اهمیت رعایت بهداشت دهان و دندان برای حفظ سلامت دندان‌ها و لثه بر کسی پوشیده نیست. در وهله اول باید مسواک زدن و نخ دندان را در روتین روزانۀ خود جای دهیم و در قدم بعدی، مراجعۀ منظم به دندانپزشک برای معاینۀ دهان را فراموش نکنیم. اما رعایت بهداشت دهان و دندان چیزی فراتر از این حرف‌هاست!

نشانه‌های عدم رعایت صحیح بهداشت دهان و دندان کدامند؟ آیا بیماری‌های مختلف بر سلامت دهان و دندان تأثیر می‌گذارند و چطور باید مطمئن باشیم که بهداشت دهان خود را به‌درستی رعایت می‌کنیم؟ در ادامه به همۀ این سؤالات پاسخ خواهیم داد.

منظور از بهداشت دهان و دندان چیست؟

بهداشت دهان و دندان به عملی می‌گویند که طی آن، محیط دهان تمیز و عاری از هر گونه بیماری نگه‌داشته می‌شود. این امر شامل مسواک زدن و نخ کشیدن دندان‌ها، همچنین مراجعه منظم به دندانپزشک برای بررسی سلامت دهان و دندان‌ها و در صورت لزوم انجام پروسه‌های پیشگیری و جرم‌گیری است.

چرا بهداشت دهان و دندان را باید جدی بگیریم؟

با مراقبت درست از دندان‌ها و لثه خود می‌توانیم از بروز مشکلات مرتبط با سلامت دندان مانند پوسیدگی دندان، بیماری لثه، بوی بد دهان (هالیتوزیس) و سایر مسائل پیشگیری کنیم.

همچنین بهداشت دهان و دندان در کودکان به جهت ایجاد عادات غذایی سالم، حفظ اعتماد به نفس و رشد صحیح دندان‌های دائمی ضروری است.

خوب است بدانید که سلامت دهان با سلامت کلی بدن ما مرتبط است. به عنوان مثال، اگر عفونت و یا آبسه در محیط دهانی و دندانی ایجاد شود، علاوه بر آسیب به بافت پیرامون آن، می‌تواند با جریان خون به سایر قسمت‌های بدن منتشر شود و مشکلات سلامتی بسیاری ایجاد کند.

چه بیماری‌هایی با سلامت دهان و دندان مرتبط هستند؟

تحقیقات نشان می‌دهد که ژنژیویت (التهاب لثه) و پریودنتیت (بیماری لثه) ممکن است باعث بروز برخی بیماری‌ها شوند که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بیماری قلبی و عروقی مثل اندوکاردیت و سکته
• تشدید مشکلات و عفونت های ریوی
• مشکلات و عوارض بارداری مانند زایمان زودرس و وزن کم نوزاد هنگام تولد
• آسیب به استخوان فک و تحلیل استخوان

عکس این قضیه نیز صدق می‌کند؛ به این صورت که برخی بیماری‌ها می‌توانند بر سلامت دندان‌ها و لثه‌ تاثیر منفی داشته باشند. از جمله این بیماری‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دیابت
• پوکی‌استخوان
• ایدز یا HIV
• بیماری آلزایمر

اگر شما یا یکی از نزدیکانتان هر یک از شرایط ذکر شده در بالا را دارید، بهتر است این موضوع را با دندانپزشک خود در میان بگذارید و در رابطه با چگونگی حفظ بهداشت دهان و دندان از او بپرسید.

آیا می‌دانید عدم بهداشت دهان چه نشانه‌هایی دارد؟

علائم هشداردهنده‌ای وجود دارد که ممکن است نشان‌دهنده مشکلات سلامت دهان باشد. شایع‌ترین علائم عدم رعایت بهداشت دهان و دندان عبارتند از:

• خونریزی لثه
• پوسیدگی دندان
• بوی بد مزمن دهان
• سست شدن دندان‌ها
• تحلیل رفتن لثه
• زخم‌های دهانی که از بین نمی‌روند
• دندان‌درد
• تورم فک
• ژنژیواستوماتیت، عفونت دهان ناشی از باکتری‌ها یا ویروس‌های خاص

چگونه می‌توانیم بهداشت دهان و دندان خود را بهبود دهیم؟

رعایت بهداشت دهان و دندان از دندان‌ها و لثه محافظت کرده و لبخند شما را زیباتر از همیشه می‌کند. در اینجا قصد داریم چند عادت مفید برای حفظ سلامت دهان معرفی کنیم:

حداقل دو بار در روز مسواک بزنید

• از خمیردندان حاوی فلوراید و مسواک با برس نرم استفاده کنید. (مسواک با برس سفت ممکن است به لثه و مینای دندان آسیب برساند.)
• هنگام مسواک زدن، مسواک خود را با زاویه 45 درجه نسبت به لثه‌ قرار دهید.
• این کار به از بین بردن پلاک و باکتری در خط لثه کمک می‌کند.
• تمام سطوح دندان از جمله پشت و کناره‌های دندان را مسواک بزنید.

روزانه یک بار نخ دندان بکشید

مسواک زدن به تنهایی نمی‌تواند فضای بین دندان‌ها را پاک کند. برای تمیز کردن این نواحی به نخ دندان نیاز دارید. حدود 50 سانتی‌متر نخ دندان بردارید، انتهای هر سمت نخ دندان را دور انگشت میانی خود بپیچید و با انگشت شست و سبابه، نخ را بین دو دندان بکشید.

نخ دندان را به شکل C به دور دندان پیچیده و به آرامی آن را در اطراف هر دندان و همچنین زیر خط لثه به بالا و پایین حرکت دهید. برای هر دندان از قسمت تمیز نخ استفاده کنید.

نکته: استفاده از واتر فلاسر برای از بین بردن تکه‌های بزرگ غذا یا ذرات باقی مانده خوب است، اما این دستگاه‌ها نمی‌توانند بیوفیلم را از سطح دندان‌ها پاک کنند. بنابراین اگر از واتر فلاسر استفاده می‌کنید، حتما باید نخ دندان نیز بکشید.

تمیز کردن زبان خود را فراموش نکنید

زبان ما مانند یک اسفنج، باکتری‌ها را در خود نگه می‌دارد. هر بار که دندان‌های خود را مسواک می‌زنید، فراموش نکنید که زبان خود را نیز تمیز کنید. شما می‌توانید از مسواک خود برای این کار استفاده کرده یا یک تمیزکننده زبان تهیه کنید.

هر روز از دهان شویه آنتی باکتریال استفاده کنید

دهان شویه آنتی باکتریال به کنترل باکتری‌های مضر دهان کمک می‌کند. استفاده از دهان شویه علاوه بر پاکسازی ذرات باقی مانده غذا، باعث کاهش تجمع پلاک نیز می‌شود. اما توصیه می‌شود که دهان شویه بدون الکل انتخاب کنید تا از خشکی دهان جلوگیری شود.

به طور منظم نزد دندانپزشک مراجعه کنید

معاینه، جرم گیری و بررسی دهان و دندان توسط دندانپزشک به صورت دوره ای ضروری است. بهتر است هر 6 ماه یک‌بار دندانپزشک خود را ملاقات کنید، اما اگر مستعد پوسیدگی دندان، بیماری لثه یا سایر مشکلات دهان و دندان هستید، ممکن است به مراجعات مکرر نیاز داشته باشید.

از کشیدن سیگار و سایر دخانیات خودداری کنید

سیگار کشیدن یکی از دلایل اصلی ابتلا به بیماری لثه و سرطان دهان است. به همین خاطر بهتر است از مصرف چنین محصولاتی خودداری کنید.

توجه: استمرار در رعایت بهداشت دهان و دندان مهم‌ترین کاری است که هر یک از ما برای داشتن لبخندی زیبا می‌توانیم انجام دهیم.

رعایت بهداشت دهان و دندان چه مزایایی به دنبال دارد؟

اگرچه دندان‌پزشکان می‌توانند دندان‌های آسیب‌دیده را ترمیم یا به بهبود بیماری لثه کمک کنند، اما پیشگیری بهتر از درمان است! در اینجاست که رعایت بهداشت دهان و دندان اهمیت پیدا می‌کند. رعایت بهداشت دهان این مزایا را به دنبال دارد:

• دندان و لثه سالم
• لبخندی زیبا
• کاهش نیاز به درمان‌های دندانپزشکی مانند پر کردن دندان، روکش، ایمپلنت یا دندان‌مصنوعی
• کاهش خطر بیماری قلبی، سکته مغزی، دیابت و…
• کاهش خطر ابتلا به سرطان دهان

مهمتر از همه اینکه انجام اقدامات پیشگیرانه جلوی هزینه‌های اضافی برای ترمیم دندان می‌گیرد. بنابراین رعایت بهداشت دهان و دندان می‌تواند در دراز مدت باعث صرفه‌جویی در وقت و هزینه شما شود.