(دکتر مریم شریف بورد تخصصی داروسازی بالینی)

اختلالات اضطرابی از شایع ترین اختلالات روانی در جهان می ­باشد. در سال 2019  تعداد افراد مبتلا بالغ بر 301 میلیون نفر تخمین زده شده است. زنان بیشتر از مردان به آن مبتلا می­ شوند و غالباً شروع علائم از دوران کودکی یا نوجوانی است.

همه ما در طول زندگی به دلایل مختلف احساس اضطراب می­ کنیم، اما افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی اغلب ترس و نگرانی شدید و بیش از حد را تجربه می­ کنند.

این احساس معمولاً با تنش فیزیکی و سایر علائم رفتاری و شناختی همراه است. کنترل علائم بسیار دشوار بوده و در موارد شدید اضطراب، در فعالیت های روزانه تداخل ایجاد می شود و می تواند زندگی خانوادگی، اجتماعی، مدرسه یا کاری فرد را مختل کند.

اختلالات اضطرابی خطر ابتلا به افسردگی، مصرف مواد و هم چنین خطر افکار و رفتارهای خودکشی را افزایش می دهد؛ به همین جهت شناخت و درمان به موقع آن بسیار حائز اهمیت است.

باوجود روش های درمان‌ بسیار مؤثر برای اختلالات اضطرابی، متاسفانه از هر4 فرد نیازمند به درمان، تنها 1 نفر تحت درمان قرار می گیرد.

از جمله دلایل آن می ­توان به عدم آگاهی از علائم بیماری و قابل درمان بودن آنها، عدم سرمایه گذاری در خدمات بهداشت روان، فقدان دسترسی به متخصصین و نگرانی از واکنش اطرافیان و انگ اجتماعی اشاره کرد.

علائم اختلالات اضطرابی

افراد مبتلا به اختلال اضطرابی ممکن است ترس یا نگرانی بیش از حد در مورد یک موقعیت خاص یا در طیف گسترده ای از موقعیت­های روزمره را تجربه کنند و از حضور در آن موقعیت ­ها اجتناب کنند. علائم معمولاً در یک دوره طولانی (حداقل چند ماه) ادامه دارد.

سایر علائم شامل:

• اختلال در تمرکز یا تصمیم گیری؛
• احساس تحریک پذیری، تنش یا بی قراری؛
• احساس تهوع یا ناراحتی گوارشی؛
• احساس تپش قلب؛
• عرق کردن، لرزش؛
• اختلال خواب؛
• داشتن احساس خطر قریب الوقوع، وحشت یا عذاب.

انواع شایع اختلالات اضطرابی

• اختلال اضطراب فراگیر (نگرانی مداوم و بیش از حد در رویدادهای روزانه)؛
• اختلال پنیک (حمله­های اضطرابی)؛
• اختلال اضطراب اجتماعی (سطوح بالای نگرانی در موقعیت اجتماعی که ممکن است باعث احساس تحقیر، خجالت یا طرد شدن شود)؛
• آگورافوبیا (نگرانی بیش از حد در شرایطی که ممکن است باعث وحشت یا احساس به دام افتادن و درماندگی شود)؛
• اختلال اضطراب جدایی (نگرانی بیش از حد نسبت به جدایی از افرادی که پیوند عاطفی عمیقی وجود دارد)؛
• فوبیاهای خاص (ترس شدید و غیرمنطقی از موقعیت­های خاص که منجر به رفتار اجتنابی می­شود)؛

افراد ممکن است همزمان بیش از یک اختلال اضطرابی را تجربه کنند.

عوامل موثر

اختلالات اضطرابی، مانند سایر شرایط سلامت روان ناشی از تعامل پیچیده عوامل اجتماعی، روانی و بیولوژیکی است. همه افراد ممکن است به اختلال اضطرابی مبتلا شوند، اما افرادی که  سوء مصرف مواد، فقدان شدید یا سایر تجربیات نامطلوب زندگی را داشته اند، در خطر بیشتری برای ابتلا هستند.

اختلالات اضطرابی ارتباط نزدیکی با سلامت جسمانی دارند و با عوامل خطر شناخته شده در سایر بیماری­ ها مانند بیماری­ های قلبی عروقی مرتبط هستند.

تشخیص و درمان

مداخلات روانشناختی، اساس درمان برای اختلالات اضطرابی هستند و عمدتاً به گفتگو درمانی با متخصصان اشاره دارند. این مداخلات می‌تواند به افراد کمک کند تا روش‌های جدید تفکر، مقابله یا ارتباط با اضطراب خود، دیگران یا جهان را بیاموزند. علاوه بر این، یادگیری مهارت مدیریت استرس و …، می ­تواند به کاهش علائم اختلالات اضطرابی کمک کند.

داروهای ضد افسردگی در درمان افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی مفید می ­باشند، که برحسب صلاحدید پزشک تجویز می­ شوند.

راه های پیشگیری و کاهش اضطراب

• اجتناب از مصرف الکل؛
• ورزش منظم؛
• رژیم غذایی سلام و خواب منظم؛
• استفاده از تکنیک­ های آرام سازی و مدیتیشن.