روز جهانی اهدای خون
روز جهانی اهدای خون هر ساله در ۱۴ ژوئن (24 خردادماه) جشن گرفته می‌شود. هدف از این روز، افزایش آگاهی عمومی درباره اهمیت اهدای خون و تقدیر از اهداکنندگان خون است.
در سال ۲۰۰۴، سازمان بهداشت جهانی (WHO) به همراه فدراسیون بین‌المللی جمعیت‌های صلیب سرخ و هلال‌احمر، روز جهانی اهدای خون را به‌منظور تقدیر از داوطلبان اهداکننده خون و تشویق بیشتر افراد به این کار انسانی بنیان نهادند. اهدای خون نقش حیاتی در نجات جان انسان‌ها ایفا می‌کند و در شرایط اضطراری، جراحی‌ها و درمان بیماری‌های خاص اهمیت بسزایی دارد.
اهداف روز جهانی اهدای خون
هدف اصلی این روز، تشویق افراد به اهدای خون منظم و داوطلبانه است. اهدای خون منظم به حفظ ذخایر خون کافی و مطمئن برای شرایط اضطراری کمک می‌کند.
این روز فرصتی است برای بالا بردن آگاهی عمومی درباره نیاز به خون و قدردانی و تشکر از اهداکنندگان خون به خاطر نقش مهمی که در نجات جان انسان‌ها ایفا می‌کنند.
فواید اهدای خون برای اهدا کننده
اهدای خون علاوه بر کمک به نجات جان بیماران و افرادی که به خون نیاز دارند، تأثیر خوبی برای خود اهدا کننده نیز دارد.
این موارد در کنار کمک به دیگران، می‌تواند انگیزه‌ای برای افراد باشد تا به طور منظم در این فعالیت شرکت کنند و از مزایای آن بهره‌مند شوند. برخی از فواید خون عبارت‌اند از:
- بررسی سلامتی: قبل از اهدای خون، معمولاً آزمایش‌های اولیه‌ای انجام می‌شود که متخصصان وضعیت کلی سلامتی فرد را ارزیابی کنند. این آزمایش‌ها ممکن است مشکلاتی مانند کم‌خونی، عفونت‌ها یا سایر اختلالات را نشان دهند.
- کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی: تحقیقات نشان داده‌اند که اهدای منظم خون می‌تواند سطح آهن بدن را کاهش دهد. سطح بالای آهن می‌تواند منجر به افزایش خطر بیماری‌های قلبی شود؛ بنابراین کاهش آن به سلامت قلب کمک می‌کند.
- تحریک تولید سلول‌های خونی جدید: پس از اهدای خون، بدن شروع به تولید سلول‌های خونی جدید می‌کند تا جایگزین سلول‌های از دست رفته شود. این فرایند می‌تواند به بازسازی و نوسازی سیستم خونی بدن کمک کند.
- کاهش خطر سرطان: مطالعات نشان داده‌اند که اهدای خون منظم می‌تواند خطر برخی از انواع سرطان، به‌ویژه سرطان‌های مرتبط با سطح بالای آهن بدن مانند سرطان کبد، ریه و روده بزرگ را کاهش دهد.
- بهبود جریان خون: اهدای خون می‌تواند به کاهش غلظت خون و بهبود جریان خون کمک کند که خطر لخته‌های خونی را کاهش می‌دهد.
- احساس رضایت و خشنودی: اهدای خون یک عمل خیرخواهانه است که می‌تواند به احساس رضایت و خشنودی فرد کمک کند؛ زیرا می‌داند که با این کار خود به نجات جان دیگران کمک کرده است.
نکات مهم قبل از اهدای خون
قبل از اهدای خون، رعایت برخی نکات می‌تواند به شما کمک کند تا این فرایند را با اطمینان و سلامت بیشتری انجام دهید. توجه به این توصیه‌ها نه‌تنها می‌تواند از بروز مشکلات حین اهدای خون جلوگیری کند، بلکه به تسریع بهبودی پس از اهدای خون نیز کمک می‌کند. در ادامه، مهم‌ترین نکاتی که باید قبل از اهدای خون به آنها توجه کنید آورده شده است.
- نوشیدن آب زیاد: این کار باعث می‌شود بدن حجم کافی آب را داشته باشد و رگ‌ها راحت‌تر پیدا شوند. همچنین از احساس سبک شدن سر و گیجی پس از اهدا جلوگیری می‌کند.
- خوردن صبحانه یا میان‌وعده: خوردن وعده‌های غذایی سبک کمک می‌کند تا در طول روز احساس بهتر و انرژی بیشتری داشته باشید.
- ورزش‌کردن: قبل از اهدای خون می‌توانید ورزش کنید؛ اما بعد از آن ورزش‌کردن توصیه نمی‌شود. رفتن به باشگاه قبل از اهدای خون مشکلی ندارد؛ اما بعد از آن چندان مناسب نیست.
- مصرف قرص آهن: صلیب سرخ آمریکا توصیه می‌کند که افرادی که به طور منظم خون اهدا می‌کنند، مکمل آهن یا مولتی ویتامین حاوی آهن مصرف کنند.
- رعایت فاصله زمانی: بین دو اهدای خون، حتماً فاصله 8 هفته‌ای را رعایت کنید.
- رژیم غذایی مناسب: از یک رژیم غذایی غنی از آهن پیروی کرده و از مصرف وعده‌های غذایی پرچرب خودداری کنید
- پرهیز از مصرف آسپیرین: اگر قصد اهدای پلاکت را دارید، حداقل 2 روز قبل از اهدای خون آسپیرین مصرف نکنید. البته این موضوع باید حتما با اجازه و صلاحدید پزشک شما باشد.
نکات مهم بعد از اهدای خون
بعد از اهدای خون، مراقبت‌های لازم می‌تواند به شما کمک کند تا سریع‌تر به حالت عادی بازگردید و از ایجاد عوارض احتمالی جلوگیری کنید. رعایت این نکات می‌تواند به بهبود سریع‌تر و حفظ سلامت عمومی شما کمک کند. در ادامه، مهم‌ترین توصیه‌هایی که باید بعد از اهدای خون به آنها توجه کنید آورده شده است.
نوشیدن مایعات اضافی: برای یک روز کامل پس از اهدای خون، مایعات بیشتری مصرف کنید.
پرهیز از مصرف الکل: تا 24 ساعت پس از اهدای خون، از مصرف الکل خودداری کنید.
اجتناب از ورزش: تا روز بعد از اهدای خون، از ورزش‌کردن یا انجام فعالیت بدنی شدید خودداری کنید.
استراحت در صورت احساس ناراحتی: برخی افراد ممکن است پس از اهدای خون احساس تهوع، سبکی سر یا سرگیجه داشته باشند. در این صورت، دراز بکشید و پاهای خود را بالا نگه دارید تا احساس بهتری داشته باشید.
مراقبت از محل سوزن: ممکن است در محل سوزن مقداری خونریزی رخ دهد. با اعمال فشار و بالا نگه‌داشتن بازو برای چند دقیقه، معمولاً خونریزی متوقف می‌شود؛ اما ممکن است کمی کبودی ایجاد شود.
بهترین زمان برای اهدای خون
بهترین زمان برای اهدای خون صبح‌ها پس از خوردن یک صبحانه کامل یا عصرها پس از استراحت و مصرف میان‌وعده است. از سوی دیگر، زمانی که استراحت کافی نداشته‌اید یا غذای مناسب و مایعات مصرف نکرده‌اید، بدترین زمان برای اهدای خون محسوب می‌شود.
روز جهانی اهدای خون، نشانه‌ای از همبستگی
اهدای خون نه‌تنها جان بیماران نیازمند را نجات می‌دهد، بلکه نشانه‌ای از همبستگی و انسان‌دوستی در جامعه است.
با توجه به نیاز مداوم به خون در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی، افزایش آگاهی عمومی و تشویق مردم به اهدای منظم خون بسیار حیاتی است. روز جهانی اهدای خون یادآور مسئولیت اجتماعی ما در قبال یکدیگر و فرصتی برای تقدیر از اهداکنندگان خون است.
سوالات متداول
- چه کسانی نمی‌توانند خون اهدا کنند؟
افرادی که نمی‌توانند خون اهدا کنند شامل کسانی هستند که در سه ماه گذشته از داروهای تزریقی یا مواد غیرتجویزی استفاده کرده‌اند، دارای کمبود مادرزادی فاکتورهای انعقادی یا بیماری‌هایی مانند هموفیلی، کم‌خونی داسی شکل، تالاسمی ماژور، بدخیمی‌های خونی و لنفوم هستند، آزمایش HIV مثبت دارند، مشکوک به اعتیاد به الکل یا مواد مخدر هستند، یا در دو سال گذشته به بیماری‌هایی نظیر شاگاس، بروسلوز، لیشمانیاز، بابزیوز، تب زرد، توکسوپلاسما یا تب مالت مبتلا بوده‌اند.
- آیا افراد کم‌خون می‌توانند خون اهدا کنند؟
افراد با کمبود خون (آنمی)، ممکن است نتوانند خون اهدا کنند. چون افراد با کمبود خون نیاز دارند تا میزان هموگلوبین در خونشان به سطح مطلوب برسد تا از نظر پزشکی قادر به اهدای خون باشند.
- بهترین زمان برای اهدای خون چه ساعتی از روز است؟
بهترین زمان برای اهدای خون، صبح‌ها پس از خوردن یک صبحانه کامل یا عصرها پس از استراحت و مصرف میان‌وعده است.
