه ۲۰۰۰ که حاکی از ارتباط این روش با سرطان و بیماری‌های قلبی- عروقی بود چند سالی متوقف شد، اظهار داشت: «با توجه به نتایج متفاوت برخی مطالعات بعدی و مزایای مختلفی که در خصوص استفاده از HRT  گزارش شد، به تدریج رویکرد منفی به این روش تعدیل شده و درحال حاضر اغلب کشورها با بررسی شرایط خاص خود گایدلاینی را در این زمینه تدوین کرده‌اند.»

حسینی با اشاره به این که چنین گایدلاینی در کشور ما وجود ندارد، اظهار داشت: «احتمال بروز هیپرپلازی و سرطان آندومتر با استروژن درمانی (HRT) افزایش می‌یابد که البته میزان این خطر  بسته به مدت و دوز هورمون درمانی متفاوت است. مثلا یک مطالعه نشان داده مصرف دوزهای پایین  استروژن (استروژن‌های استری شده 0.3 میلی گرم روزانه) به مدت دو سال باعث افزایش بروز هیپرپلازی آندومتر نمی‌شود. در حالی که مصرف دوزهای بالاتر (0.625 و 1.25 میلی گرم) با نرخ بالاتر بروز این بیماری (به ترتیب 28 و 53 درصد) همراه است. همچنین هنگامی که دوز پایین (0.3 میلی گرم در روز استروژن کونژوگه کوئیلین) برای بیش از هشت سال داده می‌شد، خطر ابتلا به سرطان آندومتر 9 برابر افزایش می‌یابد. به نظر می‌رسد دوزهای معادل استروژن ترانس درمال و خوراکی هم اثرات مشابهی بر اندومتر دارند.»

وی افزود: «مطالعات نشان داده میزان تاثیر HRT در افزایش خطر بروز سرطان پستان مشابه سایر عوامل خطر  مرتبط با سبک زندگی زنان پس از یائسگی (مانند چاقی و مصرف الکل) است.»

حسینی در زمینه ارتباط روش جایگزینی هورمون با خطر بروز سرطان تخمدان هم گفت: «تاثیر HRT بر احتمال ابتلا به این سرطان حتی در مطالعه معروف موسسه سلامت زنان هم بسیار پایین گزارش شده است؛ لذا نباید خانم‌های یائسه‌ای که از HRT سود می‌برند را از ترس ابتلا به سرطان تخمدان از این درمان محروم کرد. در مورد سرطان کولورکتال هم HRT نه تنها ریسک ابتلا را بالا نمی‌برد، بلکه حتی خطر بروز این سرطان را کاهش می‌دهد.»

حسینی در پایان، این گونه نتیجه گرفت که در مجموع HRT تاثیر چندانی در بروز سرطان ندارد.

بیانات دکتر نفیسی در رابطه با ارتباط HRT با بیماری‌های پستان

سخنران بعدی پنل اول نشست، دکتر ناهید نفیسی، دانشیار و فلوشیپ جراحی پستان دانشگاه علوم پزشکی ایران و رئیس انجمن جراحان پستان بود که به بررسی ارتباط HRT با بیماری‌های پستان پرداخت.

وی با اشاره به علائم و مشکلات فراوان متعاقب یائسگی از جمله اختلال در عملکرد جنسی که شکایت اصلی بسیاری از خانم‌ها در این دوره است اظهار داشت: «نباید فراموش کرد که مصرف سیگار، قلیان و الکل- که متأسفانه مصرف آن روز به روز در بین بخشی از خانم‌ها در حال افزایش است- به مراتب بیشتر از HRT ریسک ابتلا به سرطان پستان را افزایش می‌دهند. البته HRT به تنهایی با استروژن، تاثیری در بروز این سرطان ندارد و HRT با استروژن و پروژسترون است که مقداری خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می‌دهد. البته این تاثیر به محض متوقف کردن HRT از بین می‌رود.»

وی خاطرنشان کرد: «این موضوع متعاقباً با مطالعه و متاآنالیز بزرگ ابتکار جهانی سلامت زنان (WHI) تأیید شد‌ که استفاده از HRT هیچ تاثیری بر تعداد کل کیس‌ها، تعداد کل موارد سرطان یا میزان مرگ‌ومیر ناشی از سرطان پستان ندارد. لذا در خانم‌هایی که ریسک فاکتور جدی‌ دیگری ندارند، نباید از ترس بروز  سرطان پستان از HRT  در موارد ضروری صرف نظر کرد.»

نفیسی در ادامه در خصوص تاثیر HRT در بروز تغییرات خوش خیم پستان (Benign breast change) گفت: «در دوره یائسگی، تولید استروژن و پروژسترون در تخمدان‌ها متوقف می‌شود که باعث تغییراتی در بافت پستان خواهد شد.

تغییرات فیبروکیستیک- مثل ایجاد توده، درد یا حساسیت در پستان- هم اغلب به وسیله هورمون‌ها هدایت می‌شوند که کاهش سطح استروژن می‌تواند به رفع یا کاهش برخی از این علائم منجر شود.»

وی در بخش دیگری از سخنرانی خود در خصوص تاثیر «جیناتی» داروی HRT تولیدی اکتوورکو در بروز سرطان گفت: «این دارو به صورت واژینال مصرف می‌شود که طبق مطالعات، استروژن کمی که به این روش وارد بدن خواهد شد و نسبت به هورمون خوراکی یا سیستمی تاثیر چندانی بر میزان خطر ابتلا به سرطان ندارد.»

نفیسی در پایان درباره امکان استفاده از HRT پس از بروز سرطان گفت: «برای رفع عوارض یائسگی در افرادی که سرطان داشته‌اند، مجاز به انجام HRT سیستمیک نیستیم و در صورتی که به دلیل شدت عوارض و موثر نبودن سایر روش‌ها، استفاده از HRT در بیمار ضروری باشد، درمان جایگزین هورمونی باید ترجیحا به صورت واژینال انجام شود.»

اظهارات دکتر کسمائی در مورد تاثیرات مثبت HRT برای تسکین عوارض نورولوژیک یائستگی

پنل دوم نشست که به بررسی تاثیرات مثبت HRT در تسکین عوارض نورولوژیک و پوستی یائسگی اختصاص داشت، با سخنرانی دکتر حسین دلاور کسمائی، متخصص مغز و اعصاب و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی آغاز شد.

وی با اشاره به این که بخشی از عوارض یائسگی که استفاده از HRT را ایجاب می‌کند، نورولوژیک هستند، گفت:  «دپریشن، اختلالات مود و مشکلات خلق و خو از شایع‌ترین این عوارض هستند. در مورد برخی بیماری‌ها مثل آلزایمر که ۶۵ درصد موارد آن در خانم‌ها بروز می‌کند این ایده مطرح است که شاید کاهش هورمون‌ها در دوره یائسگی در بروز این قبیل بیماری‌ها موثرند.»

دلاور با بیان اینکه مطالعات مختلف انجام شده در این خصوص بعضا نتایج کاملا متفاوتی داشته‌اند اظهار داشت:  «مطالعه WHIMS که با استفاده از روش HRT در افراد کاندیدای آلزایمر انجام شد، نشان داد که استفاده از این روش می‌تواند خطر بروز آلزایمر را افزایش دهد ولی مطالعه دیگری با عنوان MIRAGE که بر روی جمعیتی جوان‌تر انجام شد نشان داد که HRT می‌تواند خطر بروز آلزایمر در این گروه را کاهش دهد.»

وی خاطرنشان کرد: «البته مطالعات دیگری هم وجود دارند که نشان می‌دهد حتی در گروه  جوان‌ترها هم در صورت انجام HRT احتمال بروز آلزایمر بیشتر می‌شود. با این حال آخرین مطالعه گسترده در این خصوص که در سال ۲۰۲۳ منتشر شده نشان دهنده تاثیر مثبت HRT در جلوگیری از بروز آلزایمر در جوان‌ها و افرادی است که به تازگی یائسه شده‌اند.»

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در عین حال یادآور شد که HRT قرار نیست در خانم‌هایی که به دلیل مشکلاتی مثل دپریشن یا اختلالات خواب و موارد مشابه به پزشک مراجعه می‌کنند تجویز شود و تنها در مواردی که فرد با مشکلات جدی مثل «مه مغزی» مواجه باشد، کاندیدای HRT می‌شود.

صبحت‌های دکتر محمودی در رابطه با فواید HRT در کاهش عوارض یائسگی بر پوست و مو

دکتر حمیدرضا محمودی، متخصص درماتولوژی و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران به عنوان سخنرانی بعدی این نشست به بررسی فواید HRT در کاهش عوارض یائسگی بر پوست و مو پرداخت.

وی با بیان این که با توجه به وجود گیرنده‌های استروژن در اکثر سلول‌های پوست، قطعا هرگونه تغییر در میزان این هورمون بر پوست هم تاثیر دارد گفت: «معمولا کمتر خانمی برای رفع مشکلات پوستی یائسگی از روش جایگزینی هورمون استفاده می‌کند ولی به هر حال افرادی که به دلیل عوارض جدی‌تر یائسگی از این شیوه درمانی استفاده کرده‌اند، تاثیر مثبت HRT خصوصا استروژن را در کاهش مشکلات پوست و مو و افزایش لطافت و سفتی و کاهش خشکی پوست خود مشاهده کرده‌اند. همچنین HRT باعث تسریع بهبود زخم می‌شود.»

 محمودی با اشاره به این که طبق برخی تحقیقات، مصرف موضعی استروژن هم اثرات مثبتی بر پوست دارد گفت: «این یافته باعث شده که در برخی محصولات آرایشی هم از استروئیدهای گیاهی مثل Resveratrol برای کاهش تاثیرات پیری بر پوست استفاده شود.»

وی در ادامه به تغییرات مو مثل کم پشت شدن و شکننده شدن موهای سر در دوره یائسگی اشاره کرد و گفت:  «خوشبختانه مشکل ریزش مو در خانم‌ها با روش‌های مختلف که موثرترین آن مصرف ماینوکسیدیل خوراکی با دوز ۱.۲۵ تا ۲ میلی گرم است، تا حد زیادی کاهش می‌یابد. عارضه پرمویی یا هیرسوتیسم نیز که تقریبا در نیمی از خانم‌ها در دوره یائسگی با آن مواجه می‌شوند، درمان‌های موثری مثل لیزر دارد.»

محمودی خاطرنشان کرد: HRT در کاهش آکنه‌ها و عارضه پسوریازیس نیز که معمولا بعد از یائسگی تشدید می‌شود، موثر است.

بیانات دکتر دهناد و معرفی داروهای جیناتی (Gynati) و پریکوئین (Perquin)شرکت آتی فارمد

سخنران پایانی این نشست، دکتر شهرزاد دهناد، مدیکال ادوایزر لاین زنان داروسازی آتی فارمد- از شرکت‌های گروه دارویی اکتوور- بود که به معرفی داروهای جیناتی (Gynati) و پریکوئین (Perquin) تولیدی این شرکت پرداخت.

وی با بیان اینکه سالانه ۲۵ میلیون زن در دنیا وارد دوره یائسگی می‌شوند گفت: «در نیمی از جمعیت خانم‌ها زندگی جنسی  فرد تحت تاثیر عوارض یائسگی قرار می‌گیرد. ۴۵ درصد زنان یائسه در آمریکا از تاثیر منفی عوارض این دوره در کار و ۳۳ درصد آنها از تاثیرات منفی این عوارض بر موقعیت اجتماعی خود شکایت دارند. از سوی دیگر ۳۲ درصد خانم‌های یائسه احساس می‌کنند که دیگر معاشر خوبی نیستند.»

دهناد خاطرنشان کرد: «با وجود تاثیرات عمیق یائسگی بر زندگی زنان متاسفانه بیش از نیمی از خانم‌ها از علائم یائسگی اطلاع ندارند و ۴۰ درصد آنها به پزشک مراجعه نمی‌کنند. این در حالی است که در مورد گرگرفتگی که در ۸۰ درصد خانم‌های یائسه بروز می‌کند، نیمی از مبتلایان به این عارضه که به موارد متوسط تا شدید گرگرفتگی دچار شده‌اند، نیازمند مداخله درمانی هستند.»

به گفته وی، عارضه گرگرفتگی که از شایع‌ترین علائم وازوموتور یائسگی است، در صورت عدم درمان موثر، گاه تا ۲۰ سال فرد را درگیر می‌کند.

دهناد با بیان اینکه خط اول درمان علائم وازوموتور یائسگی مانند گرگرفتگی و تعریق شبانه، هورمون درمانی است، اظهار داشت: «HRT، موثرترین و در عین حال، ساده‌ترین درمان هورمونی علایم یائسگی است که در راستای تسهیل دسترسی خانم‌های ایرانی به داروهای لازم HRT گروه دارویی اکتوور نسبت به تولید قرص خوراکی پریکوئین (PREQUIN) حاوی استروژن کونژوگه در سه دوز  ۰.۳، ۰.۶۲۵ و ۱.۲۵ میلی‌گرم و قرص واژینال جیناتی (Gynati) حاوی ۱۰ میکروگرم هورمون جنسی «استرادیول»– از گروه هورمون‌های استروژن– اقدام کرده است.»

وی تصریح کرد: «درمان با قرص پریکوئین باید از کمترین دوز این دارو (۰.۳ میلی گرم) آغاز شود که این دوز دارو را در ایران نداشتیم و برای اولین بار توسط شرکت آتی فارمد تولید شده است. این دارو طبق گایدلاین‌های معتبر در پیشگیری از پوکی استخوان که در خانم‌هایی با کمبود پروژسترون بروز می کند، موثر است. این دارو همچنین در درمان نارسایی اولیه تخمدان (POI) استفاده می‌شود.»

دهناد در خصوص موارد مصرف قرص واژینال جیناتی نیز گفت:

«براساس آخرین آپدیت گایدلاین‌ها، خط اول درمان هورمونی سندرم تناسلی ادراری یائسگی (GSM)، استفاده از استروژن واژینال با دوز پایین است که بدین منظور می‌توان از قرص واژینال جیناتی به عنوان داروی حاوی پایین‌ترین دوز  هورمونی موجود در بازار دارویی ایران و جهان استفاده کرد.»

نشست تخصصی تاثیرات HRT با ارائه و بررسی چند کیس مبتلا به بیماری‌های زنان پایان یافت.