صرع نوعی اختلال عصبی است که میلیون‌ها نفر در سراسر جهان را تحت ‌تأثیر قرار داده است. هدف از در نظر گرفتن این مناسبت حمایت از افراد مبتلا به صرع و خانواده‌هایشان است. در رابطه با بیماری صرع چه می‌دانید؟ چگونه هر یک از ما می‌توانیم به افراد مبتلا به این بیماری کمک کنیم؟ برای اطلاع از پاسخ این سؤالات، ادامه مطلب را از دست ندهید.

کمی بیشتر با بیماری صرع آشنا شویم

صرع یک بیماری مزمن غیرواگیر مغزی است که حدود 50 میلیون نفر در سراسر جهان به آن مبتلا هستند. این بیماری با تشنج‌های مکرر مشخص می‌شود که شامل حملات کوتاهی از حرکات غیرارادی بوده و ممکن است بخشی از بدن (جزئی) یا کل بدن (جنرالیزه) را درگیر کند. حملات صرع گاهی با از دست دادن هوشیاری و عدم توانایی کنترل مدفوع و ادرار همراه هستند.

تعدد این حملات بین یک‌بار در سال تا چند بار در روز متغیر است. اما باید بدانید که یک تشنج به معنی ابتلا به بیماری صرع نیست (بیش از 10% مردم در سراسر جهان در طول زندگی خود یک‌بار تشنج را تجربه می‌کنند).

جالب است بدانید صرع یکی از قدیمی‌ترین بیماری‌های شناخته شده در جهان است که نشانه‌هایی از آن به 4000 سال قبل از میلاد نیز می‌رسد. ترس، تبعیض و انگ‌های اجتماعی قرن‌هاست که افراد مبتلا به این بیماری را درگیر کرده است. همین موضوع کیفیت زندگی افراد مبتلا به این بیماری را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.

چه عواملی باعث بروز صرع می‌شود؟

گاهی ابتلا به بیماری صرع هیچ دلیل واضحی ندارد و ناشی از یک بیماری خاص نیست. ممکن است یک عامل ژنتیکی باعث بروز این عارضه شود. این نوع صرع به‌ عنوان صرع نهانزاد (Idiopathic) شناخته می‌شود.

اما در مورد سایر افراد، صرع ممکن است نشانه یک بیماری باشد. عوامل مختلفی ممکن است باعث بروز صرع شوند که عبارتند از:

• صدمه به سر
• عفونت‌هایی مانند مننژیت
• تومورهای مغزی
• خونریزی‌های مغزی
• سکته‌های مغزی
• آسیب دیدگی هنگام تولد
• مشکلات رشد مغز در دوران کودکی

این نوع صرع به‌عنوان صرع ثانویه یا صرع علامت­دار شناخته می‌شود.

علائم ابتلا به بیماری صرع کدامند؟

علائم بیماری صرع با توجه به اینکه اختلال از کدام قسمت مغز شروع می‌شود و تا چه اندازه گسترش می‌یابد، متغیر است. علائم موقت این بیماری می‌تواند شامل از دست دادن هوشیاری، اختلالات حرکتی، حسی (شامل بینایی، شنوایی و چشایی)، خلق و خو و سایر عملکردهای شناختی باشد.

افراد مبتلا به بیماری صرع معمولاً مشکلات جسمی بیشتری (مانند شکستگی و کبودی ناشی از صدمات تشنج) و همچنین بیماری­های روان مانند اضطراب و افسردگی را تجربه می‌کنند. خطر مرگ زودرس در افراد مبتلا به صرع، سه برابر بیشتر از مردم عادی است.

با توجه به اینکه کدام قسمت مغز درگیر شده ‌است، تشنج ممکن است افراد را به‌شکل‌های مختلف تحت ‌تأثیر قرار دهد. چند مورد از علائم احتمالی تشنج عبارتند از:

• حرکات، پرش‌ها و لرزش‌های غیرقابل کنترل که تحت‌عنوان «حمله» شناخته می‌شود
• از دست دادن هوشیاری و خیره شدن به فضا
• سفت شدن بدن
• احساسات عجیب در شکم، بویایی یا چشایی غیرمعمول و احساس گزگز در دست‌ها و پاها
• افتادن ناگهانی

گاهی ممکن است فرد مبتلا به صرع بیهوش شود و چیزی از اتفاقات به یاد نیاورد

بخش قابل توجهی از علل مرگ و میر مرتبط با صرع مانند افتادن، غرق شدن، سوختگی و تشنج‌های طولانی‌مدت، به ‌ویژه در کشورهای با درآمد کم و متوسط قابل پیشگیری هستند.

کمک‌های اولیه هنگام بروز تشنج تونیک کلونیک

تشنج تونیک کلونیک زمانی رخ می‌دهد که یک فرد با حالت تشنج (حرکات پرشی یا لرزشی) به زمین می‌افتد و هوشیاری خود را از دست می‌دهد. در صورتی که فردی در اطراف شما دچار تشنج شد، موارد زیر را برای مراقبت از افراد مبتلا به صرع در نظر بگیرید:

• از آنها در برابر آسیب محافظت کنید: هر گونه اشیای خطرناک را از اطراف آنها دور کنید و زیر سر این افراد بالشتک قرار دهید.
• در هنگام تشنج، بیماران را مهار نکنید و جز در موارد ضروری سعی نکنید آنها را جابه‌جا کنید.
• چیزی در دهان این افراد قرار ندهید.
• به آنها اطمینان خاطر بدهید: آرام باشید و تا زمانی که بیمار به هوش بیاید، کنار او بمانید.
• هنگامی که تشنج متوقف شد، سر فرد را به یک طرف بچرخانید تا مطمئن شوید مسیر تنفسی او باز باشد.
• اگر فرد از عینک استفاده می‌کند، آن را از روی چشمانش بردارید.

به‌جز در موارد زیر، معمولاً نیازی نیست که با اورژانس تماس بگیرید:

• اگر که تشنج بعد از 5 دقیقه متوقف نشود.
• در صورتی که بدون بهبودی تشنج قبلی، بیمار یک تشنج دیگر را تجربه کند.
• در صورتی که فرد بیمار، مجروح شده باشد، مشکلات تنفسی داشته ‌باشد یا به هر دلیل دیگری نیاز به مراقبت‌های فوری پزشکی داشته ‌باشد.

وظیفه هر یک از ما در روز جهانی صرع چیست؟

روز جهانی صرع فرصت خوبی برای حمایت از بیماران مبتلا به صرع و کمک به آگاهی‌بخشی جامعه است. هر یک از ما می‌توانیم به‌روش‌های مختلفی نقش خود را در این روز جهانی ایفا کنیم:

آگاهی‌بخشی: ما می‌توانیم اطلاعات مربوط به بیماری صرع را در شبکه‌های اجتماعی، وبلاگ‌ها یا با دوستان و آشنایان خود در میان بگذاریم. به یکدیگر در مورد بیماری صرع، علل بروز آن و نحوه کمک به بیماران اطلاع رسانی کنیم تا در صورت مشاهده تشنج، دستپاچه نشویم و نقشی مؤثر داشته‌ باشیم.

اطلاع رسانی با استفاده از رنگ بنفش: بنفش، رنگی است که برای اطلاع رسانی در مورد بیماری صرع در نظر گرفته شده ‌است. در روز جهانی صرع می‌توانیم با پوشیدن لباس یا استفاده از روبان‌های بنفش به آگاهی‌بخشی دیگران کمک کنیم.

سازماندهی یا شرکت در رویدادها: کارگاه‌ها یا سمینارهایی برای اطلاع رسانی صرع در نظر بگیرید. این رویدادها فرصتی مناسب برای یادگیری بیشتر، ارتباط با دیگر افراد و نشان دادن همبستگی ما با افراد مبتلا به صرع است.

جمع آوری کمک‌های مالی: مشارکت در فعالیت‌های جمع آوری کمک‌های مالی یا کمک به سازمان‌هایی که در زمینه حمایت از بیماران مبتلا به صرع فعالیت دارند، از دیگر اقداماتی است که می‌توانیم در روز جهانی صرع انجام دهیم.