سبک زندگی فعال و رژیم غذایی مغذی ممکن است به جلوگیری از بروز مشکلات کلیوی کمک کنند. اما در مقابل برخی عوامل نیز می‌توانند خطر ابتلا به بیماری‌های کلیوی را افزایش دهند.

کلیه‌ها؛ اندام‌هایی که به ‌اندازه یک مشت بوده و در انتهای قفسه سینه و دو طرف ستون فقرات قرار دارند. همین اندام‌های به ظاهر کوچک، عملکردهای حیاتی بر عهده دارند که مهم‌ترین آنها فیلتر مواد زائد، آب اضافی و سایر ناخالصی‌ها از خون ما است.

به همه این موارد، تنظیم سطح pH، نمک و پتاسیم را اضافه کنید. کلیه‌ها هورمون‌هایی تولید می‌کنند که باعث تنظیم فشار خون شده و تولید گلبول‌های قرمز را کنترل می‌کنند. کلیه‌های ما مسئول فعال کردن نوعی ویتامین D در بدن هستند که مسئول جذب کلسیم برای ساختن استخوان‌ها و تنظیم عملکرد عضلات بدن است.

حفظ سلامت کلیه برای سلامت کلی بدن الزامی است. با مراقبت‌ از کلیه‌ها، بدن ما می‌تواند به‌ درستی مواد زائد را فیلتر کرده و هورمون‌هایی تولید کند که به عملکرد صحیح بدن کمک می‌کنند.

اما چه روش‌هایی برای حفظ سلامت کلیه‌ها وجود دارد؟ در اینجا به بررسی 8 روش موثر برای حفظ سلامت کلیه‌ها می‌پردازیم.

1.      ورزش و تناسب اندام را فراموش نکنید

ورزش منظم می‌تواند خطر بیماری مزمن کلیوی را کاهش دهد. همچنین ورزش کردن به کاهش فشار خون کمک کرده و باعث بهبود سلامت قلب می‌شود که هر دو برای جلوگیری از آسیب‌دیدگی کلیه مهم هستند.

پیاده‌روی، دویدن، دوچرخه سواری و حتی رقصیدن برای حفظ سلامتی شما فوق‌العاده هستند و این به شما بستگی دارد که فعالیتی را پیدا کنید که شما را سرگرم کند و به آن علاقه داشته ‌باشید. به این ترتیب پایبندی به ورزش مورد علاقه‌تان آسان‌تر خواهد بود و نتایج ایده‌آلی به‌دست خواهید آورد.

2.     قند خون خود را مدیریت کنید

ابتلا به دیابت یا شرایطی که باعث افزایش قند خون می‌شود، ممکن است باعث آسیب به کلیه شود. هنگامی که سلول‌های بدن نتوانند از گلوکز (قند) موجود در خون استفاده‌ کنند، کلیه‌ها برای فیلتر کردن خون به دردسر می‌افتند و فعالیت آنها شدیدتر می‌شود. همین موضوع طی سال‌ها می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی به کلیه‌ها شود.

اما اگر هر یک از ما بتوانیم قند خون خود را مدیریت کنیم، خطر آسیب دیدن کلیه‌ها کاهش می‌یابد. همچنین در صورتی که آسیب دیدگی کلیه زودهنگام تشخیص داده شود، پزشک می‌تواند اقداماتی برای کاهش یا جلوگیری از آسیب بیشتر کلیه‌ها انجام دهد.

3.    فشار خون خود را کنترل کنید

فشار خون بالا ممکن است باعث آسیب دیدن کلیه‌ها شود. اگر فشار خون بالا همراه با سایر مشکلات سلامتی مانند دیابت، بیماری قلبی یا کلسترول بالا رخ دهد، تأثیر قابل توجهی بر بدن می‌گذارد. فشار خون سالم 80/120 است و پیش فشار خون در محدوده بین این عدد تا 89/139 قرار دارد.

در صورتی که فشار خون شما به‌ صورت مداوم بالای 90/140 باشد، ممکن است فشار خون بالا داشته‌ باشید. در این صورت، باید در مورد نظارت منظم فشار خون، ایجاد تغییرات در شیوه زندگی و احتمالاً مصرف دارو با پزشک صحبت کنید.

4.    وزن خود را کنترل کنید و رژیم غذایی متعادل داشته ‌باشید

افرادی که اضافه وزن یا چاقی دارند، در خطر ابتلا به برخی بیماری‌هایی هستند که می‌توانند به کلیه‌ها آسیب برسانند. این بیماری‌ها شامل دیابت، بیماری قلبی و بیماری کلیوی هستند.

یک رژیم غذایی متعادل که سدیم، گوشت فرآوری شده و سایر غذاهای آسیب رسان کلیه به میزان کم داشته ‌باشد، به کاهش خطر مشکلات کلیوی کمک می‌کند. بهتر است روی مصرف مواد غذایی تازه‌ای که سدیم کمی دارند مانند گل‌کلم، بلوبری، ماهی، غلات کامل و… تمرکز کنید.

5.    مایعات فراوان بنوشید

حتماً شما هم این کلیشه را شنیده‌اید که باید روزی 8 لیوان آب نوشید؛ اگرچه این جمله کلیشه‌ای است اما به شما کمک می‌کند هیدراته بمانید. مصرف منظم و مداوم آب برای کلیه‌ها مفید است.

آب به پاکسازی سدیم و سموم از کلیه‌ها کمک می‌کند و خطر ابتلا به بیماری مزمن کلیه را کاهش می‌دهد. بهتر است حداقل 1.5 تا 2 لیتر آب در روز مصرف کنید؛ اما اینکه دقیقاً به چه مقدار آب نیاز دارید تا حد زیادی به سلامت و سبک زندگی شما بستگی دارد. عواملی مانند آب و هوا، ورزش، جنسیت، سلامت کلی و اینکه آیا باردار هستید یا شیر می‌دهید، روی میزان آب مورد مورد نیاز بدن شما تأثیر دارند.

افرادی که قبلاً سنگ کلیه داشته‌اند، باید آب بیشتری بنوشند تا از رسوب سنگ در آینده جلوگیری شود.

6.     از مصرف سیگار پرهیز کنید

سیگار به عروق بدن ما آسیب می‌رساند؛ همین موضوع باعث کندتر شدن جریان خون در سراسر بدن و کلیه‌ها می‌شود. همچنین، سیگار کشیدن خطر ابتلا به سرطان کلیه را افزایش می‌دهد. اما در صورتی که کشیدن سیگار را ترک کنید، خطر ابتلای شما به سرطان کاهش می‌یابد. با این حال سال‌ها طول می‌کشد خطر ابتلا به سرطان در شما به سطح خطر فردی برسد که هرگز تجربه مصرف سیگار را نداشته ‌است.

7.    مراقب مصرف داروهای بدون نسخه باشید

اگر به‌ طور مرتب از داروهای مسکن بدون نسخه (OTC) استفاده می‌کنید، ممکن است به کلیه‌های خود آسیب برسانید. داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، از جمله ایبوپروفن و ناپروکسن، در صورت مصرف مداوم برای درد مزمن، سردرد یا التهاب مفاصل می‌توانند به کلیه‌ها آسیب برسانند.

طبق گزارش بنیاد ملی کلیه، این داروها نباید بیشتر از 10 روز برای درد یا بیشتر از 3 روز برای تب مصرف شوند. مصرف منظم بیش از 8 قرص آسپرین در روز ممکن است باعث کاهش موقت یا دائمی عملکرد کلیه‌ها شود.

افرادی که مشکلات کلیوی ندارند و گاهی از این داروها استفاده می‌کنند، خطر جدی کلیه آنها را تهدید نمی‌کند. اما در صورتی که این داروها را به ‌صورت روزانه مصرف می‌کنید، ممکن است سلامت کلیه‌های خود را به خطر بیندازید. بهتر است در صورت تجربه درد، با پزشک در مورد درمان‌های ایمن برای کلیه‌ها مشورت کنید.

8.    اگر در معرض خطر بیماری‌های کلیوی قرار دارید، زیر نظر پزشک آزمایش دهید

چنانچه در معرض آسیب یا بیماری کلیوی هستید، انجام آزمایشات منظم برای اطمینان از عملکرد کلیه‌ها ایده خوبی است. افراد زیر ممکن است به آزمایشات منظم نیاز داشته ‌باشند:

• افرادی که بیش از 60 سال سن دارند
• افرادی که با وزن کم هنگام تولد به‌دنبال آمده‌اند
• افرادی که بیماری‌های قلبی و عروقی دارند یا اعضای خانواده آنها به این بیماری‌ها مبتلا هستند
• افرادی که به فشار خون بالا مبتلا هستند یا سابقه خانوادگی این بیماری را دارند
• افرادی که چاقی دارند
• افرادی که تصور می‌کنند دچار بیماری کلیوی شده‌اند

انجام آزمایش عملکرد کلیه به ‌صورت منظم راهی مطمئن برای اطلاع از وضعیت سلامت کلیه‌ها و بررسی تغییرات احتمالی است. شناسایی زودهنگام هر گونه آسیب می‌تواند به کاهش یا پیشگیری از آسیب‌های آینده کمک کند.